Hillary en de dubbele rol - Robby Six

Robby Six is student politieke wetenschappen aan de KU Leuven.

Oh Hillary, you young naïve thing of 65. It’s not enough anymore to just work hard. We have to be cool, but tough; soft, but strong; a sweet old lady, but a sweet old lady that says ‘whaddup’.

Dit komische fragment uit de talkshow Saturday Night Live was als satire bedoeld, maar slaat de nagel op de kop. De Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn intussen al zo ver dat het bekend is wie de presidentskandidaten zullen zijn van beide partijen. Een primeur kregen de Verenigde Staten acht jaar geleden al, toen voor het eerst een Afro-Amerikaan president werd. Met deze verkiezingen bestaat de kans dat Hillary Clinton de eerste vrouwelijke president wordt.

Clinton kampt echter nog steeds met een imagoprobleem. Ze kreeg de wind van voren door haar optreden in Benghazi, haar slordige e-mailcorrespondentie die via een verkeerd adres werd verstuurd en haar reputatie als marionet van Wall Street. Hillary Clinton heeft het imago van een opportunistische, zelfingenomen, harde carrièrevrouw. Daar wringt het schoentje bij veel kiezers.

Clinton is niet het type vrouw dat beantwoordt aan de verwachtingen van vrouwelijkheid bij veel van haar kiezers. Vrouwelijkheid wordt vaak gelinkt aan zachte waarden als zorg, eerlijkheid en empathie. Van politici worden vaak tegengestelde dingen verwacht. Ze moeten voor velen bijvoorbeeld een grote persoonlijkheid hebben, maar ook volks en benaderbaar zijn. Van vrouwelijke politici wordt verwacht dat ze ‘hun mannetje kunnen staan’. Clinton moet als politica dus een bekwame, gedreven en rechtvaardige onderhandelaar zijn, maar tegelijk ook een zorgzame moeder. Ze moet een liefhebbende vrouw zijn, maar tevens ook een harde politica.

Dat is de reden waarom Clinton het als vrouw moeilijker heeft dan haar mannelijke tegenkandidaten. Het is namelijk niet duidelijk wat van haar persoonlijk moet worden verwacht. Is Clinton vooral een vrouw die een toppoliticus is, of is ze vooral een toppoliticus die toevallig ook een vrouw is? Weet Amerika wat het wil van een vrouwelijke president? Daagt Clinton de rolverwachtingen uit die bestaan ten opzichte van vrouwelijkheid of wereldleiderschap?

Obama was, als Afro-Amerikaan, een vernieuwing in de geschiedenis van de Verenigde Staten. Clinton zou een vernieuwing kunnen zijn in de 21e eeuw op politiek, sociaal en cultureel gebied. Van een vrouw wordt vaak nog gedacht dat ze per se emotioneler is dan een man. Haar zorgende natuur zou ervoor zorgen dat ze minder geschikt is voor de harde politieke wereld.

Toen Obama een traantje wegpinkte voor de camera’s bij zijn pleidooi voor een strengere wapenwetgeving, viel hij even uit zijn rol van politicus. Hij was een sterke man die even zijn zwakte toonde. Het effect van Hillary Clinton die huilt voor de camera’s zou een totaal andere reactie bij het publiek teweegbrengen.

Het effect van een huilende vrouw die president wordt, zou een omwenteling kunnen zijn in de politieke wereld. Clinton komt echter niet naar voor als een sterk geëmotioneerde vrouw. Daarom is ze momenteel niet de revelatie in de politieke wereld. Het nieuwe is niet de vrouwelijke insteek in de politiek, maar wel de emotionele insteek van een vrouw in de internationale politiek. Clinton mag dan wel misschien de eerste vrouwelijke president van de Verenigde Staten worden, ze toont niet de kwetsbaarheid die van een doorsnee vrouw stereotiep nog steeds wordt verwacht. Ze is een moeder, maar geen moederfiguur.

Haar democratische tegenkandidaat Bernie Sanders deed het in dat opzicht beter. Met zijn zorgzame discours was hij wel een inhoudelijk vernieuwend element in het politieke landschap van de VS. Net als bij Obama in 2008 was het vertrouwen groot bij zijn kiezers dat met hem in het Witte Huis alles magisch in zijn plooi zou vallen. Die zorgzame ‘Bernie-factor’ is iets wat Clinton mist als ze meer steun wil krijgen van de millennials in de komende maanden.

Zorgzaamheid, in welke vorm dan ook, is wat een maatschappij nodig heeft om goed te functioneren. Daniel Engster had het over caring dispositions, zorg die eigen is aan de mens. De menselijke samenleving is enkel succesvol als mensen zorg dragen voor elkaar en die menselijke zorg vindt steeds zijn oorsprong in de primaire band tussen moeder en kind. De uitdaging ligt erin om de zorg uit te breiden naar de outgroup, met andere woorden de onbekende derde.

Wil Hillary Clinton haar steun en haar kiespubliek uitbreiden, dan moet ze zich gaan profileren als een zorgzame moederfiguur. Dat is namelijk wat veel Amerikaanse burgers nodig hebben. In hun ongelijke samenleving voelen ze zich vaak overzien. Het is aan Clinton om zich te profileren als de mogelijk eerste zorgzame, vrouwelijke president.