Bourgeois verkoopt liever wapens dan vrede - Bram Vranken

Bram Vranken is stafmedewerker bij Vredesactie.

Het grootste deel van het eindgebruik van Vlaamse wapens is immers niet eens bekend. Voor Bourgeois primeert de economie, ook als hiervoor de mensenrechten, de regionale stabiliteit en onze eigen veiligheid in het gedrang moeten komen.

Tijdens het radio-interview in "De ochtend" dinsdag beweerde Bourgeois dat Vlaanderen een volledig zicht heeft op de eindbestemming van zijn wapentuig. Dat is manifest onjuist. Volgens cijfers van het Vlaams Vredesinstituut is maar liefst 60 tot 78 procent van het eindgebruik niet bekend. Vlaamse componenten zoals sensoren, vuurgeleidingssystemen en beeldschermen worden geïntegreerd in wapensystemen in omliggende Europese landen en daarna verder geëxporteerd, zonder dat er enig overzicht is welke hier uiteindelijk gebruik van maken.

Niet alleen is het eindgebruik quasi onbekend, ook heeft Vlaanderen een deel van zijn controlemodaliteiten uit handen gegeven. Sinds de inwerkingtreding van het Vlaams wapenhandeldecreet in 2012 is er een systeem van algemene vergunningen in voege getreden. Hierdoor werd de controle van wapenhandel binnen de Europese Unie sterk versoepeld en staat het wapenbedrijven vrij om hun producten te verhandelen zonder enige controle vooraf. Waar die wapens uiteindelijk terechtkomen, is uiteraard nog maar de vraag.

Wat wel geweten is van het eindgebruik, belooft weinig goeds. Landen zoals Saudi-Arabië blijken maar al te dikwijls te kunnen beschikken over Vlaamse wapens, ondanks “de nodige omzichtigheid” die Bourgeois beweert aan de dag te leggen.

Zo bevatten de Saudische Eurofighter Typhoons die momenteel Jemen bombarderen Vlaamse radartechnologie. Deze onderdelen werden in eerste instantie geëxporteerd naar Duitsland waar ze geïntegreerd werden in het Eurofighter-gevechtsvliegtuig.

Ook de pantserwagens van de Saudische nationale garde, die gebruikt werden voor het neerslaan van vreedzame volksprotesten in Bahrein in 2012, werden geassembleerd in Vlaanderen en geëxporteerd via het Verenigd Koninkrijk.

Saudi-Arabië is niet de enige problematische exportbestemming. De Verenigde Arabische Emiraten spelen al maanden een cruciale rol in het conflict in Jemen. Ook raakte recent bekend dat het land het VN-wapenembargo tegen Libië flagrant met de voeten treedt. En toch waren de VAE de belangrijkste exportbestemming van Vlaamse wapens in 2014.

In 2014 alleen al werd voor meer dan 6 miljoen euro export vergund naar de VAE, goed voor maar liefst 15 procent van de Vlaamse wapenexport.

De minister-president merkt in het radio-interview in "De ochtend" op dat “de helft van de landen wereldwijd geen democratieën zijn en dat in ontzettend veel landen schendingen van de mensenrechten plaatsvinden. Vlaanderen op zich kan niet zeggen: we gaan wereldwijd een embargo uitvaardigen.”

Dat Bourgeois dergelijke argumenten gebruikt om de export naar dictatoriale regimes te rechtvaardigen is hallucinant. Het is net een reden te meer om werk te maken van een sluitend wapenexportbeleid.

Bourgeois maakt een scheiding tussen wapenexport en het buitenlandbeleid, dit is compleet onzinnig. Het exporteren van wapens naar een dictatoriale overheid geeft die overheid internationale legitimiteit en de zuurstof om haar beleid ongewijzigd te laten.

Dit voorjaar staat een evaluatie van het wapenhandeldecreet op de politieke agenda. Voor Vlaanderen is dit het uitgelezen moment om werk te maken van een gedegen wapenhandelbeleid, waarin mensenrechten een doorslaggevend element zijn. Wapens zijn immers geen onschuldige exportproducten.

Maar al te vaak worden ze gebruikt voor het plegen van oorlogsmisdaden, het schenden van mensenrechten en belanden ze bij extremistische groepen die ook onze veiligheid in het gedrang brengen.