Politici hebben soms schrik van de burgers - Cato Léonard

Cato Léonard is campagneleidster G1000, een vereniging die ijvert voor meer democratie.
 

Sommige politici zijn van mening dat de burger niet verstandig genoeg is om mee het beleid te bepalen, wat eigenlijk betekent dat men burgers niet in staat acht om te beslissen wat er met hun eigen geld wordt gedaan voor hun eigen voorzieningen. Maar diezelfde politicus acht de burger dan weer wel verstandig genoeg om te oordelen bij verkiezingen of hij of zij een job krijgt de volgende jaren.

Sommige politici hebben gelukkig wel begrepen dat de gefundeerde mening van diverse mensen een aanvulling kan zijn op hun werk en geen aanval op hun positie.

Ik illustreer het graag met een voorbeeld uit de praktijk:

Open VLD kwam een paar jaar geleden met een erg opmerkelijk experiment: M34. Leden en niet-leden! werden geloot om gedurende 2 weekends te debatteren in een deliberatief proces over sociale zekerheid en energie.

Ja, hoor ik u galmen: wat weten ‘gewone burgers’ daar nu van.

Uiteraard waren er professoren ter beschikking die eerst de krijtlijnen tekenden:

Wat is het gevolg wanneer we vandaag 100% groene energie willen, wat met kernenergie, gascentrale etc etc. Technisch, budgettair, ecologisch onderbouwde basiskennis dus waarmee de burgers in een begeleid proces aan de slag konden gaan.
Het werden heftige discussies met voor-en-tegen argumenten maar fundamenteel gegrond.

Na 2 weekends werden 6 beleidsaanbevelingen geformuleerd die werden voorgedragen aan de partijtop, waar zowel voorstanders als erg koele minnaars zaten van dit deliberatieve proces.

Maar toen kwam de magie: de M34 burger begon zijn verslag met: "Ik heb ontzettend veel waardering gekregen voor uw job, ik heb aan den lijve ondervonden wat het was om te luisteren, te debatteren, mijn mening te geven en tot consensus te komen met mensen die een andere mening hebben dan ik".

En ineens waren de koele minnaars wel geïnteresseerd: ineens werd de politicus niet meer afgeschilderd als ‘zakkenvullende egoïst’ maar hij werd gewaardeerd in zijn job.

Dit had niemand zien aankomen.

Om u maar te zeggen dat deze processen niet alleen ontzettend goede resultaten opleveren: 5 van de voorstellen van de M34 zijn intussen wetgeving geworden maar ook het wantrouwen tussen burger en politici en tussen politici en burger wordt hiermee verkleind.

Maar ook op lokaal vlak zijn er mooie voorbeelden:

De gemeente Zaventem betrekt gedurende heel haar legislatuur burgers in een deliberatief proces. 2 keer per jaar wordt er in de 4 deelgemeentes gedebatteerd door burgers over een algemeen thema. Ook hier wordt eerst weer door een expert de context geschetst met cijfers en feiten. Nadien is het aan de burgers: jong/oud, met diverse achtergrond, hoog-laag opgeleid,….

In tegenstelling tot een referendum of een peiling vraagt men niet of men voor of tegen is. Neen, men legt een uitdaging voor en vraagt om te overleggen met elkaar en tot voorstellen te komen.

Op die manier heeft men zich in de deelgemeenten van Zaventem al kunnen uitspreken over: de herinrichting van de openbare ruimten, netheid, het nieuwe culturele centrum. Een aantal maanden na het overleg komt het gemeentebestuur dan terug met feedback naar de groep over wat er gerealiseerd is van de aanbevelingen en wat niet met een gefundeerde reden.

Binnenkort komt iedereen weer samen om oplossingen te formuleren over kindbeleid, sociale cohesie en seniorenopvang.
Op die manier geven de burgers waardevolle aanbevelingen aan het beleid. Soms zelfs erg verrassende voorstellen die haalbaar blijken te zijn.

Burgers zijn stukken wijzer zijn dan sommigen willen geloven. Burgers zijn niet gebonden aan partijstandpunten, zij kunnen vrij nadenken, meningen herzien tot ze een consensus hebben bereikt waar elk zich kan in terugvinden.

Op die manier krijg je een draagvlak voor beleid en de kloof tussen politiek en ‘de mensen’ wordt ook kleiner. En laat dat net zijn waar we behoefte aan hebben. Er zijn nog genoeg kloven te dichten dezer dagen.