Arco-spaarder: Er is een oplossing mogelijk - Michel Maus

Michel Maus is hoogleraar (VUB) en advocaat gespecialiseerd in fiscaal recht.

"Ah!, daar is Arco weer", hoor ik u zeggen. Inderdaad, Arco is terug van nooit weggeweest. In de nasleep van de State of the Union pakte de regering uit met het nieuws dat zij werk zal maken van een oplossing voor de Arco-spaarders en daarvoor een task force in het leven zal roepen.

Dat heeft alles te maken met het feit dat de vereffening van de Arco-vennootschappen is afgelopen. En dat opent weer perspectieven naar een oplossing in dit heikele dossier.

De politieke belangen zijn natuurlijk groot. Ruim 800.000 mensen hebben in Arco geïnvesteerd voor gemiddeld 1.860 euro. En aangezien het grootste deel van de Arco-fondsen destijds belegd was in Dexia zagen de coöperanten met de teloorgang van de bank ook hun spaargeld in rook opgaan, hetgeen de politieke bewindvoerders onmiddellijk tot actie deed overgaan. En ook de huidige regering heeft in haar regeerakkoord een regeling voor de Arco-spaarders beloofd.

Maar een regeling uitwerken blijkt helemaal niet zo evident te zijn. Tussen droom en daad staan immers Europese wetten in de weg.

De initiële oplossing van de regering om de depositogarantieregeling voor spaarders uit te breiden tot de Arco-coöperanten werd al vrij categoriek afgeschoten door de advocaat-generaal bij het Europees Hof van Justitie, die depositowaarborg voor Arco in strijd achtte met de Europese staatssteunregels. Meteen een serieuze Europese streep door de rekening van de Arco-spaarder die hoopte om volledig vergoed te worden voor het geleden verlies.

Sindsdien is het bang afwachten voor de Arco-spaarder. De Arco-vennootschappen mochten dan wel in vereffening zijn gesteld, het was immers vrij snel duidelijk dat de vereffening van Arco niet zal volstaan om de coöperanten hun geld volledig terug te geven.

Dit is ondertussen ook gebleken. Volgens CD&V-voorzitter Wouter Beke zal er een oplossing worden uitgewerkt waarbij de Arco-spaarders 40 procent van hun geld terugkrijgen. Aangezien de 800.000 Arco-spaarders samen ongeveer 1,5 miljard euro te goed hebben, betekent dit dat 600 miljoen euro moet gevonden worden.

Volgens het adviesbureau Deminor kan die som worden betaald met het geld dat Belfius Bank, Beweging.net (het vroegere ACW) en de Belgische staat uit de vereffening van Arco zullen ontvangen, op voorwaarde uiteraard dat deze protagonisten bereid zijn deze sommen ter beschikking te stellen van een regeling.

Eerst zien zei de dove, want een dergelijke dading is juridisch helemaal niet evident. De inleg van de staat in een dergelijke dading loopt opnieuw het risico als staatssteun te worden beschouwd, en wat de inleg van Belfius betreft, dat zal fiscaal worden beschouwd als een abnormaal en goedgunstig voordeel waarop de bank zelf nog eens gaat belast worden.

Maar ongeacht of de regering er in slaagt een dading voor een gedeeltelijke vergoeding voor de Arco-spaarders uit de brand te slepen, zal de spaarder zijn originele inleg niet volledig vergoed zien? Is hij dan een deel van zijn spaarcenten definitief kwijt?

Wel, alles hangt af van hoe de politiek hiermee zal omgaan. Een rechtstreekse tussenkomst van de Belgische staat ten voordele van de Arco-spaarder ligt Europees vrij moeilijk en zal als staatssteun worden afgeschoten.

Maar misschien ligt de oplossing wel in de fiscaliteit. De Arco-vennootschappen zijn immers coöperatieve vennootschappen die erkend zijn door de Nationale Raad van de Coöperatie. Wie aandeelhouder is van een dergelijke vennootschap kan nu al in de personenbelasting rekenen op een jaarlijkse fiscale vrijstelling van 190 euro op zijn dividenden.

Dit betekent dat onze wetgeving vandaag reeds een bijzonder statuut toekent aan de aandeelhouder van een erkende coöperatieve vennootschap.

In die optiek zou de regering dan kunnen beslissen om dit bijzonder statuut uit te breiden en aan de aandeelhouder toe te laten om zijn minwaarden op dergelijke coöperatieve aandelen fiscaal te laten recupereren via een belastingvermindering in de personenbelasting.

Als inderdaad zou blijken dat de Arco-spaarder niet of niet volledig kan worden vergoed, dan ligt een oplossing in het toekennen van een dergelijke belastingvermindering voor minwaarden, zij het dat deze regeling dan moet gelden voor alle erkende coöperatieve vennootschappen en ook de meerwaarden belastbaar moeten zijn.

En voor Arco-spaarders wiens inkomen zo laag is dat er geen personenbelasting is verschuldigd kan de belastingvermindering worden gekoppeld aan een terugbetaalbaar belastingkrediet. 

Aangezien het pas bij het beëindigen van de vereffening formeel duidelijk gaat worden dat er effectief een minwaarde is, heeft de regering nog de nodige tijd om een dergelijke regeling fiscaal uit te werken.

En akkoord, het is een oplossing die steunt op de solidariteit van alle belastingbetalers, maar dat zou de vergoeding via de depositogarantieregeling ook zijn geweest en bovendien is er op dat vlak politiek geen weg meer terug.

De gevolgen voor de begroting kunnen ook beperkt worden door te verplichten om de belastingvermindering in de tijd te spreiden, bijvoorbeeld over een periode van vijf jaar.

Nu nog een sorry van de verantwoordelijken van dit debacle en we kunnen eindelijk een einde maken aan deze "arcominabele" situatie.