Denkt "links" wel "links"?- Luckas Vander Taelen

Luckas Vander Taelen is gewezen parlementslid voor Groen, muzikant en freelance journalist.

Mijn voormalige parlementaire collega Wouter De Vriendt (Groen) vond maandag dat de SP-a de N-VA “langs rechts voorbijsteekt”. Zo probeert De Vriendt zelf de SP-a langs links in te halen.

Voorzitter John Crombez had dit weekend gezegd dat hij in navolging van de Nederlandse PVDA ook vindt dat een land mag beslissen om het aantal vluchtelingen te beperken. Omdat dit niet lukt op Europees vlak en er geen spreidingsplan in zicht is. Crombez kreeg zoveel tegenwind op zijn partijbureau dat hij moest inbinden. Eens te meer is het niet meer duidelijk waarvoor de SP-a nu eigenlijk pleit.

De Vriendts reactie was natuurlijk opportunistisch. Je kan het hem niet kwalijk nemen dat hij een concurrent probeert te tackelen. Maar zijn verontwaardiging is oprecht, zo ken ik hem. Ik geloof dat hij vorige week zo aangedaan was van de miserie in het kamp in Duinkerke dat hij meteen een brief stuurde aan de Franse president. Ik weet niet of hij al antwoord ontvangen heeft van het Elysée.

Het is belangrijk om zijn idealisme in de politiek te vrijwaren. Maar de vraag is hoe ver je komt met een politiek die ideologische geïnspireerd en emotioneel gedreven is. En meer gaat over hoe een maatschappij zou moeten zijn dan zoals die nu eenmaal is.

En wie het niet eens is daarmee, die is rechts. Dat is simpel!

De Vriendt doet zo hetzelfde als Martijn Pluim, het hoofd van een internationaal centrum dat migratie bestudeert. Pluim noemt het inperken van het aantal asielzoekers een uiting van “een ruk naar rechts”.

Ik blijf het merkwaardig vinden hoe“links” en “rechts” een grote emotionele waarde houden terwijl die termen niet meer dan lege containerbegrippen geworden zijn. Die weinig bijdragen om een oplossing te vinden van de asielcrisis die zo complex is dat je niet wegkomt met een paar slogans.

Professor Luc Huyse zet een interessante piste uit in De Standaard. Je wordt niet vrolijk van zijn analyse, maar ze lijkt me een goede basis om te begrijpen waarom zes maanden na het begin van de grootste vluchtelingenstroom sinds de Tweede Wereldoorlog de spontane solidariteit van de bevolking geen evidentie meer is.

Huyse gebruikt een begrip van socioloog Zygmunt Bauman : diasporisatie. Dat betekent zoveel dat nieuwkomers niet uit zijn op integratie zoals dat wel het geval was met vroegere immigratie van Spanjaarden of Italianen in België. Die behielden wel hun culturele identiteit, maar werden snel geassimileerd. En hadden daar geen probleem mee. Zoals immigranten in de Verenigde Staten Amerikaan wilden worden, zonder hun afkomst te verloochenen.

Dat is nu anders. Diasporisatie betekent dat men zich gaat opsluiten in zijn eigen cultuur; een neiging die al duidelijk was bij de Marokkaaanse en de Turkse gemeenschap. Hetzelfde zou nu kunnen gebeuren als nieuwkomers niet meteen aangezet worden tot inburgering.

Het heeft een tijd geduurd voor er geluisterd werd naar wie waarschuwde dat een grote heterogene groep niet zonder enig probleem zijn plaats vindt in een samenleving die zeer erg verschilt van de landen waar de vluchtelingen vandaan komen. De groeiende invloed van een radicale islam maakt die integratie bijzonder problematisch.

In Keulen bleek dat grote culturele verschillen voor heel veel problemen kunnen zorgen. Pas na die dramatische gebeurtenissen werd er openlijk gesproken over de noodzaak om aan nieuwkomers duidelijk te maken dat wij er waarden op nahouden die ons dierbaar zijn. Zoals onze seksuele vrijheid, de gelijkheid tussen man en vrouw, de scheiding tussen kerk en staat. Als je je hele leven in een land geleefd hebt waar daarover heel anders werd gedacht, dan moet het niet verbazen dat sommige asielzoekers enigszins verward zijn als ze onze manier van leven zien.

En dan kan je misschien beter de vluchtelingenstroom proberen te controleren. Wachten op een Europees plan is zoals wachten op Godot. De landen van de Unie houden nog teveel van hun eigen politieke soevereiniteit om met één stem te spreken. En iedereen weet dat het probleem voor een groot deel Turks en Grieks is. Ik hoorde een schokkende reportage op de BBC-radio waarin verteld werd dat de politie mensensmokkelaars haast begeleidt naar hun gammele bootjes op weg naar Griekenland, dat weigert om opvangcentra te organiseren en de vluchtelingen doorstuurt.

Er is dus niets “rechts” aan als je het aantal asielzoekers binnen de perken wil houden. Met een gebrek aan solidariteit heeft dit ook niets te maken. Als je dat niet doet en niet begint met de problemen aan te pakken die het gevolg zijn van grote aantallen nieuwkomers, dan krijgt de bevolking steeds meer het gevoel dat die toestroom een invasie is. En dat is koren op de molen van populistische rechtse partijen.

We kunnen dan blijven doorgaan met te roepen dat we solidair moeten zijn, maar tegen een gevoel van onbehagen van je eigen bevolking kan je dan niet meer op. Wie dat niet inziet, ondergraaft elk draagvlak voor een asielpolitiek.