Een pijnlijke blamage voor de studerende De Crem - Carl Devos
Carl Devos doceert politieke wetenschappen aan de universiteit van Gent en becommentarieert regelmatig de politieke actualiteit voor deredactie.be.
Premier Michel wou gisteren in de Kamer de lont uit het kruitvat halen, nog voor de oppositie op de pedalen kon staan: hij riep studerende staatssecretaris De Crem terug uit de VS. Maar dat kon niet verhinderen dat "Crembo" en de regering brandwonden opliepen.
De Crem zou zes weken aan de Harvard Bursiness School studeren, naar verluidt voor 80.000 dollar uit eigen zak, met behoud van wedde. Hoewel hij nochtans essentiële onderdelen van zijn verantwoordelijkheden niet kon nakomen.
De Crem is gedurende langere tijd niet beschikbaar voor het parlement. Dat is lastig: leden van de regering zijn grondwettelijk verplicht zich tegenover het parlement indien nodig te verantwoorden. Daarvoor moeten ze voor dat parlement beschikbaar zijn. Uiteraard kan een regeringslid voor een internationale top of buitenlandse reis even afwezig blijven, maar zes weken is lang.
Privé?
Bovendien ging het om een studieverblijf dat blijkbaar eerder privé dan professioneel was. Immers: wie betaalt een opleiding van 80.000 dollar uit eigen zak als het louter en alleen voor het werk is? Uiteraard kan dat studiewerk van De Crem voluit renderen voor zijn werk als staatssecretaris, maar nogmaals: dan moet het op overheidskosten. Of durfde niemand dat te vragen of goed te keuren?
Dat De Crem het parlement heel laat inlichtte, hoewel hij als ex-fractieleider beter moest weten, diende zijn zaak evenmin. Voorts is onduidelijk hoe goed of slecht de premier ingelicht was. Want weinigen zouden De Crem missen als hij enkele weken niet meer in de Wetstraat zou komen. De Crem moet niet enkel zijn voogdijminister (Kris Peeters), maar ook zijn regeringsleider voldoende duidelijk informeren. Hij volgde de ongeschreven voorschriften niet.
Gisteren kreeg zijn partijvoorzitter (CD&V) Wouter Beke het net op dat ene punt moeilijk voor de camera’s van "Villa Politica". De partijleider zag er geen problemen in, waarom de regeringsleider dan wel? Dat gat kreeg Beke niet dicht.
Ook zijn argument dat De Crem nog nooit een parlementaire vraag kreeg komt als een boomerang terug: telt deze regering dan niet minstens één staatssecretaris te veel?
Dat voogdijminister Kris Peeters enkele minuten later verveeld kwam zeggen dat hij "geen tijd heeft" voor zo’n studiereis was nog gênanter.
Toen N-VA-voorzitter Bart De Wever zich vanuit New York in juni 2015 pijnlijk afvroeg wat De Crem eigenlijk een hele dag doet, was hij zeker niet de enige.
Wat de premier wellicht niet kon appreciëren is dat zijn staatssecretaris wegblijft van hét politieke hoogtepunt van de regering in het parlement, de federale beleidsverklaring volgende week dinsdag. Welk signaal geeft De Crem dan eigenlijk: onbelangrijk, die beleidsverklaring?
En los daarvan is zijn afwezigheid schadelijk voor de reputatie van de politiek in het algemeen en de regering in het bijzonder. Die vraagt inspanningen van de bevolking, in moeilijke tijden. Burgers die willen bijstuderen moeten wel allerlei regels en procedures volgen, of daar ook tijdelijk loon voor inleveren.
Het beeld van een zelfbedienende politieke klasse is dan moeilijk te bekampen. Blijkbaar is het ook geen moeite om daarvoor 80.000 dollar uit eigen zak te betalen. Dat moeten nogal grootverdieners zijn, hoor je velen denken, die politici.
Christelijke naastenliefde?
Op enkele algemene, maar cruciale politieke beginselen na (zoals bijvoorbeeld beschikbaarheid voor de Kamer, tijdig informeren van de Kamer en aanwezigheid op de beleidsverklaring) heeft De Crem nochtans geen formele regels overtreden. Die zijn er namelijk niet over langdurige studieverblijven voor regeringsleden. En dat ministers of politici in het algemeen af en toe bijscholen is een uitstekende zaak. Maar het gaat, zoals altijd, om de specifieke context.
Wie zes weken lang in de VS kan studeren of van daaruit zijn werk kan doen, is niet zo onmisbaar. Gisteren strooide Laurette Onkelinx zout in die wonde: ze vond dat het lot van De Crem niets met "christelijke naastenliefde" te maken had. Lees: De Crem is door zijn partij bij de regeringsvorming van Michel I niet liefdevol behandeld. Hij kreeg een door de staatshervorming fors uitgehold staatssecretariaat.
Blamage
Daarom is deze zaak ook een pijnlijke blamage voor de bijna-NAVO-baas, al zal daar bij hem bij zijn terugkeer niets van te merken zijn. Voor De Crem, gesmaakte spits van de CD&V oppositie in de paarse periode, voormalig minister van defensie (december 2007 - oktober 2014) en vicepremier (maart 2013 - oktober 2014), was zijn plaats in Michel I al een lichte afgang. Hij was nog regeringslid, meer niet.
De atlantist en voormalige ster van de rechtervleugel werd er als het ware getolereerd. Dat was Hendrik Bogaert zelfs niet gegeven, terwijl die in Di Rupo I toch een heel sterk parcours had gereden.
Een sluwe vos
Maar De Crem heeft ervaring met incidenten, niet enkel rond een barmeisje in New York, die in november 2008 liet weten dat de excellentie wat boven het theewater was. De Crem was altijd wat enfant terrible.
Historisch is het beeld waarop Jean-Luc Dehaene hem in 2002 op een partijcongres de hand weigerde, omdat De Crem toen de kritiek op zijn partijvoorzitter (Stefaan De Clerck) niet spaarde. Hij had het aan de stok met het ACW en zelfs met collega’s in de regering, ook van de eigen partij.
Hij is al wat gewoon, en telkens glijdt het van de flamboyante en innemende De Crem af. De Crem is een overlever, had al tien keer politiek dood moeten zijn. Maar niemand betwist zijn grote capaciteiten en kennis. Een mediaoptreden van De Crem is doorgaans ook een streling voor het poëtisch oor. De Crem zal ongetwijfeld weer opstaan, zoals de sluwe vos nu al jaren geduldig zijn kans afwacht op een internationale topjob of een rehabilitatie in de Wetstraat.
Het voorbeeld van Inge Vervotte
Ondertussen mogen we in de tijdelijk oplaaiende verontwaardiging niet het kind met het badwater weggooien. Het is goed dat politici bijstuderen. Er zijn ook best wat parlementsleden die tijdens hun mandaat, met behoud van wedde, studeren of stages lopen.
De bekendste daarvan was wellicht Inge Vervotte, die begin maart 2009 beslistte om enkele maanden aan de Judge Business School in Cambrigde te studeren, enkele maanden nadat ze was opgestapt als minister van Overheidsbedrijven en Ambtenaren in de regering Leterme. Door haar programma te spreiden over heel het jaar zou ze dit "zoveel mogelijk" combineren met de parlementaire werkzaamheden. Haar voorbeeld verdient navolging, mits goede afspraken. Dat geldt ook voor regeringsleden.
In Gent studeren?
Met de Vakgroep Politieke Wetenschappen van de UGent zijn we met veel plezier bereid om Pieter De Crem een gratis bijscholing in TTIP en handelsakkoorden aan te bieden. In het tweede semester doceert hoogleraar Ferdi De Ville, internationaal gereputeerd omwille van zijn kennis ter zake, daarover op dinsdag en donderdag, in het Engels.
Student De Crem is welkom, we zorgen er voor dat hij tijdig in de Kamer raakt. Voor een eventuele vraag. Ooit.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.