Dura lex sed lex - Walter Van Steenbrugge

Walter Van Steenbrugge is strafpleiter.

Enkele jaren terug schreef Marc Vanden Bussche, burgemeester van Koksijde, een boek. Dat droeg de naam ‘Dum spiro, spero’ (zolang er leven is en ik adem, is er hoop).

Dit Latijns gezegde wordt wel vaker als lijfspreuk gebruikt door welstellende, vaak adellijke families, voornamelijk uit Groot-Brittannië, maar ook het Tsjechisch leger gebruikt dit motto. Wie de quote analyseert ontwaart daarin een zeker levensoptimisme, verwijzend naar de hoop. Daar is niets mis mee. Maar om te kunnen hopen, moet je eerst kunnen leven, wat meteen de vraag insluit of je nog kan hopen als het leven niet is wat het zou moeten zijn.

Marc Vanden Bussche vond in het najaar van 2015 in ieder geval dat asielzoekers aan zijn kust niets te zoeken hadden. Geen hoop dus voor de vluchtelingen. Vanden Bussche verzette zich aanvankelijk tegen de komst van een asielcentrum en zou, volgens meerdere bronnen van Fedasil, minstens een eigen regime willen hanteren om in de slaapvertrekken van deze vreemde lieden ongebreideld huiszoekingen uit te voeren, hun gsm-gegevens te analyseren en de administratieve aanhoudingen een eigen invulling te geven. Een vrij drastische beknotting van verdragsrechtelijk gegarandeerde vrijheden, je zou het niet zo meteen van een liberaal verwachten.

De voorbije dagen kwam de burgervader opnieuw in het nieuws. Hij wil nu zelfs de asielzoekers “en masse” de toegang ontzeggen tot het plaatselijke publieke zwembad omdat er beweerdelijk een aanranding zou zijn gepleegd door een twintiger van Iraakse origine ten overstaan van een Vlaams meisje van tien jaar.

‘Nemo censetur ignorare legem’ (iedereen wordt geacht de wet te kennen). Dat geldt toch ook voor een burgemeester. De antidiscriminatiewet van 10 mei 2007 verbiedt een discriminatie op basis van herkomst betrekkelijk de toegang tot een publieke plaats (artikel 5). Een onderscheid mag alleen als dit onderscheid gerechtvaardigd is door een legitiem doel en de middelen voor het bereiken van dit doel passend en noodzakelijk zijn. Het zwembadincident, of wat daar ook zou moeten voor doorgaan, onderbouwt deze door de burgemeester verhoopte discriminatie geenszins.

Indien de burgemeester van Koksijde dit verbod dus doorvoert, dan schendt hij noch min noch meer de wet.

Doch ook de Staatssecretaris van Asiel en Migratie, Theo Francken, achtte zijn moment gekomen en sloot diezelfde Irakees van datzelfde zwembad dan maar op, voorhoudende dat de vreemdeling de openbare orde heeft geschaad.

Nochtans was het Brugse parket al eerder tussengekomen en had na onderzoek geoordeeld dat er geen redenen waren om gerechtelijke maatregelen te nemen.

Het Brugse parket is voor dit soort van verdachtmakingen exclusief bevoegd (artikel 22 Wetboek van Strafvordering), dient neutraal en objectief te zijn, te waken over de bewijsmiddelen, en bijgevolg te garanderen dat het onderzoek ten laste en ten ontlaste verloopt. Woord en wederwoord moeten in dat geval gerespecteerd worden, er moet met andere woorden voldoende tegenspraak zijn.

Dat de Staatssecretaris geheel eenzijdig de beslissing van het Brugse parket naast zich neerlegt en zonder enige vorm van proces en tegenspraak de Irakees opsluit, is even hallucinant als onwettig.

Het artikel 22 van de Vreemdelingenwet dat de Staatssecretaris inroept, heeft het over de gevallen waarin de vreemdeling de openbare orde ‘heeft geschaad’. Hoe kan een dergelijke bepaling worden ingeroepen als de bevoegde overheid nu net van oordeel was dat er geen grond was voor gerechtelijke maatregelen en de betrokken asielzoeker zich nog niet eens kon verdedigen omtrent de beweerde ‘geschade openbare orde’?

Toch niet op basis van het enkele feit dat het een vluchteling betreft?

Even onbegrijpelijk was de ochtendreactie van Alexander De Croo, die op Radio 1 zijn Staatssecretaris afdekte en zegde dat hij beter had moeten bijgestaan worden door het Brugse parket. Alsof het Brugse parket een stelletje amateurs betrof…

Het zou goed zijn dat het Brugse Openbaar Ministerie over deze kwestie de publieke opinie duidelijk inlicht, uitlegt wat het vermoeden van onschuld betekent, benadrukt dat eenieder recht heeft op verdediging, de Staatssecretaris op zijn machtsoverschrijding wijst en op grond van artikel 20 van de antidiscriminatiewet ten aanzien van de Burgemeester van Koksijde de passende maatregelen neemt.

Aan de Brugse procureur zou ik willen zeggen: ‘sapere aude’ (durf wijs te zijn). Menige universiteit tooit zich met dit credo.