Stijgende werkdruk maakt ons ziek - Mieke Van Gramberen

Uit steeds meer cijfers blijkt dat meer en meer werknemers langdurig ziek zijn. Is het "eigen schuld, dikke bult" - te veel hobby's?- of moeten we de oorzaak zoeken bij een steeds maar stijgende werkdruk?
opinie
Opinie

Mieke Van Gramberen is arbeidsmarkt- en organisatiedeskundige bij Flanders Synergy.

De Redactie kopte gisteren "Nooit zoveel werknemers langdurig ziek thuis". De aanleiding is een recente studie van SD Worx waaruit blijkt dat een record aantal mensen wegens langdurige ziekte niet aanwezig is op het werk (van 1,75% in 2008 naar 2,81% in 2015).

De cijfers verrassen eigenlijk niet. Ze liggen volledig in lijn met de RIZIV-cijfers die deze zomer werden gepubliceerd en waaruit een forse stijging -vooral het laatste jaar- blijkt van het aantal langdurig zieken. Een stijgend aantal mensen die de handdoek in de ring gooien en niet langer fluitend naar het werk gaan. Het is geen prettige gedachte.

U kan zich de vraag stellen: zijn we meer ziek omdat de werkdruk stijgt of omdat we buiten het werk steeds meer doen?

Werk wordt slopender

Het antwoord wordt gegeven door onderzoekers uit Leuven (Ramioul M., 2015). Ze kwamen vorig jaar tot de vaststelling dat de complexiteit van de jobs de afgelopen vijftien jaar is toegenomen. Het werk wordt complexer, meer onvoorspelbaar én men kent een verhoogde werkdruk.

Tegelijkertijd neemt de autonomie af. Hier ontstaat een gevaarlijke cocktail. Want hoge werkdruk en hoge taakeisen in combinatie met weinig autonomie en mogelijkheden om zelf je werk te organiseren, leiden tot slopend werk.

Wat doet een slopend werk met een mens?

Wat gebeurt er met mensen die een slopende job hebben? Hier lichten de Zweedse collega’s een tipje van de sluiter. In Zweden werd een uitzonderlijke studie afgerond (Canivet, Karasek ea. 2012). Werknemers afkomstig uit Malmö werden gedurende 12 jaar gevolgd. Tegen de achtergrond van stijgende uitgaven inzake langdurige ziekte stelden de Zweden zich de vraag: welke mechanismen zorgen ervoor dat mensen die aan het werk zijn de arbeidsmarkt vroegtijdig verlaten? Als die mechanismen geïdentificeerd worden, kan immers een beleid ontwikkeld worden om langdurige ziekte te voorkomen.

1 Er werden twee belangrijke vaststellingen gedaan. Vooreerst, de kans om arbeidsongeschikt te worden, is niet gelijk verdeeld. De kans neemt onder andere toe met leeftijd, is hoger bij mensen die handenarbeid verrichten en wordt beïnvloed door gezondheidsindicatoren (zowel een minder goede gezondheid als risicovol gedrag, zoals roken).

2 Een tweede verklaring voor het vroegtijdig verlaten van de arbeidsmarkt ligt evenwel in de manier waarop het werk wordt georganiseerd. Mensen met een slopende job hebben een aanzienlijk hogere kans om langdurig uit te vallen! Om en bij de 21% van de jobs in Vlaanderen zijn slopend. Dat is één op vijf.

Werkbare job

Conclusie? We worden meer ziek omdat de complexiteit van onze jobs toeneemt, de werkdruk stijgt en autonomie afneemt. Is dit te nemen en te laten? Absoluut niet! Elke baan kan worden omgezet in meer zinvol en aantrekkelijk werk. Er is wel actie nodig. Want werkbare jobs ontstaan niet vanzelf.

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen