Tien voorstellen voor het vluchtelingenprobleem – Mark Eyskens

De auteur is minister van staat.

Een “eigen volk eerst”-opwelling dringt door en verspreidt zich in Europa. “Ons land is vol’, klinkt het. Bovendien zijn er een aantal rechtse partijen die van de gelegenheid gebruik maken om de publieke opinie schrik aan te jagen over de hoge kostprijs van de opvang van vreemdelingen, de hoge criminaliteit die in hun rangen zou heersen en vooral het gevaar dat uiteindelijk de moslims in Europa het voor het zeggen zullen krijgen.

Dit zijn primaire redeneringen zonder feitelijke grond met de bedoeling verkiezingswinst te halen uit de angstgevoelens van de bevolking. Vanuit een ethisch standpunt is dit soort demagogie totaal af te keuren en verwerpelijk. Het is evident dat politieke partijen met een christelijke, humanistische, socialistische en liberale inspiratie onder geen enkel beding akkoord kunnen gaan met dergelijke misleidende politieke tactiek. Zij verhult bovendien een houding van xenofobie en latent racisme die de verdraagzaamheid en solidariteit ondermijnt, het Europese project de grond in boort en een maatschappelijke protectionistische agenda voorstaat die elk toekomstgericht beleid van multiculturele integratie onmogelijk dreigt te maken. De houding van de nationalistische partijen in Europa is dan ook een aanfluiting van wat ‘elementaire beschaving’ wordt genoemd.

Dit alles doet natuurlijk niets af aan de dringende noodzaak om een medemenselijke, sociaaleconomisch verantwoorde oplossing uit te werken voor de massale instroom van haveloze vluchtelingen.

1/ Het lijkt noodzakelijk dat de landen van het Schengen-akkoord onderling bindende afspraken maken om een gemeenschappelijk immigratiebeleid te voeren aan de externe grenzen van de Schengenlanden (of nog beter van de 28 lidstaten) met identieke criteria, normen en onthaalvoorwaarden door alle lidstaten toegepast.

2/ Wat de vluchtelingen betreft is het evident dat onder de lidstaten billijke verdelingsquota moeten worden afgesproken, zoals voorgesteld door commissievoorzitter Jean Claude Juncker. De Verenigde Naties stellen voor dat de EU 250.000 vluchtelingen zou opnemen. Dit lijkt aanzienlijk maar is uiteraard heel weinig, namelijk 0,05% in vergelijking met een Europese bevolking van 500 miljoen inwoners.

3/ Sommige voorstanders van een onafhankelijk Vlaanderen dromen inmiddels reeds van een Vlaamse republiek omringd, zoals Hongarije, door een 4-meter hoge betonnen muur.
Het is essentieel dat binnen de Europese Unie de vrijheid van verkeer van personen wordt gehandhaafd, want dat is een van de vier fundamentele vrijheden waarop Europa is gefundeerd. Elke eigengereide souvereinistische reactie moet dan ook ten stelligste worden afgekeurd. Dat België niet meer dossiers kan en wil behandelen dan 250 per dag is vanwege de beleidsverantwoordelijke een bureaucratische uitvlucht om en stukje gezicht te redden bij een xenofobe achterban.

4/ Het is de hoogste tijd dat populistische demagogen worden overstemd door pedagogen die uitleggen aan onze bevolking dat ‘vluchteling zijn’ een mensenrecht is. Een recht dat is bepaald en gewaarborgd door een hele reeks internationale verdragen waaronder de Universele Verklaring van de mensenrechten, de Conventie van Genève en Europese verdragen en afspraken. Deze verdragen geven concreet gestalte aan de vooruitgang van de medemenselijkheid en de universele ethiek. Een verworvenheid die wij moeten blijven verdedigen ook als is er in andere delen van de wereld geen reciprociteit.

5/ De aandacht van de publieke opinie, met name in België, moet gevestigd worden op het feit dat Europa af te rekenen krijgt met een demografisch deficit en een groeiend tekort aan jonge mensen. Wil men het Europese maatschappelijke model, dat voorziet in een omvangrijke sociale zekerheid en het betalen van pensioenen door repartitie, in stand houden, is het absoluut vereist de bevolking op peil te houden. Dit kan enkel door georganiseerde immigratie die volgens ramingen van de Europese Commissie jaarlijks 2 tot 3 miljoen mensen dient te omvatten.

6/ Het uitwerken van een integratiebeleid door de EU-lidstaten is dan ook van het grootste belang, via opleiding, onderwijs, stages, woonfaciliteiten. Multiculturaliteit omzetten in interculturaliteit wordt een van de grootste uitdagingen voor het beleid. Dat kost wat geld maar nu reeds voegen de allochtonen in België 1 miljard Euro toe aan het nationaal inkomen. Bovendien bestaat zoiets als de tewerkstellingsmultiplicator: wie werkt vindt, creëert nood aan bijkomende tewerkstelling.

7/ Het is natuurlijk Allah-geklaagd dat binnen de Arabische wereld een duidelijk gebrek heerst aan solidariteit wat betreft het opvangen en helpen van vluchtelingen door de rijke landen, zoals Saudi-Arabië en de Emiraten. Daarnaast zijn er mogelijke inspanningen van landen die beschikken over enorme geografische ruimten en nood hebben aan arbeidskrachten zoals Australië, Canada, Kazachstan, enzovoorts. Diplomatieke druk moet uiteraard op deze landen worden uitgeoefend

8/ De allerbeste oplossing – first best – van het vluchtelingendrama is natuurlijk een einde te maken aan de burger- en godsdienstoorlogen die woeden in Syrië, Libië, Irak, Jemen, Afghanistan en landen in zwart Afrika. Dat zou meteen de vluchtelingenstroom stelpen en bovendien zorgen voor huiswaartse terugkeer vanuit Europa. ‘Waarom sturen de NAVO of de Verenigde Naties geen troepenmacht om een einde te maken aan de moorddadige conflicten?’, wordt weleens vertwijfeld uitgeroepen. Grootschalige militaire interventies en zelfs kleinschalige, die gepaard gaan met het zenden van grondtroepen lijken praktisch onmogelijk omwille van de ontbrekende consensus in de schoot van de Veiligheidsraad en bovendien omwille van de enorme menselijke en financiële kost die hiermee gepaard zou gaan. De huidige militaire interventies vanuit de lucht tegen ISIS kunnen wellicht worden opgevoerd.

9/ Derhalve is het bevorderen van diplomatieke oplossingen van het hoogste belang door onderhandelingen mogelijk te maken tussen strijdende partijen maar begeleid door bemiddelaars en objectieve arbiters, zoals bepaalde grootmachten, de Verenigde Naties, niet- gouvernementele organisaties, universiteiten, interreligieuze gesprekken. Vooral de Verenigde Staten en Rusland zijn invloedrijk in het Midden-Oosten en het nucleaire akkoord met Iran opent hopelijk nieuwe onderhandelingsmogelijkheden met het oog op het beëindigen van de godsdienstoorlog in deze regio.

10/ Het verdient ook aanbeveling zeer ernstig te onderzoeken of de Voogdijraad van de Verenigde Naties, waarvan de werking is uitgestippeld in hoofdstuk 13 van het VN-Charter, niet opnieuw moet worden in werking gesteld wat betreft de omkadering, de begeleiding en zelfs het bestuur van zogenaamde ‘failed states’. De Voogdijraad is op waakvlam geplaatst sinds 1994, toen het laatste eiland in de stille oceaan onafhankelijk werd. Het loont alvast de moeite om een discussie over nieuwe taken voor de Voogdijraad op de internationale agenda te plaatsen. Wellicht is dat een opdracht voor de Europese diplomatie, die wat ingedommeld lijkt.