Het Trojaanse paard van de flexi-jobs - Chris Serroyen

Chris Serroyen is het hoofd van de ACV-studiedienst.

Dat schreef Rutten hier enige tijd geleden al: “De horeca is een testcase, ook voor de nieuwe economie. Als dit flex-statuut werkt, kunnen andere sectoren er ook gebruik van maken”. En dat herhaalde Tommelein deze week ook op Radio 1.

Let vooral op die verwijzing naar de “nieuwe economie” bij Rutten. Waarmee ze dan kennelijk doelt op de cluster van economische evoluties onder de vlag van “digitalisering”. Gekoppeld aan een bijzondere voorliefde voor de “uberisering”, de pervertering van de deeleconomie. Of “collaboratieve” economie, zoals ze door de Europese Commissie werd omgedoopt. Met als dominante baseline : die nieuwe business-modellen moeten zich niet inpassen in onze normen en waarden; neen, wij moeten onze sociale bescherming aanpassen aan hun winstbejag. Inburgering is kennelijk iets dat enkel voor vluchtelingen geldt. Maar voor grijpgrage multinationals, à la Uber, à la Airbnb, …, wordt de blauwe loper uitgerold, ter ontwrichting van ons model van sociale bescherming.

Laatst vertelde een Belgische journalist een merkwaardig verhaal over wat digitalisering dreigt aan te richten. Over hoe Starbucks in New York met een ingenieus model kan voorspellen, in functie van weer, wind en seizoen, hoeveel personeel elke vestiging op elk uur van de dag nodig heeft. En hoe dan automatisch, app-gewijs, personeel voor de drukke uren wordt opgevorderd in een straal van 100 km. Om opnieuw naar huis te worden gestuurd van zodra die extra overbodig wordt, met een loon dat soms zelfs niet de vervoerskosten dekt. Combineer die app-technologie met de flexi-archeologie van Tommelein, en je kan je ongeveer inbeelden wat voor soort ontwrichting ze ons willen opdringen. Don’t call us, we’ll call you.

En dus gaan ze er, kost wat kost, met de vuile voeten door. Dwars door alles heen.

Dwars doorheen de sectorale cao’s en dus dwars doorheen de vrijheid van onderhandelingen. Voor een uurloon van ocharme 8,82 euro. Ter ontwrichting van het jarenlang werk van ACV Voeding & Diensten en de andere vakbonden, om werken in de horeca, nota bene een knelpuntberoep, aantrekkelijk te maken. Dwars doorheen de pogingen van Kris Peeters om met zijn Ronde Tafels voor werkbaar werk, een debat op gang te brengen over onder meer de grenzen aan de precarisering. Maar nu aardig in de wielen gereden door de Uber-aanpak van Rutten. Remember : no rules, no limits, just freedom.

Dwars doorheen de Europese regels inzake jaarlijkse vakantie. Hun eerste wetsontwerp voorzag zelfs niet in jaarlijkse vakantie. Uit ideologische verblinding hadden ze zelfs over het hoofd gezien dat er Europees zoiets is als recht op vier weken vakantie met loonbehoud. Waarvoor de regering dan maar in allerijl een nepoplossing in elkaar flanste. Van het initieel beloofde uurloon van 9,50 euro per uur, houdt ze nu 0,68 euro in. Dat moet dan dienst toen als enkel vakantiegeld. De werknemer betaalt dus zelf zijn vakantiegeld van zijn minimumloon. Alsof Europa die “truuk van de foor” niet zal doorzien.

Dwars doorheen alle Europese aanzetten vandaag, onder Juncker en onder Thyssen, om de extreme flexibiliteit en precariteit te bannen. Beide fulmineerden recent tegen het soort van nulurencontracten, zoals ze in het Verenigd Koninkrijk en Nederland opgang maken.

Dwars doorheen alle waarschuwingen over misbruiken, want bedoeling is dat enkel werknemers die al elders voltijds of 4/5 werken dat soort van flexi-jobs in de horeca gaan uitoefenen. Maar waarbij ingebakken zit dat je tal van juridische constructies dreigt te krijgen om daarmee te sjoemelen. Ook omdat de RSZ negen maanden moet teruggaan om die voltijdse of 4/5-tewerkstelling te controleren. Zij maar zeker dat de handleidingen snel gaan volgen. Resultaat : verlies voor de fiscus, verlies voor de sociale zekerheid, winst voor de werkgever. Winst inzake werkgelegenheid? Noppes. Vreemde regeringsprioriteit trouwens met de aanhoudende werkloosheid, om vooral in te zetten op bijjobs voor wie al een job heeft. Zodat nog minder rest voor volledig werklozen die werk zoeken. Of deeltijdsen in de horeca die snakken naar meer uren.

En niet te vergeten: ook dwars doorheen alle oproepen, nog meest van Open VLD en werkgevers zelf, om het arbeidsrecht eenvoudiger te maken. Neen, nog eens een nieuw soort arbeidscontract erbij, op maat van één sector. Met nog eens een aparte sociale- zekerheidsregeling. Complexiteit is kennelijk geen enkel probleem meer zodra er profijt kan worden uitgehaald.

Ja, maar toch beter dan zwartwerk, heet het. Want inderdaad geen belastingen, maar toch nog minstens 25% solidariteitsbijdrage voor de sociale zekerheid. Dat is natuurlijk ook een manier om de fiscale fraude te bestrijden: we heffen geen belasting meer.

Maar los daarvan: hoeveel reguliere jobs, waarvoor vandaag zowel belastingen als bijdragen worden betaald, zullen worden omgezet in dat soort van dumpingjobs? Merkwaardig toch dat je de horecasector nooit hoort zeggen dat er in hun sector vandaag tal van bedrijven zijn die wel (min of meer) correct belastingen en bijdragen betalen. En die nu als een kat bij de melk worden gezet om zoveel mogelijk te “optimaliseren” via de flexi-jobs. Ter ruïnering van de stabiele tewerkstelling. Van ganser harte, om zoveel mogelijk flexibiliteit uit zijn mensen te kunnen persen. Of nillens willens, onder druk van de concurrentie.

Toch normaal dan dat de vakbonden van de horeca, na het falen van overleg, na het falend oor van de politiek, hun laatste redmiddel boven halen : een vernietigingsprocedure bij het Grondwettelijk Hof? Al is dat slechts een van de instrumenten. Omdat België hier niet mee weg komt bij Europa. Niet met de nepregeling voor de jaarlijkse vakantie. En wellicht ook niet met de Europese regels inzake tijdelijke contracten. En omdat arbeidsgerechten die hun werk correct doen niet voorbij kunnen aan de schending van de sectorale cao-afspraken mocht inderdaad blijken dat flexi-jobs maar aan 8,82 euro worden betaald.

In Duitsland zijn ze tegenwoordig aan het terugkomen van de mini-jobs. In het kielzog van de invoering van het wettelijke minimumloon verdampen die zienderogen. Hier bij ons moet het de nieuwe toekomst van de arbeidsmarkt worden. Open-VLD wil duidelijk de sociale wetgeving “Uber”-rulen. Met de flexi-jobs als Trojaans paard voor de ganse economie. Om zo het hele arbeidsrecht bij het huisvuil te kunnen zetten. Niet meer en niet minder.