Werken kan uw gezondheid schaden - Rudy De Leeuw

Rudy De Leeuw is voorzitter van het ABVV.

Deze regering heeft redelijk wat boter op het hoofd. Naast een ouder wordende beroepsbevolking en geen aangepast werk, is er de vaststelling dat de maatregelen van de overheid de problematische situatie in de hand werken: de afbouw van landingsbanen, het stimuleren van overuren (zie bijv. de flexi-jobs in de horeca die men nu wil uitbreiden naar andere sectoren). En de werkgevers doen er met de voorstellen die zij op de rondetafel ‘werkbaar werk’ leggen, nog een schepje bovenop … Zoals daar is de annualisering van de arbeidstijd, waarbij werk nog meer georganiseerd kan worden in functie van markt en economie. In mensentaal: wanneer de werkgever het nodig acht, kan hij van de werknemer verlangen meer of minder te werken. Dat daarbij de noden en verzuchtingen van de werknemer ondergeschikt zijn, is niet van belang. Alles voor de vrije markt.

Ola, een vakbond die zegt dat de arbeidsmarkt niet modern genoeg is? Inderdaad, deze arbeidsmarkt is de laatste jaren onderworpen aan ingrepen die, op zijn zachtst gezegd, de werknemers terug de tijd in katapulteren. Neem nu de vergrijzing van de bevolking. Dit fenomeen is niet nieuw en nochtans is onze arbeidsmarkt niet aangepast aan de toename van oudere werknemers. Werkbaar werk is hier een must. Werkbaar werk dus en niet wendbaar werk, de invulling door de werkgevers van het begrip werkbaar werk. Want wendbaar werk betekent nog meer flexibiliteit, nog meer vragen van oudere werknemers en jongeren de mogelijkheid ontnemen zich ten volle te kunnen ontplooien. Voor oudere werknemers betekent dit een gevaar voor hun gezondheid. Voor jongeren komt dat neer op een onderkenning van hun talenten en het niet in staat zijn voldoende op te bouwen op dat moment van hun carrière waarin het meest nodig is. In beide gevallen is dat letterlijk en figuurlijk een kost voor onze samenleving. Een kost die wij alvast niet willen doorgeven aan de volgende generaties.

Logischerwijs zijn er meer zieken te tellen onder een beroepsbevolking die meer ouderen op actieve leeftijd telt, als de arbeidsmarkt niet georganiseerd is op deze werknemers. Begrijp ons niet verkeerd. De strijd die het ABVV voert tegen de verhoging van de pensioenleeftijd en tegen het ontmantelen van allerlei vervroegde uitstapregelingen, is er niet gericht om oudere werknemers thuis te laten blijven. Wel verzetten we ons tegen de aanpak om hen aan het werk te houden in omstandigheden die nefast zijn voor hun gezondheid. Zoals het rapport van het RIZIV nu ook duidelijk maakt, wanneer het concludeert dat deze maatregelen het aantal werknemers met een arbeidsongeschiktheid eerder doen toenemen dan verminderen.

Uit de cijfers van het RIZIV blijkt een hallucinante toename van depressie, stress en burn-out. Ook hier speelt het gebrek aan werkbaar werk de hoofdrol. Volgens de Sociaal Economische Raad voor Vlaanderen (SERV) heeft amper de helft van de Vlaamse werknemers een werkbare job. Vier aspecten zijn cruciaal om te weten of een job onder de definitie van werkbaar werk valt: Ben je gemotiveerd door je werk? Krijg je kansen om bij te leren? Word je niet problematisch overspannen van je job? En is je werk- en privébalans in evenwicht? Antwoord je op die vier vragen positief, dan behoor je tot die 54,3% (!) werknemers in Vlaanderen met werkbaar werk. Scoor je op één of meerdere vragen negatief, dan heb je geen werkbaar werk. Voor 45,7% van de werknemers was dat anno 2010 het geval. Ronduit ontluisterend zijn de absolute cijfers: 615.000 werknemers kampen met werkstress, 375.000 werknemers hebben te weinig leermogelijkheden, 343.000 voelen zich slecht op hun werk en 220.000 werknemers hebben een probleem met hun werk-privébalans.

Ten eerste meer preventie, onder meer via sectorale preventieplannen en tewerkstellingsplannen voor oudere werknemers (cao 104). Dat vraagt natuurlijk ook meer inspanningen van werkgevers en opvolging door de bevoegde overheidsdiensten.
Vervolgens een passende begeleiding van langdurig zieken naar werk volgens de aanbevelingen van (alle!) sociale gesprekspartners en mutualiteiten: vrijwillig, multidisciplinair en zonder sancties … de regering weze gewaarschuwd.Ten derde de mogelijkheid om vervroegd uit te treden voor lange loopbanen en zware loopbanen. Een zaak voor het pensioencomité waar wij als vakbond onze voorstellen klaar hebben. En ten slotte, meer kwaliteitsvolle en duurzame jobs voor iedereen.

Maar waar wij vooral nood aan hebben, is een langetermijnvisie op een realistische en eigentijdse arbeidsmarkt. Bij dezen een oproep aan de overheid en de werkgevers.