De N-VA is een "slechte en luie dienstknecht" - Bart Maddens

Bart Maddens doceert politieke wetenschappen in Leuven. Hij volgt de communautaire discussies op de voet.

Het heeft niet veel gescheeld of de voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging (VVB) Bart De Valck en N-VA-fractieleider Peter De Roover raakten met elkaar slaags in de foyer van de Zevende Dag. Tenminste als we de krantenberichten daarover mogen geloven. Ik kan me levendig voorstellen dat beide heren niet in stemming waren voor wat gezellig gekeuvel na de ongemeen bitse confrontatie in de studio. Samen wat herinneringen ophalen aan hun gezamenlijke strijd in de VVB voor Vlaamse onafhankelijkheid zat er duidelijk niet in.

Zoals politiek commentator bij De Tijd Rik Van Cauwelaert gisteren suggereerde in Terzake moet het van het Egmontpact geleden zijn (1977) dat de Vlaamse Beweging en de grootste Vlaams-nationale partij zo zwaar met elkaar in de clinch zijn gegaan.

Op het einde van de jaren tachtig was er wel nog eens een frontale botsing naar aanleiding van de derde staatshervorming. Maar de Vlaamsgezinde kritiek daarop bleef al bij al binnen de perken. Het protest tegen de vijfde staatshervorming, twaalf jaar later, was heftiger. Maar toen was het Vlaams Blok al lang de dominante Vlaams-nationale partij geworden, terwijl een zieltogende Volksunie intern verdeeld was over die hervorming.

Verbazend is niet zozeer dat het er nu weer bovenarms opzit tussen partij en beweging. Verbazend is wel dat het zolang heeft geduurd. Want aanvankelijk was er in flamingantische kringen opvallend weinig protest tegen de regeringsdeelname van de N-VA zonder staatshervorming.

Dat was in het verleden wel even anders toen CD&V het aandurfde om het communautaire op een zijspoor te zetten. Maar voor de situatie van de N-VA leken de flaminganten in 2014 wel enig begrip te tonen.

Het hielp natuurlijk dat Bart De Wever kon uitpakken met de scalp van de PS. Dat de PS de meest regionalistische partij is in Wallonië en dus de beste bondgenoot van de flaminganten, werd daarbij gemakshalve onder het tapijt geveegd. Alsof het opzijschuiven van de PS opeens de supreme doelstelling van de Vlaamse Beweging was geworden.

Wat de flaminganten vandaag dwarszit, is dus niet zozeer de regeringsdeelname op zich. Dat deze regering de institutionele problematiek in de koelkast stopt, daar heeft men zich – weliswaar met frisse tegenzin - bij neergelegd. Het probleem is dat de N-VA ook buiten de regering niet meer bezig is met haar communautaire corebusiness.

Het is gaandeweg duidelijk geworden dat de N-VA zich heeft verbonden tot een algemene communautaire omerta. Er gaat geen enkel Vlaamsgezind appel meer uit van de partij. In de grootscheepse Helfie-campagne van vorig jaar werd er met geen woord over het communautaire gesproken. Net zomin als in de huidige veiligheidscampagne.

De partij is nu te druk bezig met federaal regeren. Het is aan de beweging om de kiezers ervan te overtuigen dat Vlaanderen onafhankelijk moet worden. Dat zei Peter De Roover op de nieuwjaarsreceptie van de VVB begin 2015.

Ook zondag in de Zevende Dag leek hij de verantwoordelijkheid voor het verbreden van het Vlaamsgezinde draagvlak af te schuiven op de VVB. Ik heb dat ooit vergeleken met een multinational als Unilever die aan het arme kruideniertje om de hoek zou vragen om een nieuw product in de markt te zetten.

Want inderdaad, nog nooit in de lange geschiedenis van de Vlaamse Beweging is er een organisatie geweest die zo veel mensen, middelen en macht had als de N-VA vandaag. En nu zegt dat gigantische N-VA-concern tegen het VVB-kruideniertje: creëer jij nu maar even een draagvlak voor onafhankelijkheid.

Terwijl het enkel de N-VA zelf is die over voldoende menselijk en financieel kapitaal beschikt om een natievormende dynamiek te creëren. Dat is wat je zou verwachten van een nationalistische partij. Dat is wat de Catalaanse en de Schotse nationalisten de voorbije decennia met succes hebben gedaan.

Maar de N-VA, die naar de peilingen kijkt, ziet dat de mensen het communautaire niet meer belangrijk vinden en beslist dan maar om in te zetten op het sociaal-economische. En als blijkt dat ook dat niet aanslaat en de mensen nu vooral bezig zijn met veiligheid, vooruit dan maar, dan wordt de N-VA een veiligheidspartij. En als morgen de kerncentrale in Doel ontploft en de mensen zich vooral daar zorgen over maken, zal de N-VA zich dan prompt ontpoppen tot een milieupartij?

Zeker, slechts weinig burgers liggen vandaag wakker van de staatshervorming. Maar je kan toch moeilijk verwachten dat men de institutionele problematiek nog belangrijk vindt als zelfs de Vlaams-nationale partij er niet meer over spreekt.

Een nationalistische partij als de N-VA moet juist de ambitie hebben om dat probleem belangrijk te máken. Om de mensen duidelijk te maken dat de gebrekkige staatsstructuur een hinderpaal vormt voor het oplossen van de echte problemen op het vlak van gezondheidszorg, werkloosheid, veiligheid enzovoort. 

Of zit de N-VA echt te wachten op het moment dat 50% van de mensen op de vraag “wat is het belangrijkste politieke probleem?” spontaan zal antwoorden “de bijzondere financieringswet”?

Kortom, net zoals die knecht in de bekende Bijbelse parabel heeft de N-VA van de Vlaamsgezinde kiezers een talent gekregen, maar ze doet er niets mee. Ze stopt het talent in de grond in de plaats van er iets mee aan te vangen. En net zoals de heer uit de Bijbel roept de Vlaamse Beweging de N-VA nu woedend toe : “Gij slechte en luie dienstknecht!” (Mattheüs 25:14-30).