Brusselse messentrekkers - Luckas Vander Taelen

Luckas Vander Taelen is gewezen parlementslid voor Groen, muzikant en freelancejournalist.

Veertig jaar woon ik in Brussel en in al die jaren dat ik de stad ontelbare keren per fiets doorkruiste, bij dag of bij nacht, weer of geen weer, van Vorst naar Etterbeek, Kuregem, Jette of Laken, nooit is er me iets onzaligs overkomen.

Maar daaruit wil ik niet concluderen dat Brussel de veiligste stad ter wereld zou zijn. Want een ergerlijke fout die te vaak gemaakt wordt, is om een persoonlijke ervaring uit te vergroten tot een algemeen waardeoordeel: ik heb geen negatieve beleving gehad, dus is er niets aan de hand.

Dat is de laatste decennia helaas net iets te veel gebeurd: wat ik niet zelf beleefd heb, telt niet. En als feiten te zeer ingingen tegen dit soort egocentrische kijk op de wereld, dan werd er weggekeken of gerelativeerd, met als karikaturaal hoogtepunt hiervan de omschrijving door de voormalige burgemeester van Brussel als “fait-divers” van een gewapende overval met kalasjnikovs.

Toen ik een aantal jaren geleden voor het eerst schreef over onveiligheid in Brussel, kreeg ik van mijn toenmalige partij Groen de wind van voren. Er was eerder een probleem van onveiligheidsgevoel dan een reëel probleem van onveiligheid, werd me verteld.

En dat kon opgelost worden als we maar goed uitlegden aan de mensen dat er eerder een probleem van sociale onrechtvaardigheid en armoede was. Dat soort goedmenende naïviteit is gelukkig ook bij Groen verleden tijd, maar het blijft een heikel en niet altijd gemakkelijk te bespreken thema. Want de angst voor een gebrek aan nuance bestaat nog altijd en aan de linkerzijde wil men vooral niet beschuldigd worden van flinks populisme.

Het eigen gelijk is nog altijd heiliger dan de evidentie van het gezond verstand. SP.A-voorzitter John Crombez kan ervan meespreken...

Een onveiligheidsgevoel komt er niet zomaar en moet serieus worden genomen. Want zelfs al is Brussel over het algemeen een veilige stad, dat betekent niet dat geen dingen gebeuren die mensen een tegenovergesteld aanvoelen kunnen geven.

In mijn buurt werd deze zomer een dokter neergestoken door een patiënt die niet het voorschrift kreeg dat hij wou en dan maar een scherp mes bovenhaalde. De dokter is nog steeds niet hersteld. En in de wijk waar ik vroeger woonde, stapte een vrouw op de bus met een mes en verwondde drie passagiers. Beide daders hadden een psychiatrisch verleden, werd in de media verteld.

Vorige week werd een man overmeesterd die in een park in Molenbeek op een bank zat, ook al met een mes. Hij verwondde twee agenten. Hij was Syriër, maar vooral instabiel. En gewapend.

Faits divers inderdaad, en met terrorisme heeft dit niets te maken. Maar wel met een verontrustende tendens. Ik vraag me af of mentaal fragiele mensen niet geïnspireerd worden door de bloedige voorbeelden van die andere gekken, van IS. Net zoals de man die dit weekend in het Antwerpse station zwaaide met een namaakgranaat. Niet ernstig te nemen, want ook gestoord. Maar daarom niet minder beangstigend...

De doorsneeburger maakt geen onderscheid tussen politiek gemotiveerd en ander geweld. Als je neergestoken wordt, dan heb je nog minder boodschap aan diepzinnige analyses. Ik werd vorige week op de hoek van mijn straat zonder enige aanleiding uitgescholden door een bijzonder agressieve jongen. Na een tijdje begon hij trillen van opwinding en greep iets in zijn zak. Hij toonde medicatie, excuseerde zich en zei dat hij in behandeling was. Ik geef toe dat ik een paar seconden vreesde dat hij een mes zou boven halen. We stonden op geen tien meter van de plek waar de dokter was neergestoken deze zomer.

Irrationele messenangst … Het mag dan wel meevallen met de veiligheid in Brussel, maar ik vrees dat het steeds minder goed gaat met ons veiligheidsgevoel, als onverwacht collateraal gevolg van de terreur van IS...