Soms moet je ouders verbieden nog een kind te krijgen - Patrik Vankrunkelsven

Patrik Vankrunkelsven is huisarts en docent bij het academisch centrum huisartsgeneeskunde aan de KULeuven. Hij was politicus bij de Volksunie en bij Open VLD. Tot 2010 was hij senator.

Nu het debat over verplichte anticonceptie bij problematische ouders in Nederland terug is opgelaaid komt ook mijn eigen parlementair voorstel uit 2005 terug in de aandacht. Dat was toen verre van een afgewerkt product. Spijtig genoeg wordt het ook niet altijd goed geciteerd. Het was een poging om een debat op gang te trekken in en buiten het parlement.

Een utopische poging om over een moeilijk onderwerp een volwassen debat te krijgen. Maar zoals toen vergiftigen mensen zonder enige schroom het debat door te verwijzen naar totalitaire regimes of te zwaaien met de mantra van "de persoonlijke levenssfeer" waar de overheid niets te zoeken heeft. Moedig is anders. 

De tegenstanders schermen vaak met de passe-partout dat mensen met ernstige opvoedingsproblemen en kinderverwaarlozing door hulpverleners moeten begeleid en geholpen worden. Natuurlijk moet dat! En dat gebeurt ook.

Maar soms worden hulpverleners hopeloos als het ondanks alle mogelijke ondersteuning toch fout loopt en er nieuwe zwangerschappen dreigen te ontstaan met voorspelbaar leed voor de kinderen.

Kinderen die zullen verwaarloosd worden, die waarschijnlijk zullen mishandeld worden, die sowieso moeten geplaatst worden, kinderen die vaak geboren worden met onherstelbare hersenletsels. 

Het debat dat ik aansnijd begint pas waar de hulpverlening faalt en waar alle alarmen afgaan. Mijn voorstel is net bedoeld om die gevallen die, ondanks alle zorg, toch volledig slecht dreigen uit te draaien door een rechter te laten beoordelen.

Rechters hebben nu al een arsenaal aan maatregelen, zoals het ontzetten uit de ouderlijke macht of het beroven van de vrijheid van ouders die kinderen mishandelden. Maar toch volstaat dat blijkbaar niet om schrijnend leed te voorkomen.

Soms zijn recidieven voorspelbaar, soms doen mensen die aantoonbaar hun kinderen niet kunnen opvoeden zelfs beroep op fertiliteitsbehandelingen die dan ook nog worden terugbetaald. Moeten we onze ogen sluiten of oplossingen zoeken? 

Het voorstel dat ik deed was een oproep tot een sereen debat tussen hulpverleners, rechters en wetgevers om te overwegen om de rechters een bijkomend middel te geven: namelijk het opleggen van een omkeerbare anticonceptie totdat de betrokkene heeft aangetoond dat het toekomstige kind een goede kans maakt om niet terecht te komen in een uitzichtloos leed van verwaarlozing en mishandeling.

Natuurlijk is het delicaat, maar het voorstel heeft enkel als bedoeling om leed te voorkomen. Men schermt met het niet kunnen binnentreden in de 'persoonlijke levenssfeer'.

Eerlijk gezegd vind ik het voorschrijven van een verplichte anticonceptie oneindig veel minder ingrijpend dan de vrijheidsberoving door iemand in de cel te sturen; ik ken het verschil tussen het voorschrijven van anticonceptie, (soms ook na overreding) en het beroven van iemands vrijheid door een collocatie.

Zou een rechter niet beter in staat zijn om problemen op te lossen als hij naast zeer ingrijpende maatregelen ook een alternatief in handen krijgt dat omkeerbaar is en de mensen veel vrijheid laat om te leven zoals zij dat wensen.

Vaak worden rechters en hulpverleners geconfronteerd met onnoemelijk kinderleed dat zich blijft herhalen ondanks intensieve begeleiding. Is tijdelijke anticonceptie dan een monsterlijke aanfluiting van ons rechtssysteem?

Zou het geen interessant idee zijn om dit debat te voeren in de luwte van de senaat in plaats van oppervlakkige stellingen in te nemen, want dit soort debatten behoort tot de essentiële opdracht van onze senaat.