België moet schizofrene kernwapenpositie stopzetten - Willem Staes & Pieter Teirlinck

Willem Staes en Pieter Teirlinck, namens de Belgische Coalitie tegen Kernwapens en de International Campaign to Abolish Nuclear Weapons (ICAN).

De Verenigde Naties keurden op 27 oktober een historische resolutie goed waardoor in 2017 onderhandelingen gestart worden over een internationaal verbodsverdrag op kernwapens. België, dat tien tot twintig Amerikaanse kernwapens stationeert in Kleine Brogel, stemde tegen deze resolutie.

123 landen willen dus een kernwapenverbod, maar België niet. De Belgische regering pretendeert een kernwapenvrije wereld te willen, maar maakt in de praktijk duidelijk niet af te willen van kernwapens. Dat is schizofreen. Aan welke kant van de geschiedenis wil België staan?

In België bestaat nochtans een groot draagvlak voor een kernwapenverbod. Naast de Belgische Coalitie tegen Kernwapens vroegen de jongerenvoorzitters van de vijf grootste Vlaamse partijen, Amnesty International België, het Rode Kruis België, Greenpeace België en meer dan 250 Belgische artsen de afgelopen weken de regering de start van onderhandelingen te steunen. Het Europees parlement riep op 27 oktober ook EU-lidstaten op deel te nemen aan het onderhandelingsproces, met steun van zowat alle Belgische Europarlementsleden (inclusief meerderheidspartijen N-VA, CD&V, Open VLD en MR).

Een nieuw verbodsverdrag is een noodzakelijke en logische volgende stap richting een kernwapenconventie en een kernwapenvrije wereld. Een verbodsverdrag verhoogt de druk op de kernwapenstaten (die via grootschalige en dure moderniseringsprogramma’s duidelijk maken niet geïnteresseerd te zijn in nucleaire ontwapening) om volledig te ontwapenen, en heeft een onmiddellijke en concrete impact op de financiering van kernwapens. Het is geen doel op zich maar een extra drukkingsmiddel en kan dus onderhandeld worden zonder medewerking van de kernwapenstaten.

België steunt echter onvoorwaardelijk de reactionaire lijn van de kernwapenstaten en schoof de zogenaamde “progressieve benadering” naar voren als het alternatief voor een verbodsverdrag. Deze benadering is louter een recyclage van oude voorstellen die al meer dan twee decennia op tafel liggen en niet geïmplementeerd worden. België claimt “effectieve” en “realistische” voorstellen te doen, maar stelt dus enkel zaken voor die al bewezen hebben onvoldoende te werken.
 Het simpelweg herhalen van oude voorstellen is niet progressief of realistisch maar een conservatieve verankering van de status quo.

Een nieuw verbodsverdrag is geen revolutionaire stap. Het verbieden van kernwapens is niet hetzelfde als de onmiddellijke eliminatie van alle kernwapens, maar een nieuw vertrekpunt voor het bereiken van volledige ontwapening. Een verbod op kernwapens maakt het onderhoud en de ontwikkeling van kernwapens lastiger, ondermijnt de claim dat kernwapens een legitiem onderdeel kunnen vormen van veiligheidsdoctrines, en versterkt andere inspanningen voor nucleaire ontwapening.

Er is dringend nood aan een nieuwe ontwapeningsdynamiek. Sinds 1945 is er veelvuldig sprake geweest van het bijna-gebruik (bewust of incidenteel) van kernwapens, en ontkwam de wereld tientallen keren maar op het nippertje aan een nucleaire ramp of oorlog. Het gevaar op een nucleaire ontploffing met wereldwijde catastrofale humanitaire gevolgen is dus urgent en reëel. De enige manier om dit gevaar te vermijden, is het verbieden en elimineren van kernwapens.

België moet daarom het nucleaire roer omgooien en eindelijk zijn verzet tegen onderhandelingen over een kernwapenverbod staken. De idee dat we gewoon moeten wachten totdat de kernwapenstaten bereid zijn hun kernwapens op te geven is daarentegen totaal onrealistisch. Deze strategie werkt al 46 jaar niet.

Een kernwapenvrije wereld zal nooit realiteit worden als iedereen de kat uit de boom kijkt. Iemand moet de eerste stap zetten. NAVO-landen, die hoe dan ook over een voldoende conventionele afschrikking beschikken, moeten zelf die eerste stap durven zetten. Wachten totdat anderen de eerste stap zetten is vooral een excuus om niets te doen, en is de beste garantie op het behoud van een gevaarlijke en explosieve nucleaire status-quo.

Aan België de keuze: volhardt het in zijn nucleaire boosheid, of kiest het er alsnog voor aan de juiste kant van de geschiedenis te staan?