Hoe omgaan met Parijs in de klas? - Jef Boden

Jef Boden is een leraar met een kritische stem en pen aan een basisschool in Brecht, in de provincie Antwerpen.

De actualiteit hoort in de klas aanwezig te zijn. Zeker na een weekend waarin alle nieuwsuitzendingen met terreur gevuld werden. Bepalend is evenwel de wijze waarop het aangepakt en gekanaliseerd wordt.

Het kan op de Karrewiet-wijze: nuchtere en eerlijke feiten in een serene sfeer, met een heldere actuele duiding over de aanwezigheid van de Fransen in Syrië, maar ook met de belangrijke mededeling dat dit zeer uitzonderlijk is en dat de kindertelefoon (of een gesprek dus) je echt kan helpen. Van zo’n berichtgeving word je niet angstig. Ik ben er warm dankbaar voor.

Allicht verloopt het in heel wat huiskamers net even anders. Op vele plaatsen waar het journaal vaak als te saai wordt beschouwd, zou het een permanente achtergrond kunnen geweest zijn. Luister in de klas naar de gestelde vragen en je onderscheidt ogenblikkelijk de Karrewiet-vragen van die van de sensatiebeladen opgedraaide prikkeldraadbouwers die de grenzen wel eens even zullen sluiten. Met een duidelijke wijsvinger naar al die onbetrouwbare vluchtelingen.

Je aanhoort ze en, denk ik, beantwoordt ze best op de Karrewiet-wijze: geruststellend maar eerlijk en nuancerend. Toon respect voor alle vragen en automatisch hoor je dat naast het waarom van wapenfabrieken de spijt weerklinkt omdat een voetbalmatch wordt afgelast. Spijt en verdriet liggen ook op deze momenten op vele plaatsen. Terwijl de ene thuis gehoord heeft dat een reisje straks onzeker zou kunnen zijn, loopt een ander alweer enthousiast te vertellen over de volgende middag paintball. Zo snel passeert het. Naast de onzekerheid, de vluchtigheid. Gelukkig. Niemand, hoe groot of hoe klein ook, kan het leed van de wereld op de schouders torsen.

Voor vele kinderen blijft het absolute mysterie de onvoorspelbare en angstaanjagende terreur. Daarom noemen we het toch terreur? Waar komen die aanslagen dus vandaan? Stellen dat zoiets in het Midden-Oosten nu eenmaal dagelijkse kost is, en dan nog even tellen om te tonen dat het evenwicht in de slachtofferbalans nog niet bereikt is, is op zich al misdadig. Het is al even simplistisch om de dominosteentjes te laten vallen via Syrië, Irak, New York, Afghanistan. Die schakel van oorzaak en gevolg stopt niet bij een regionaal conflict, ook niet na enkele eeuwen terugstappen. De oorsprong ligt bij Romulus en Remus, Agamemnoon en Iphigenia, Kaïn en Abel, of om het even welk broederpaar dat zich onmachtig naar het geweld keerde.

Als je dat beseft, dan sta je terug in de realiteit van de speelplaats bij een even primitief spelletje onverdraagzaamheid en streven naar de baas zijn. Ook wij hebben vele mogelijkheden om elkaar pijn te doen, doen het vaker dan we vermoeden, kunnen we de kinderen antwoorden. Dat behoort tot ieders dagelijkse leven. Dan is het belangrijk om zeker in het onderwijs te leren spreken, te leren luisteren, te leren communiceren, mèt uitgestrekte kwetsbare handen. Dan worden bloemen en kaarsen, zoals dat kleine jongetje in Parijs ineens ontdekte, sterker dan wapens. Niet zonder slag of stoot. Zonder ooit het volmaakte te bereiken. Wel is het de enige manier om kleine mensjes werkelijk groter te maken.