Niet alleen Volkswagen bedriegt ons - Mathias Bienstman

Dit weekend kwam een van de grootste milieuschandalen ooit aan het licht. Een schandaal dat ons treft via de lucht die we inademen. Volkswagen manipuleerde jarenlang bewust de tests die meten of dieselwagens niet te veel giftige stoffen uitstoten. Door een stukje software presteerden de wagens goed op de testbank maar ontzettend slecht in realiteit. Het resultaat: honderdduizenden wagens in de VS stoten tot 40 maal te veel giftige stikstofoxiden uit.
opinie
Opinie

Mathias Bienstman is beleidscoördinator bij Bond Beter Leefmilieu.

We weten al jarenlang dat ook de dieselwagens in Europa tot 5 maal meer stikstofoxiden uitstoten dan toegelaten. Het probleem beperkt zich niet tot Volkswagen. Uit een pas gepubliceerd rapport van Transport & Environment blijkt dat 9 op de 10 nieuwe dieselwagens de uitstootnormen niet halen. Dit schandaal zal dus nog een serieuze staart krijgen, ook in Europa. Tenminste, als de waarheid volledig naar boven komt.

De autolobby

Een viertal jaar geleden kreeg ik voor het eerst data te zien over de bar slechte uitstootcijfers van dieselwagens. Op dat ogenblik was Vlaanderen bezig met de ‘vergroening’ van de belasting op de inverkeersstelling (BIV). Diesels zouden het minst belast worden omdat ze op papier proper zijn. Ik was geschokt. Met heel wat organisaties trokken we aan de alarmbel. We zetten alles op alles om de situatie te keren. Er was een hoorzitting in het Vlaams parlement en moedige interventies van parlementsleden zoals Bart Martens (SP.A) en Wilfried Vandaele (N-VA) waren nodig om het voorstel van de regering bij te sturen.

Uiteindelijk kregen Euro 5-dieselwagens een zwaardere taks opgelegd omwille van de slechte, reële emissies van stikstofoxiden. Tot op vandaag worden Euro 6-dieselwagens nog altijd onterecht bevoordeeld, hoewel de bevoegde ministers van plan zijn om de regeling aan te passen.

De praktijk

In 2011 dacht ik dat dieselvoertuigen minderwaardige katalysatoren gebruikten die het in reële rijomstandigheden lieten afweten. Maar nu blijkt dat het erger is. Technologie om giftige stikstofoxiden weg te filteren bestaat en is zelfs in de wagens geïnstalleerd. Maar een stukje software zorgt ervoor dat ze uitgeschakeld wordt om de rijprestaties te verbeteren.

Dat is misdadig in de meest strikte zin van het woord: de mogelijkheid om schade en leed te voorkomen is er, maar de wagenproducenten doen het bewust niet. De luchtvervuiling treft iedereen in Vlaanderen, in de eerste plaats stadsbewoners en de mensen die langs drukke wegen wonen. Door de uitstoot van de vele dieselvoertuigen haalt Vlaanderen de luchtkwaliteitsnormen voor stikstofoxiden niet . De gezondheidsschade is hoog en wetenschappelijk bewezen. Toch hebben wagenproducenten het gevoel dat ze boven de wet staan. Hoe kan dat?

Zoals de banken

De politiek moet tot inkeer komen. Die vraag moet centraal staan in de afhandeling van dit schandaal. Net zoals de bankensector zitten we hier blijkbaar met een aantal ondernemingen die geen zier geven om het maatschappelijk welzijn. Keer op keer merken we achter de schermen hoe de voertuigproducenten de milieunormen afzwakken en uithollen. Zelfs toppolitici bezwijken onder hun druk. Zo is Angela Merkel een aantal jaar geleden nog tussen gekomen om CO2-normen af te zwakken, hoewel er al een Europese consensus was. Ze wou daarmee BMW en andere Duitse fabrikanten uit de wind zetten.

Vrachtwagenproducenten schakelden op hun beurt Franse toppolitici in om regulering over de vorm van de cabines af te zwakken. Die nieuwe regels konden nochtans heel wat verkeersdoden voorkomen.

Tegengif

In plaats de achterblijvers te verdedigen zouden beleidsmakers de voorlopers moeten versterken. Zoals in elke crisis moeten we de huidige situatie ten volle benutten voor een positieve verandering. Dat betekent: de waarheid volledig naar boven brengen, de verantwoordelijken voor de rechter dagen en de regels en controle op de uitstoot verstrengen, ook door de oprichting van een onafhankelijke controleautoriteit.

Bovenal moet er een wagensector opstaan die niet langer de bevolking bedot maar een deel wil zijn van de oplossingen voor de 21ste eeuw. Daarin inspireert Tesla: de Amerikaanse onderneming plaatst haar innovatie en producten in het breder kader van een overgang naar 100% propere en hernieuwbare energie. Een visie op de lange termijn is het tegengif voor cynische kortetermijnpolitiek en geldgewin.

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen