Anti-discriminatie: veel blabla, weinig boemboem - Saïda Isbai

Saida Isbai werkt voor ACV en is woordvoerder voor Hart boven Hard.

De ‘strijd’ tegen discriminatie, waar onze beleidsmakers zo graag mee uitpakken voor de camera’s, blijft in de praktijk een strijd op papier. Mooie woorden en waarden, veel mantel der liefde, maar ze vatten de koe niet bij de hoorns. Voor racisme en discriminatie blijft de winter gewoon verder duren.

Zo belooft Minister Muyters al jaren dat hij een sterk plan rond discriminatie zal uitwerken: het ABAD (Actieplan ter Bestrijding van Arbeidsgerelateerde Discriminatie). Ondanks een positief advies van de sociale partners blijft het een papieren tijger, een mooie afkorting die goed past in beleidsdocumenten.

Tegelijk schafte hij deze zomer wel het EAD-beleid af. Een beleid waarbinnen overheid en sociale partners samen een draagvlak creëren voor meer diversiteit in het personeelsbeleid van ondernemingen. Warm blazen en koud afserveren, is dat beleid?

Ook de werkgevers houden zich erg op de vlakte. Al sinds 2013 wordt er in de Nationale Arbeidsraad (NAR) nagedacht hoe discriminatie op de arbeidsmarkt vermeden en voorkomen kan worden. Zo kwam men onder meer uit bij de methodiek van ‘anoniem solliciteren’. Maar na maanden van debat bleek deze piste voor de werkgevers ineens te duur, te omslachtig en te veel werk. En ondanks hun bewezen nut blijven ook praktijktesten voor de overheid dode letter.

Werkgevers en beleidsmakers putten zich uit in mooie praatjes over diversiteit op de werkvloer, maar wanneer we het over concrete afspraken met harde engagementen van de werkgevers hebben, geven ze niet thuis.

Vreemd is dat. We vinden allemaal dat ‘jobs jobs jobs’ de sleutel vormen tot een gezonde economie. We zijn collectief doordrongen van het besef dat werk cruciaal is voor een succesvolle deelname aan de samenleving. En niet onterecht. Arbeid is niet alleen een bron van inkomsten, maar bepaalt mee je sociale status en zelfs de kansen van je gezinsleden. Een kind met goedverdienende ouders wacht doorgaans een makkelijkere levenswandel dan de dreumes die opgroeit bij mensen met een uitkering.

Het huidige beleid bouwt dan ook op een paar pijnlijke paradoxen. De regering wil dat iedereen nog actiever wordt en meer zijn best doet voor een job. Maar ze weigert de drempels aan te pakken voor mensen met een migratie-achtergrond.

De regering stelt voortdurend "dat deze groepen zich meer moeten integreren". Maar intussen laat ze de ongelijke kansen en structurele uitsluitingsmechanismen op de arbeidsmarkt vrolijk intact.

En nee, die uitsluiting is geen fictie. Het tv-programma VOLT stelde vast dat zes op acht uitzendkantoren ingaan op de vraag van klanten om potentiële werknemers af te wijzen op basis van etnische of andere fysieke kenmerken.

Ook Professor Koen Van Laer (Uhasselt) toonde aan dat groepen zoals 50-plussers, mensen met een migratieachtergrond, jongeren en mensen met een handicap jobgewijs beduidend minder kansen hebben en krijgen.

Nochtans doen sommige politici ons graag geloven dat al die mensen hun werkloosheid en/of slecht statuut aan zichzelf te danken hebben. Zelfs voor wie uiteindelijk wél een job gevonden heeft, blijven die ongelijke kansen zich doorzetten.

Wat valt er maandag dan te vieren? Op 21 maart 1960 richtte de politie in Sharpeville in Zuid-Afrika een bloedbad aan, toen ze het vuur opende op burgers die demonstreerden tegen de anti-apartheidswetten. Naar aanleiding daarvan riepen de Verenigde Naties in 1966 de Internationale Dag tegen Racisme in het leven.

Vijftig jaar later blijft de daaruit volgende VN-resolutie helaas nog brandend actueel. Zij verplicht landen om rassendiscriminatie met alle middelen te voorkomen en uit te bannen. Maar als ik om me heen kijk, zie ik dat het nog steeds putje winter is.

Ongelijkheid in het onderwijs, racial profiling, discriminatie op de huurmarkt, negatieve beeldvorming rond vluchtelingen, ondervertegenwoordiging op sleutelposities: de lijst is lang, té lang. Zelfs om ze alleen nog maar in te korten, ontbreekt het aan daadkracht.

Mijn eigen verleden en heden zijn gekenmerkt door uitsluiting, teleurstelling en discriminatie. Op alle domeinen. Mijn vreemde naam, mijn niet eens zo getaande huid en mijn zwarte lokken – allemaal kenmerken die ik niet zelf gekozen heb – leiden dagelijks tot terughoudendheid, vooroordelen en zelfs haat. Voor velen stopt op 21 maart de winter. Wanneer mag ik, en velen met mij, aan de lente beginnen?

Racisme en discriminatie zijn geen geïsoleerde thema’s. Ze zijn ook niet iets voor één dag. Ze gelden voor een heel leven. En daarom, beste beleidsmakers en ondernemers, maak er nu eindelijk eens werk van! Minder blabla, meer boemboem.