Komkommertijd in het onderwijs - Jef Boden

Jef Boden is leraar aan een basisschool in Brecht, in de provincie Antwerpen.

Even naar dat nieuwe initiatief kijken. De school neemt de opvang door ouders over, tenminste, tot zes uur. Ja, er is in de eerste graad van het middelbaar onderwijs een nood aan degelijke opvang. Wat men in het lager onderwijs ook doet, de stap naar en de aanpassing aan het middelbaar is enorm. Alle middelbare scholen beseffen dat maar al te goed. Ik ken er niet een die daar geen aandacht aan besteedt. Geen school kan zich veroorloven het niet te doen.

Dan nog is het voor de twaalfjarigen niet eenvoudig. Het zijn uitzonderingen die het zonder hulp van thuis klaren. Er zullen opdrachten opduiken die zo goed als onmogelijk zelfstandig kunnen uitgevoerd worden. Ouders hebben niet altijd en overal tijd. Wat biedt het nieuwe semi-internaat dan? Het is op de eerste plaats een soort naschoolse opvang. Er hoort een individuele studiebegeleiding bij. Dat wordt aangevuld met sportclubs en muziekacademies en een samen te bereiden vieruurtje. Een primeur, noemde de schooldirecteur het.

Een en ander lijkt me ofwel wereldvreemd, ofwel opgeklopte lucht. Met vele anderen ken ik heel wat scholen waar al jaren, dag in dag uit, als pedagogisch project of als persoonlijk engagement deze zaken vanzelfsprekend zijn. Er zijn heel wat leerkrachten eerste graad die de begeleiding van de leerlingen meer dan ter harte nemen. Wat moeten zij voelen als ze horen dat dit een primeur genoemd wordt? Miskenning van stille, maar voor velen vanzelfsprekende, beroepsethiek noem ik dat.

Toegegeven, ik moet helaas niet ver zoeken om leerkrachten en scholen te vinden waar mooie theorieën worden verkondigd en waar reeds in december leerlingen te horen zullen krijgen dat ze “niet echt in onze school passen” of “niet de nodige capaciteiten hebben” en dus beter elders hun heil gaan zoeken. Wuif ze uit en weg is het probleem. Meer dan uitzonderlijk is het haast een regel dat de oorzaak van die uitspraken ligt in een gebrek aan begeleiding en inzet van school of vakleerkrachten, en niet bij de capaciteiten van de leerling.

Ouders hebben nog amper tijd om hun kind op te voeden, zei de directeur in De Ochtend. Ontwrichte gezinnen! Vecht- en echtscheidingen! Werk en gezin zijn steeds moeilijker te combineren!

Naarmate de dag vorderde, werd het steeds duidelijker dat een titel als “School neemt over als ouders tekortschieten” vooral sensatie en minder inhoud was. Tienmaal per jaar zouden ouders in een praatgroep moeten verschijnen om opvoeding en schoolproject mee diepgang te geven. Logisch, denk ik dan. Welke school is vandaag niet op een of andere manier bezig met een vorm van pedagogisch partnerschap? Dan gaat het uiteraard niet over discussies in een oudercomité om te bepalen welke drankjes er al dan niet op een schoolfeest dienen aangeboden te worden. Dan gaat het om een gemeenschappelijk engagement om regelmatig eerlijk te overleggen, om met meer achtergrond van beide zijden zowel de school als de ouders meer inzicht te bieden om ieder kind met zijn of haar eigenheid zo goed mogelijk te begeleiden. Dit is niet eenvoudig maar het kan bijzonder heilzaam zijn. Dit kan in het extreme ook tot een plots vertrek naar een andere school leiden. Zelfs een uiterst voorzichtige eerlijkheid kan als bedreigend ervaren worden.

Al deze pluspunten voor 5 euro per week, inclusief gezond vieruurtje: het is niet moeilijk dat Sint-Gummarus overrompeld wordt. Naast de positieve kansen is er in de verre omgeving van Lier zeker geen goedkopere kinderopvang te vinden. Hopelijk mag het engagement van de vele vrijwilligers vooral positieve weerklank krijgen om het lang vol te houden.

Weinig hoor ik over de aanpak van de ouders. In zo’n sensationeel bericht vergeten we haast dat de meeste gezinnen het op een of andere manier wèl voor elkaar krijgen. Zij bewijzen dat kinderen opvoeden tijd vraagt, een andere invulling van het leven veronderstelt, een verantwoordelijkheid is die langer duurt dan die voor een huisdier dat ze na een poosje kunnen afdanken. Het recht op een flitsend eigen leven naast werk en gezin: waar liggen soms de prioriteiten? Is het de taak van de school dit soort kinderlast over te nemen? Je zou het voor de jongeren doen. Het beloven hier en daar boeiende praatgroepen te worden.

Met of zonder komkommertijd: er is weinig nieuws onder de zon. Laten we bescheiden blijven: hoe fantastisch een idee ook lijkt, voer het liever in stilte uit dan de vrij alledaagse mug tot de proporties van een olifant op te blazen.