Stop met vluchtelingen weg te pesten - Vrijdaggroep

Aline Buysschaert, Vanessa Lion, Thomas Dermine en Maxime Parmentier zijn lid van de Vrijdaggroep van "geëngageerde" jongeren. Zij publiceren vandaag een rapport en een animatiefilmpje om de problemen met en de oplossingen voor de asielprocedures aan de kaak te stellen.

In 2015 kende België een aanzienlijke crisis op vlak van de opvang van asielzoekers die onze grens waren overgestoken. Hoe zit het in 2016? Terwijl het aantal asielzoekers in 2015 verdubbelde ten opzichte van 2014 is de migratie-instroom voor het jaar 2016 onzeker en wordt er door sommigen gespeculeerd over het aantal toekomstige asielzoekers in België naar aanleiding van het recent gesloten akkoord tussen de Europese Unie en Turkije.

De regering heeft overigens besloten om bepaalde tijdelijke asielcentra te sluiten, gezien de recente daling van de aanvragen, waardoor het risico van een gebrek aan beschikbare plaatsen toeneemt bij een grote instroom.

Wat er ook gebeurt, het staat vast dat ons land een toestroom zal blijven zien van asielzoekers die vluchten voor oorlog en vervolgingen en dat ons land zijn internationale verplichtingen op het vlak van opvang en dienstverlening, zoals ze beschreven zijn in de Conventie van Genève, zal moeten nakomen.

Vandaag viert België zoals elk jaar sinds 2001 de internationale dag van de vluchtelingen, onder de vlag van de Verenigde Naties. In 2016, een jaar nadat België met de grootste migratiecrisis in zijn geschiedenis werd geconfronteerd, heeft deze dag een bijzonder wrange bijsmaak.

De beelden uit het Maximiliaanpark van amper een zomer geleden zijn de wereld rond gegaan. Deze portretten van mensen, op de vlucht voor de verschrikkingen in hun land, die op enkele stappen van onze instellingen op de grond of in tentjes moesten overnachten, werden unaniem veroordeeld als een land als België onwaardig.

Nu het weer zomer wordt en het aantal vluchtelingen stijgt, is het belangrijk dat vandaag al maatregelen worden genomen om een herhaling van dat rampscenario te voorkomen. Zijn we beter voorbereid op een massale aankomst van asielzoekers? Wat kunnen we doen om de procedures te verbeteren en de integratie van vluchtelingen te versnellen?

Om op die fundamentele vragen te antwoorden, hebben we met de Vrijdaggroep asielzoekers en de actoren die hen begeleiden, ontmoet om meer inzicht te krijgen in hun parcours en in de uitdagingen die vluchtelingen tegenkomen.

De vrijdaggroep stelt onder andere voor asielzoekers een voorlopig statuut toe te kennen op het moment van de pre-registratie. De asielzoeker wordt namelijk pas als dusdanig erkend wanneer zijn registratie bij Vreemdelingenzaken volledig voltooid is.

Maar als de instroom groot is, kan die dienst alle aanvragen moeilijk verwerken. Deze juridische leemte schept crisissen zoals die van het Maximiliaanpark, omdat de overheid geen wettelijke verplichtingen heeft tegenover de aanvragers. Het is daarom essentieel dat het statuut van asielzoeker vanaf de 'pre-registratie' wordt verleend..

De integratie van vluchtelingen begint op het moment dat ze voor het eerst met onze instellingen in contact komen. Daar leert men met onze rechten en plichten omgaan, zou men het wederzijdse respect tussen burger en overheid moeten leren kennen.

Als de overheid, omwille van omslachtige procedures, niet gehaalde termijnen en in bepaalde gevallen mensonterende opvangsituaties, in gebreke blijft, zal het des te moeilijker worden respect voor onze instellingen en waarden bij de vluchtelingen af te dwingen.

Nog te vaak gebeurt het bijvoorbeeld dat de beslissingstermijn van 3 maanden om over een asielaanvraag te beslissen wordt overgeschreden. Uit onze gesprekken bleek nochtans dat meer samenwerking tussen Vreemdelingenzaken en het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen zou helpen de achterstand weg te werken.

Zeker als de termijnen niet worden gerespecteerd, moet de situatie in de opvangcentra verbeteren. De omstandigheden zijn daar vaak moeilijk, vooral in de recent geopende centra die niet rechtstreeks door Fedasil worden beheerd.

De overheid zou de normen voor de centra dienen te harmoniseren en meer audits uitvoeren. Verveling in die centra leidt overigens tot spanning, agressie en soms geweld. Maar ook hier kan de overheid meer doen door de interventie van externe verenigingen als openbare opdracht te formaliseren en samen met het middenveld de begeleiding van de asielzoekers en het aanbod van sport-, culturele of taalactiviteiten verbeteren.

Jammer genoeg blijven vluchtelingen problemen ondervinden zelfs wanneer hun asielaanvraag is goedgekeurd. Erkenning van de equivalentie van diploma's, een huurwaarborgfonds, ontmoetingsplatformen voor vluchtelingen, ondernemingen of burgers, huisvesting bij particulieren: er bestaan effectieve oplossingen en ze moeten steun krijgen.

Samen kunnen deze initiatieven het leven van nieuwe asielzoekers veranderen en bijdragen tot een opvang- en integratiebeleid dat strookt met de waarden die ons land beweert te verdedigen.