Hoort De Wever thuis in een universiteit? - Carl Devos

Carl Devos doceert politieke wetenschappen aan de universiteit van Gent.

Velen vonden zijn uiteenzetting terecht relevant en interessant. De Wever is een intelligent en uitstekend redenaar. Zijn lezing stak goed in elkaar. Uiteraard overwegen deze vormelijke aspecten niet. Aan zijn lezing zat eten en drinken, vertrekkende vanuit geheel eigen en makkelijk te contesteren premissen. Met veel probleemanalyse maar geen haalbare oplossingen. In elk geval, geen triviaal niemendalletje. Sommigen zien in die laatste omschrijving, zelfs in de uitnodiging alleen al, een blijk van instemming of minstens ingetogen steun voor de gast. Zij dwalen. Ook met een groot redenaar en boeiende lezing kan men het volslagen oneens zijn. Maar dat is in dit stuk niet het onderwerp.

Het college van De Wever leerde helaas ook iets over de kaduke staat van het politiek debat in dit ineengekrompen land, dat lijdt aan een gebrek aan discussieercultuur en –traditie. Een collectieve aandoening, waar ook De Wever aan lijdt. Selectief citeren, bewust verkeerd begrijpen of intentieprocessen vervangen vaak luisteren of argumenten. Enkelen namen aanstoot aan zijn aanwezigheid: een universiteit mag zijn deuren niet openen voor De Wever. In hun redenering is wat hij zegt zo erg, dat hij geen extra forum mag krijgen, hij heeft er al genoeg.

Gezien ook eerdere gastsprekers over fora niet te klagen hadden, is dat blijkbaar een uitzonderlijk regime voor De Wever. Want dat valt op: al deze vragen en opmerkingen (geen kritische duiding achteraf, geen tegenspraak door andere politici, weer een toppoliticus, enz.) waren eerder niet te horen. Ook niet toen, bijvoorbeeld, Elio Di Rupo, Kris Peeters of Paul Magnette passeerden. Trouwens, iemand geprotesteerd tegen het openingscollege van Michel of dat van Peeters, de voorbije weken?

Ze komen nu naar voor, wegens De Wever. Voor hem een speciaal regime. Dat er sindsdien heel wat kritische duiding en discussie kwam, dat De Wever door het format van het gastcollege meer kaarten over de N-VA-visie op tafel legde dan hij in andere formats kan of moet doen, dat wetenschappers en anderen al enkele van zijn stellingen overtuigend tegenspraken, … het volstaat niet: hij moest aan de bron gestopt worden.

De afkeer is soms zo hevig dat men uit de pedalen schiet. Als de argumenten uitblijven is er nog de eeuwige passe-partouts: De Wever was er enkel voor het spektakel, de marketing. Maar ook van studenten, en luisteraars in het algemeen, hebben deze ‘onafhankelijke critici’ geen hoge dunk: het volk moet beschermd worden tegen de woorden van De Wever, die als een gif de hele samenleving bezoedelen. Studenten, en bij uitbreiding Vlamingen, zijn als weerloze slachtoffers: ratten van Hamelen, eens De Wever zijn fluit laat klinken. Neen, ze moeten luisteren naar iemand met het juiste gedacht.

Bovendien zou zijn les niet enkel gevaarlijk, maar ook niet relevant zijn, wegens bekend. En het zou politiek versmallen tot de grote koppen, hoewel in de volgende 11 lesweken en daaropvolgende semesters ook andere verschijningsvormen van politiek in beeld komen. Ik las letterlijk dat Bart De Wever, toch de machtigste politicus van politiek Vlaanderen en een belangrijke, relevante stem in het politiek en maatschappelijk debat, geen interessante gast kon zijn. Uiteraard zijn er nog andere, maar de opdracht voor de meest invloedrijke politicus (omschrijf de onderliggende waarden van uw handelen, toon uw kompas) was voor hem en ons een buitenkans.

Het meest storende was de opmerking dat zijn komst vloekt met de basiswaarden van de UGent, een pluralistische universiteit die het aan bod laten komen van verschillende visies en het vrije denken, binnen een waardenkader, hoog in het vaandel voert. De onderwijsvisie en –strategie van de UGent is gebaseerd op het multiperspectivisme, dat aansluit bij constructivistische benaderingen. In een pluralistische, onafhankelijke, kritische universiteit worden we opgeroepen tot intellectuele moed en betrokkenheid op de werkelijkheid. We proberen studenten te confronteren met een veelheid van perspectieven op de problemen in hun vakgebied. Het in vraag stellen van de eigen uitgangspunten opent de weg naar nieuwe inzichten. De UGent confronteert de studenten met bronnen van dissonante en alternatieve informatie en theorie. Door het aanbieden van informatie die niet past in het eigen denkframe, worden ze uitgedaagd. Het studieobject vanuit verschillende hoeken bekijken dus. En daarom is er dinsdag, zoals voorzien een grondige nabeschouwing en discussie. Vanuit verschillende perspectieven. Met zoveel mogelijk facts and figures, maar uiteindelijk gaat het in het debat ook om waarden.

Trouwens, als de argumenten van De Wever van geen kanten hout snijden, waarom hebben sommigen er dan zoveel schrik voor? Omdat het risico bestaat dat ze toch overtuigen? Wie zelf argumenten heeft kan het debat aan. Wie angst als wind in de zeilen heeft haalt daar inderdaad voordeel uit, maar wind kan keren. Het spiegelbeeld van die angst voor zijn boodschap is de afkeer die De Wever heeft tegen ‘constructieve journalistiek’ of ‘op de vlucht’: ‘Wat Als? het mensen solidairder maakt?’

Ik heb vragen en bedenkingen bij sommige beweringen van De Wever, en op zijn samenlevingsbeeld is veel kritiek mogelijk. Die formuleer ik elders nog. Maar het zou zonde zijn mochten universiteiten geen openingscolleges meer mogen geven omdat ze daarmee zogezegd academische goedkeuring of ondersteuning geven aan boodschappen die iemand niet bevallen. Universiteiten zijn actoren en fora voor het maatschappelijk debat, en doen dat op vele manieren, veel meer dan enkel via publieke colleges. De Wever heeft het zijne naar eigen inzichten gebracht. En dat heeft veel geleerd over N-VA, ook uit wat niet is gezegd.