De beredeneerde waanzin van rechts - Marc Leemans

Though this be madness, yet there is method in it. Liefhebbers van Shakespeare herkennen daarin ongetwijfeld Hamlet. Het schoot me te binnen toen ik die waanzinnige reeks voorstellen van MR, VLD en N-VA tot reguleren, zeg maar muilkorven, van vakbonden en van vakbondsacties overliep. Ik die altijd in de waan was dat die partijen juist voor deregulering waren.
opinie
Opinie

Marc Leemans is voorzitter van het ACV.

Na de centen, de rechten

Het was zo voorspelbaar. Eén jaar lang al zitten de federale en Vlaamse regering in de zakken van wie werkt en wie een pensioen of uitkering heeft. En na hun centen te hebben afgepakt, moeten nu ook hun rechten er aan geloven.

Dat zit er al een tijd aan te komen. Hoe men zonder akkoord met de werknemers, toch nachtarbeid doorduwt in de e-commerce. Hoe men per se de nieuwe extreme flexibiliteit van zgn. flexijobs invoert in de horeca, als paard van Troje om nadien andere sectoren aan te tasten. Onze horecacentrale viste ondertussen uit dat die flexi-jobbers zelf hun vakantiegeld moeten betalen, in aftrek van hun minimumloon. Hoe men het uitnodigende debat over werkbaar werk ineens doet allitereren met wendbaar werk, om de loper uit te rollen voor nieuwe flexibiliteit van werknemers op bevel van werkgevers. Hoe men er in werkgeverskringen van droomt om de hele arbeidsbescherming op de schop te nemen, onder het mom van vereenvoudiging. En hoe men de nieuwe, onevenwichtig samengestelde Hoge Raad voor de Werkgelegenheid daartoe misbruikt. Hoe men het internationaal gegarandeerde recht op vrije loononderhandelingen verder insnoert door een zware verstrenging van de Wet van 1996 op de werkgelegenheid en het concurrentievermogen.

En met als nieuwste bedrijf in dit sociale drama de botte aanvallen op syndicale rechten. Tegenwoordig dag na dag. In alle varianten. Met als laatste dieptepunt -na het voorspelbare herop duiken van de oude draken van rechtspersoonlijkheid van vakbonden, van wetgeving rond stakingen en van minimale dienstverlening-, nu ook de voorstellen om de syndicale premie te belasten en de syndicale bijdrage niet meer aftrekbaar te maken.

Lijkenpikkerij

Door een verschrikkelijke en uiterst betreurbare samenloop van omstandigheden, waaronder een wegblokkade, zijn in het Luikse twee doden gevallen. Het ACV was bij die actie niet betrokken. Maar wij wisten direct dat de rechtse meerderheidspartijen hun bloedhonden de vrije loop gingen laten om een ongeziene aanval in te zetten op de actierechten van alle werknemers en van alle vakbonden. Professor emeritus arbeidsrecht Othmar Vanachter sprak in een scherp en sterk onderbouwd opiniestuk in De Morgen net niet van lijkenpikkerij.

In een andere analyse werd gesteld dat de wanhoop en frustratie bij de werknemers precies leiden tot ongedisciplineerde en ongeorganiseerde acties, met alle risico’s op ontsporingen. En ook dat het misprijzen voor sociaal overleg en de manifeste onwil om rekening te houden met de verwachtingen van werknemers dat alleen maar voeden. Daar is zeker iets van. Dat zou tot bezinning moeten leiden bij die werkgevers en die politici die stelselmatig mee olie op het vuur gooien.
Maar wellicht is de wanhoop en frustratie juist zeer groot zijn bij diegenen die steeds olie op het vuur gooien. Omdat hun strategie niet het verhoopte resultaat gaf.
 

Belastingpartij

Want wat blijft nog over van het rechtse, hautaine cynisme bij de start van de federale regering? Met toen dat berekenende sfeertje van: ach, na de eerste regeringsbeslissingen wat oproer in een paar oude industriële bastions en nadien walsen we er wel over. Pakte dat even anders uit.

Met de ongelooflijke 120.000 in de straten van Brussel op 12 oktober 2014. Met de brede stakingsgolf, provinciaal en nationaal nadien. Met de stevige samenwerking op het middenveld, hand in hand, Hart boven Hard. Met een sociaal overleg dat wel werkte, van het eerste reparatieakkoord van eind 2014, over het sociaal akkoord voor 2015-2016 tot het akkoord deze maand over aanvullende pensioenen, return to work en beschikbaarheid van werklozen. En waarbij vorige vrijdag geen van de rechtse partijen nog zwaaide met de primauteit van de politiek. Met eerder deze maand ook de 100.000 overtuigde betogers naar aanleiding van 1 jaar Michel.

En vooral met twee regeringen die niet meer wegkomen met hun sprookje over evenwichtig snoeien om nadien beter te bloeien, met hun prietpraat over pure winst voor de werknemers, dat van die “tot 100 euro voor minstens de helft van de werknemers”. Niet de federale regering , noch de Vlaamse regering. Wie gelooft die regeringen nog? Niemand die op de ACV berekeningstool narekent hoeveel het gecombineerd regeringsbeleid hem of haar als werknemer, als werkloze, als zieke, als gepensioneerde kost. Dat was al erg vooraleer de Maggie-taks er was.

Dat wordt nu alleen nog erger met de Turteltaks. De minister van financiën haastte zich om, een paar dagen na het ACV, zijn eigen rekenmodule te lanceren. Was me dat even een grote sof. Hij nam helemaal geen hogere taksen en facturen mee, wat extra pijnlijk werd toen de Turteltaks op het voorplan kwam. Zijn Hollandse rekenkunde werd gauw doorprikt. Mensen willen niet bedot of belogen worden.

Mensen willen op een eerlijke manier behandeld worden. Verschillen kunnen als ze er maar rechtvaardigheid is. De “missing link” in de taks shift is en blijft het ontbreken van een echte vermogenswinstbelasting waarbij meerwaarden worden belast bij verkoop van aandelen van bedrijven. Dat geeft Eric Van Rompuy grif toe als hij tegelijk betreurt dat VLD en N-VA zich hiertegen blijven verzetten.

En bij die erkende fiscale onrechtvaardigheid wil de N-VA er nu nog een slok bijdoen door ook de vakbondsleden selectief te treffen via de belastingen; nochtans een meerderheid van de “hardwerkende Vlamingen”. Wie had dat ooit gedacht, de N-VA als belastingpartij. Ze zijn daar kennelijk op drift. Overigens een mooie van John Crombez: “N-VA wil een belasting op andere meningen”. En dat voor een partij die beweert de ideeën van de verlichting hoog in het vaandel te dragen. Wat een paniekvoetbal.

Doorzichtig

Kortom, het lijkt er op dat men zich wat misrekent. Op het vermogen van vakbonden om weerwerk te bieden. Op het draagvlak bij de werknemers om in het verzet te blijven gaan. Op de wijze waarop middenveldorganisaties samen in het verweer gaan. En op de veerkracht van een deel van de media om weerstand te bieden tegen de ideologische terreur. En dus gooit men het nu doelbewust over een andere boeg: het rechtstreeks aanpakken van de vakbondsleden en van de actierechten van de werknemers. Als onderdeel van een ruimere aanval tegen al wat kritisch blijft. Tegen al wie tegen blijft spreken.

Neem die onnozeliteit van Peter Dedecker van N-VA om het lidgeld voor een vakbond niet meer aftrekbaar te maken. 35 miljoen zou dat opbrengen. Ongeveer evenveel als de 34 miljoen die hun minister Van Overtveldt zou moeten halen uit de speculatietaks, maar waarvan hij nu al zegt dat die geen geld moet opbrengen. Terwijl Dedecker met geen woord rept over de resem lidgelden die bedrijfsleiders, vrije beroepen en zelfstandigen geheel of gedeeltelijk aftrekken: lidmaatschap van werkgeversorganisaties en beroepsverenigingen, van serviceclubs à la Rotary, tot zelfs van patronale sportclubs (dit laatste –als je wat handig bent – zelfs mee gesponsord door de Vlaamse kmo-portefeuille). Werkgevers mogen de kost van een sociaal secretariaat helemaal aftrekken. Niet meer dan logisch. Maar werknemers mogen de kost van hun sociaal secretariaat, de vakbond, niet aftrekken. Omgekeerde logica.

Neem de wijze waarop men elk incident bij een sociale actie uitvergroot, om het vooral niet over de inhoud te moeten hebben. En die inhoud is een bijzonder scheef en onrechtvaardig regeringsbeleid, op last van bedrijfs- en beleggerswereld, op kap van werknemers en gerechtigden op sociale uitkeringen. Reden waarom we als vakbond zoveel mogelijk wilde en onbesuisde acties moeten vermijden. Omdat het ACV weet dat elk incident misbruikt wordt om de boodschap te verdrinken.

Neem de selectieve verontwaardiging. Over de vermeende schending van het recht op arbeid van werkwilligen bij een staking. Maar niet over het recht op arbeid wanneer bedrijven hun investering staken. En evenmin over de schendingen van allerlei andere akkoorden onder sociale partners, door de regering zelf. Waaronder de schendingen van sectorale akkoorden over de automatische indexering, waartegen we vorige maandag overigens een vernietigingsprocedure zijn gestart bij het Grondwettelijk Hof.

Het herenakkoord

Selectieve verontwaardiging ook over zogenaamde schendingen door vakbonden van het herenakkoord. Maar niet over de vele schendingen door werkgevers, via eenzijdige verzoekschriften tegen stakingsposten. Reden waarom de al lang voorziene evaluatie van het herenakkoord door de Nationale Arbeidsraad ook nooit vlot is geraakt. De vorige Minister van Justitie (Turtelboom van VLD) verleende bitter weinig medewerking om de praktijken met eenzijdige verzoekschriften transparant te krijgen. Waarna we het via Europa en via de rechtbanken zelf hebben gespeeld, met mooie resultaten overigens, tot ontstentenis van de werkgevers. Ach, het is enkel Barbertje met de Pet die moet hangen.

Dat alles loopt niet toevallig samen met aanvallen op al wie die propagandamachine van de rechtse partijen doorprikt. Hoe De Standaard en de VRT voor de zoveelste keer werden geschoffeerd in de gastlezing van Bart De Wever laatst aan de Universiteit van Gent. Hoe Liesbeth Homans vindt dat er al genoeg wetenschappelijk onderzoek werd gedaan naar armoede. Hoe N-VA permanent signalen uitstuurt dat het gesubsidieerde middenveld al te kritisch is. Voor een goede verstaander: dimmen, wil je je subsidies niet verliezen. Hoe Marius Meremans van N-VA het sociaal-cultureel volwassenenwerk de wacht aanzegt met -hoe kan het anders- onder meer ook de afschaffing van subsidies voor vormingsinstellingen van vakbonden.

Sta-in-de-weg

There is method to this madness. Er zit methode in deze waanzin. De vakbonden moeten er aan geloven. De syndicale actiemogelijkheden moeten er aan geloven. Omdat geëngageerde vakbondsleden de belangrijkste sta-in-de-weg zijn voor de hervorming naar neoliberaal en patronaal model. En dat ze dat des te meer zijn als ze allianties maken met de rest van het kritische middenveld en als ze bijstand krijgen van kritische media en kritische intellectuelen. Dat hebben ze bij de rechtse partijen en bij de werkgevers intussen door. En dus halen ze het zware geschut boven.

Wij zijn bij het ACV geen zeer grote fan van het Internationaal Muntfonds. Maar het is wel het IMF dat dit jaar met die unconvenient truth kwam dat een hoge syndicalisatie garant staat voor minder ongelijkheid. Jaumotte en Buitron (http://www.voxeu.org/article/union-power-and-inequality) van het IMF herinnerden er vorige week nog eens aan: minder vakbond, dat is meer voor de toplaag.


Die kleine toplaag bepaalt in steeds toenemende mate het politiek beleid. De parlementaire democratie wordt gestaag meer uitgehold door kapitaalkrachtige lobby’s. Rest dan nog die vermaledijde tegenmachten. Zoals vakbonden. Als je wil rijden voor die toplaag, dan rij je frontaal in op die vakbond. Zo simpel is dat. Eerst pak je de centen af. Dan pak je de rechten af. Om vervolgens nog meer centen te kunnen dragen naar die toplaag. Yes, there is method in this madness.

 

 


 

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen