Borstvoeding: mag dat eigenlijk? Celia Ledoux

Celia Ledoux is auteur, columniste en biedt hulp aan jonge ouders op www.iBaby.help

De aanloop naar Wereldborstvoedingweek vierde Argentinië op een interessante manier. Een paar weken geleden werd Costanza Santos door agenten verwijderd omdat ze borstvoeding gaf. Aan haar baby, welteverstaan. Als ze niet zou stoppen, zou ze gearresteerd worden. Toen ze een klacht probeerde in te dienen, weigerden de autoriteiten die te behandelen.

Het bracht een balletje aan het rollen. Argentijnse vrouwen schrokken zich een hoedje, kwamen massaal op straat en voedden er hun kinderen. Sociale media werden gebombardeerd met borstvoedingsfoto’s en -filmpjes onder de hashtag #teteadamasiva.

Op de Argentijnse tv zoogden twee presentatrices live terwijl ze presenteerden, en een derde concludeerde daarna laconiek dat zij het initiatief steunde.

Het was hartverwarmend voor elke vrouw die ooit scheef werd bekeken terwijl ze haar ongeduldige baby probeerde te voeden. Maar het zette me ook aan het denken.

In Vlaanderen is borstvoeding generaties lang een marginaal voorkomend fenomeen geweest. Borstvoeding nam in bijna het hele Westen een duik tijdens de 20e eeuw, maar ik vermoed dat Vlaanderen er bovengemiddeld last van heeft gehad, meer dan andere Europese landen. Na Engeland werden wij snel en ingrijpend geïndustrialiseerd. Fabriekswerkers hadden door hun lange uren weinig tijd om te voeden - laat staan om baby’s groot te brengen. Velen werden uitbesteed naar het platteland en het sterftecijfer bij die kinderen was torenhoog.

Dat borstvoeding de kindersterfte kon tegengaan, begreep men. Behalve veel pamfletjes was de feitelijke steun eraan minimaal (er is wat dat betreft weinig nieuws onder de zon). In fabriekscrèches bijvoorbeeld konden vrouwen hun kinderen soms voeden. In oude fabrieken kan je wel eens borstvormige gaten vinden tussen crèche en werkvloer. Zeer comfortabel. Pauzes waren meestal 10 minuten op lange werkuren. Bij een doorsnee borstvoedingsbeleid wil een pasgeborene minstens 10 tot 12 keer per etmaal drinken.

Als je de weinige cijfers van die tijd nakijkt, zie je borstvoeding het snelst achteruit gaan in sterk en vroeg geïndustrialiseerde gebieden zoals de streek rond Ninove en Aalst. Nog steeds liggen borstvoedingscijfers in die gebieden vaak lager. Ook algemeen hinkt Vlaanderen in Europa achterop, hoewel vrouwen hier massaal willen voeden.

Ondanks alle monddienst is praten niet genoeg als je actie kan nemen.

Naast voldoende ouderschapsverlof - voor beide partners - en behoorlijke ondersteuning kan je met een simpele wet al een geste doen. Nog steeds wordt een baby voeden vaak als beschamend gezien. Dat is geen wonder. We zijn het simpelweg al zo lang niet meer gewend, dat het raar overkomt. Maak dat dan normaler. Bij wet.

Onlangs bezocht ik een materniteit en hoorde dat jonge moeders veel steun en bezoek van de familie krijgen. Juist daardoor, zegden de vroedvrouwen, loopt de borstvoeding vaak scheef. Ze durven niet te voeden zolang er bezoek bij is. De baby wacht met honger of krijgt een flesje, ook al willen moeders graag voeden. Daardoor wordt de opstart van de melk, en dus de basis, verstoord.

Het was niet de eerste keer dat ik het hoorde, en het is begrijpelijk. Borstvoeding vraagt beiderzijds wat zoekwerk in het begin, en als je (schoon)familie erop kijkt, vlot dat niet. Bovendien hangt er werkelijk een stigma boven. Je dóét dat niet. Toch niet in het openbaar.

Alleen is een jonge moeder vaak in het openbaar wanneer een baby honger heeft.

Het stigma gaat soms ver. Vrouwen die hun baby voeden in horecazaken worden er buitengezet, of erop aangesproken door passanten.

Bij een postnatale vrouw vieren hormonen al een rollercoasterfeestje in haar lichaam. Ze is aan het herstellen van een zwangerschap - een onderschatte, uitputtende bezigheid - een geboorte, een van de meest ingrijpende gebeurtenissen in je leven. Ze leert hoe je ouder bent. Commentaar op je ouderschap kan je dan wel missen. Bovendien wil je het goed doen - en dat kán niet in deze. Langs alle kanten krijg je te horen dat borstvoeding Absoluut Het Beste is en waag het maar niet om het niet te doen want dan word je erop aangekeken.

Je kan hierover filosoferen. Heelder debatten worden gevoerd over hoe borsten wel mogen in decolletés maar niet al voedend of waarom het scandaleus is. Ik deel die afkeer van decolletés niet en hou het graag droog. Vrouwen mogen zich kleden hoe ze willen binnen bepaalde wettelijke grenzen. Vrouwen mogen ook hun kind voeden. Toch?

Nee. De wet geeft geen expliciete toelating om je kind te (borst)voeden. Je kan het met goede wil afleiden uit andere artikels. Maar intussen zetten golfclubs, restaurants, musea en warenhuizen regelmatig een jonge moeder buiten, gewoon omdat ze haar baby voedt.

In Amerika, waar al een tijdje wordt besproken of borstvoeding schandalig is (een mens moet er de tijd maar voor hebben) werden wel maatregelen genomen. Specifieke wetgeving geeft aan dat borstvoeding toegelaten is. Net zoals in Vlaanderen en Nederland kregen prille moeders soms hevige commentaren of werden ze onprettig behandeld. Daartegen hebben ze nu verhaal.

Maak er een recht van, en eindig de discussie.

Natuurlijk niet. Objectief gezien is het nonsens om wetten te stemmen die moeders toelaten hun kind te voeden.

Subjectief gezien zorgt het voor een praktische oplossing van een zeer actueel, bestaand, zij het licht onzinnig debat. Het geeft ook aan: “dát” is normaal. Als iets borstvoeding kan bevorderen, is het dat het even doorsnee is als een andere ouderschapskeuze.

Het geeft aan dat het mag, maar het is ook een signaal naar de omgeving: ondersteun deze vrouw. Je wil aan jonge ouders meegeven dat ze in hun kracht mogen staan. Wat hun keuzes ook zijn. We kunnen dat via de wet. Waarom laten we het al zoveel jaar achterwege?