Islamonderwijs na Parijs - Leni Franken

Op vrijdag 13 november werd de wereld nog maar eens geschokt door wat een radicale interpretatie van de islam met zich kan meebrengen. Al gauw leidden de gruwelijke aanslagen in Parijs naar een terreurnetwerk in België en bleek dat een aantal van de terroristen hier geboren en getogen waren. Hier kan ik als Belg moeilijk fier op zijn, maar het verbaast me jammer genoeg niet.
opinie
Opinie

Leni Franken is FWO postdoc onderzoeksmedewerkster, Universiteit Antwerpen.

In België volgt ongeveer de helft van de leerlingen met een moslimachtergrond islamitisch onderwijs in officiële scholen, maar de inhoud van het vak is volledig afhankelijk van de inzet en goodwill van de leerkrachten, die in principe vrij zijn om te onderwijzen wat ze willen. In 2001 werden er voor het islamitisch godsdienstonderwijs in Vlaanderen wel leerplannen voor de lagere school opgesteld en ook voor het secundair onderwijs (uitsluitend ASO) werd er een leerplan gemaakt. Een snelle blik op deze (voorlopige) leerplannen toont echter aan dat dit ruim onvoldoende is.

Problematisch

Zo zijn controversiële begrippen en thema’s zoals jihad, salafisme, wahabbisme en sharia afwezig en ook concrete politieke en ethische thema’s zoals doodstraf en zelfdoding, onverdoofd slachten, vrouwenrechten, en de scheiding tussen kerk en staat, zijn nagenoeg afwezig in de leerplannen. Opvallend is dat ook het onderscheid tussen sjiieten en soennieten, dat onder meer heeft geleid tot de recente conflicten in Irak en Syrië, niet wordt gethematiseerd. En ook voor een kritische lezing en voor diverse interpretaties van de Koran lijkt er nauwelijks plaats te zijn. Bovendien is er in de leerplannen geen aandacht voor andere religies en (niet-religieuze) levensbeschouwingen of voor westerse filosofische tradities. Dit alles maakt dat het islamonderwijs in Vlaanderen, in tijden van secularisering en diversiteit, maar jammer genoeg ook in tijden van moslimextremisme, op zijn minst problematisch is.

In de Franse Gemeenschap is de situatie mogelijks nog erger: daar bestaan er eenvoudigweg geen leerplannen voor het islamonderwijs, maar werden er enkel een aantal eindtermen (compétences) geformuleerd. Maar zelfs los van het al dan niet bestaan van deze leerplannen, moeten we de vraag durven stellen of het (nog) wenselijk is om levensbeschouwelijk onderwijs uit te besteden aan de erkende levensbeschouwelijke instanties. De scheiding tussen kerk en staat en de autonomie van levensbeschouwelijke groeperingen maakt dat overheidscontrole op dit onderwijs in België nagenoeg afwezig is, maar deze situatie is niet langer houdbaar.

Correcte informatie

Ook in het katholiek onderwijs ziet het er wat betreft kennis over de islam niet zo rooskleurig uit. In dit onderwijsnet, waar ongeveer de helft van de leerlingen met een moslimachtergrond schoolloopt, wordt het verplicht vak katholieke godsdienst eveneens autonoom door de levensbeschouwelijke instantie (in casu de Rooms-katholieke Kerk) georganiseerd en geïnspecteerd. Hoewel er wel aandacht is voor interreligieuze dialoog, en dus ook voor de islam, is ook hier de vakinhoud grotendeels afhankelijk van de goodwill en interesses van de leerkracht.

Het is bijgevolg mogelijk om in België 12 jaar lang door de overheid gesubsidieerd (maar niet door de overheid gecontroleerd!) godsdienstonderwijs te volgen, zonder correct en genuanceerd geïnformeerd te worden over de islam en andere levensbeschouwelijke tradities. In een tijdperk waarin de islam zichtbaar aanwezig is in de publieke ruimte, waarin samenleven met moslims geen mogelijkheid, maar een plicht is en waarin radicale interpretaties van de islam kunnen leiden tot irrationele gruweldaden tegen de mensheid en tegen de democratie, is correcte en genuanceerde informatie over deze en andere levensbeschouwelijke tradities nochtans een absolute noodzaak. De recente oproep van Darya Safai “om met name het godsdienstonderwijs in onze scholen drastisch te hervormen” (de redactie, 18-11-2015) klinkt in het licht van dit alles alleen maar luider.

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen