Een Joodse opinie over terreur in naam van Allah - Michael Freilich

Michael Freilich is hoofdredacteur Joods actueel.

De aanslagen in Brussel zinderen nog na, het land is in rouw gedompeld. In de joodse traditie ontwaren we vier fases na een overlijden.

De eerste zeven dagen, de shiva genoemd, is een periode van grote ontreddering waarbij de familie van de overledene voluit ondersteuning krijgt van de hele maatschappij. Precies hetzelfde gevoel van ontreddering, ongeloof en onrust voelden we na deze misdadige aanslagen.

Voor het Poerimfeest (ook wel joods carnaval genoemd) dat twee dagen na de aanslagen viel, vaardigden de rabbijnen uit ons land enkele strenge regels uit. Het feest zou dit jaar vooral bestaan uit de religieuze momenten in de synagoge en thuis, maar van parades op straat, luide en blije muziek en publieke vormen van feestvreugde zou geen sprake zijn.

De tweede periode noemen we de shloshim, wat staat voor de eerste 30 dagen na een overlijden. In die periode is bij de nabestaanden het besef doorgedrongen dat wat gebeurd is toch geen enge nachtmerrie is waaruit ze dra zullen ontwaken.

Dan daagt de realiteit op waarbij we heen en weer geslingerd worden tussen verschillende stemmingen: op één moment heerst verslagenheid, op een andere weer vastberadenheid om moedig en met opgeheven hoofd verder te gaan.

Ook de Joodse gemeenschap werd diep getroffen door de gebeurtenissen in Zaventem en Maalbeek. Uiteraard omdat wij als Belgen steeds samenleven met onze natie, maar nog persoonlijker omdat onder de slachtoffers ook Joodse mensen waren.

De terreurbommen troffen zonder aanziens des persoons onschuldige mensen van verschillende leeftijden, religies en nationaliteiten. Wij zeggen wel vaker dat de Joodse gemeenschap een beetje als de kanarie in de koolmijn functioneert. Als dat vogeltje in ademnood komt, weet je dat er iets grondig fout gaat en ben je op zijn minst gewaarschuwd.

De aanslag op het Joods Museum van België nu twee jaar geleden door een in de gevangenis geradicaliseerde moslim was dus een voorbode van wat zou komen. Toen Hicham Chaïb twee jaar geleden in Borgerhout de Joodse gemeenschap publiekelijk bedreigde, werd dit door velen weggelachen. Nu staat de man aan het hoofd van de religieuze politie in Raqqa en executeert hij onschuldigen in propagandavideo’s van IS.

De derde episode van rouw is de zogenaamde yohr, of jaar, waarbij familieleden dagelijks het Kaddisj-gebed opzeggen voor de ziel van de overledene. De tragiek is dan nog steeds voelbaar en elke dag opnieuw denken we terug aan wie we verloren hebben.

Als er één les is die we moeten trekken uit de vreselijke gebeurtenissen, dan is het wel dat we de oorzaken van de problemen zonder taboes moeten durven benoemen, wars van elke politieke correctheid.

In Joods Actueel leest u over de operator van een call-center die een Joods slachtoffer van de aanslag, die terug naar zijn land van herkomst gerepatrieerd moest worden, schoffeerde door het bestaansrecht van Israël te ontkennen. “Het is Palestina, meneer.”

Gelukkig werd de operator ontslagen. Maar is het een toeval dat de man moslim is? Idem voor de vrouwen die de Israëlische vlag aan het Beursplein wegmoffelden of de jongeren die er verfoeilijke gebaren brachten. We zeiden het vroeger al: antisemitisme is slechts de voorbode van de haat die niet gestild de hele maatschappij wil ontwrichten.

Hierop moeten we durven zeggen: je kan onze normen en waarden niet voor 80% onderschrijven. Wie het bestaansrecht van Israël niet wil aanvaarden, geen respect kan opbrengen voor de rechten van vrouwen en de LGBT gemeenschap, heeft geen plaats in onze maatschappij! (LGBT: Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender).

Het is mijn hoop dat de leden in de moslimgemeenschap die zich achter dit plan kunnen zetten zelf het voortouw nemen om dit te bewerkstelligen.

Niet alleen de politiek maar ook de media moeten de ogen openen. Neem nu het voorbeeld van activist Dyab Abou Jahjah, de man die Groot-Brittannië niet meer in mag vanwege zijn extremistische standpunten maar bij ons wordt opgehemeld.

In Joods Actueel leest u over de vragen die de pers de man niet durft stellen zoals deze: “Meneer Jahjah, na de aanslagen van 9/11 schreef u over een gevoel van ‘zoete wraak’, hebt u dat gevoel nu ook een beetje?” Of nog: “Uw rechterhand, Karim Hassoun, brengt hommage aan Hezbollah-terrorist Samir Kuntar? Kan steun aan Hezbollah volgens u wel?”.

Abou Jahjah, die met zijn beweging Movement X in het verleden al vaak is gaan protesteren voor menig kabinet, is met zijn organisatie niet afgezakt naar het Beursplein om er halt te houden voor de slachtoffers. Op Facebook schreef hij daarover het volgende: “In het geval u zich afvraagt waarom. Ik ga niet naar een solidariteitsbijeenkomst waar de “Israëlische” vlag uithangt. Die vlag symboliseert dezelfde haat als IS”.

Iedereen is vrij om een eigen mening te hebben, maar extremistische stemmen horen door de pers niet opgehemeld te worden, integendeel het is aan de pers om ze te ontmaskeren.

De vierde en laatste periode na een overlijden vangt aan na het eerste jaar. Dit is geen periode van rouw meer. Dan herneemt het gewone leven zijn gang maar houden we wel elk jaar op de dag van het overlijden halt bij het graf van de overledene waar de nabestaanden het Kaddisj opzeggen.

De doden worden nooit vergeten en hebben een bijzondere plaats in ons geheugen. De borelingen die daarna het levenslicht zien, krijgen vaak de voornaam van de overledene. Je ziet als het ware een klein stukje van de vervlogen ziel terug opleven in de volgende generatie.
Ik acht het niet meer dan gepast om af te sluiten met enkele verzen uit het Kaddisj:

Moge zijn grote naam verheven en geheiligd worden
hoog boven iedere zegening, elk lied,
met lof en troost die op de wereld gezegd wordt
Zegt nu: Amen

Moge er veel vrede uit de hemel komen en leven!
Hij die vrede maakt in zijn hoge sferen,
zal ook vrede maken voor ons en voor geheel het volk Israël
Zegt nu: Amen