Herschreef Google het alfabet? - Ben Caudron

Een gewone onderneming is Google nooit geworden. Natuurlijk is het een goed geoliede quasimonopolist die zich diep nestelde in het leven van de modale internetgebruiker; die traditionele media in een haat-liefderelatie manoeuvreerde en die overheden dwong nauwkeuriger toe te zien op de maatschappelijke impact die de datahonger van Google heeft.

Maar nu heb ik het over Google, de internetreus, en Google is zoveel meer. Met uitzondering van de markt van sociale media – waar Google niet echt wist te domineren – is er amper een technologische discipline te bedenken waarin Google geen hoofdaandeel in verwierf.

Veel vroeger dan Facebook – die andere geldmachine – schuimde Google de nieuwe markten af en huurde het genieën in die zich met alles bezighielden, behalve met zoekmachines en advertenties.
Wie een man als Kurtzweil – de halfgod voor wie artificiële intelligentie en robotica genegen is – kan strikken, heeft iets te bieden dat de beperkte speelruimte die het web uiteindelijk maar biedt, ver te buiten gaat. Zulke mensen engageer je alleen maar als er echte uitdagingen aangepakt kunnen worden. Een zelfrijdende auto, bijvoorbeeld. Of adequate alternatieve energieproductie. Waar is het internet gebleven? Goeie vraag.

Op 10 augustus werd Alphabet aangekondigd. Een blogpost van medeoprichter en CEO Larry Page en een strakke website van Alphabet pakken uit met een slogan die naar perfectie neigt: “G is for Google”. De aankondiging zelf begint met een herinnering aan de belofte die Larry Page en Sergey Brin jaren geleden al deden: Google is geen gewoon bedrijf en zal dat ook nooit worden.

Wat velen sinds maandagavond bezighoudt, is wat Alphabet dan wel zal worden. In deze evidente vraag liggen zoveel andere vragen besloten, dat elk zinvol antwoord nog even op zich laat wachten. Althans als u het mij vraagt.

Wat Alphabet vandaag is, licht Page zelf toe. De octopus die Google geworden was krijgt een andere naam, tentakels worden ondergebracht in een structuur die Google losweekt van de andere activiteiten, oude rotten nemen andere functies in en nieuwe leiders worden aangesteld. Waarom Brin en Page het nodig vonden het bonte allegaartje te reorganiseren, is een veel moeilijkere vraag.

Een belangrijke aanzet van antwoord staat op de homepage van Alphabet, rechtsboven, zeer onopvallend: ‘investors’.

Google mag dan al een fantastische geldmachine zijn, de visie die Page en Brin consequent doordrukken, kost ook een aardige duit. Om ze te realiseren is het aangewezen een goede relatie te onderhouden met investeerders.

Die investeerders lijken een aangeboren aversie te hebben voor alles wat met echt ondernemerschap te maken heeft. Risico dient vermeden. In weerwil van het heersend discours staan ze doodsangsten uit als iemand wil innoveren. Alphabet lijkt investeerders te willen sussen. Door risico te scheiden van zekerheid krijgen investeerders betere garanties dat hun centen niet gebruikt worden voor wat in hun ogen niets anders dan waanzinnige plannen zijn.

Google… excuseer… Alphabet heeft niet enkel technologische tovenaars en ondernemers pur sang op de loonlijst staan. Het bedrijf zou nooit overleefd hebben zonder de aanwezigheid van managers. Ook die hebben een aantal bijzondere kenmerken. Zo heeft een niet onaanzienlijk aantal onder hen de neiging te streven naar die ene plaats, helemaal bovenaan. Door de reorganisatie van Google ontstaan meteen een heleboel nieuwe ondernemingen, die allemaal zo’n plekje hebben waar managers willen belanden.

Die plekjes verzekeren hen niet alleen van betere recurrente inkomsten. Omdat er nieuwe bedrijven zijn gecreëerd, zijn er ook nieuwe mogelijkheden om via een beursgang aandelen te verzilveren. Manager blij, investeerder blij.

Zonder twijfel werkten Googles juristen zich uit de naad om van Alphabet een perfect vehikel te maken. De kans is groot dat op dit moment andere juristen op vraag van allerlei organisaties onderzoeken wat Alphabet voor hen betekent. Google kon niet groot worden zonder op tenen te trappen en waakhonden wakker te maken. Regulators proberen steeds meer om de minder wenselijke uitwassen van Googles alleenheerschappij aan banden te leggen en schuwen daarbij het zware geschut steeds minder. Misschien biedt Alphabet ook hier een paar nieuwe mogelijkheden om een en ander te vertragen of helemaal af te wenden. Zoals gezegd, voer voor juristen.

En wat betekent Alphabet voor Google? Google is nu een bedrijf in de ruif van Alphabet. Aan de sterke merken die Google in de (mobiele) internetmarkt wist te zetten, wordt wellicht niet getornd. Verstokte YouTubegebruikers merken waarschijnlijk niets van de veranderingen. Eén van de geldgeneratoren van Google is de integratie van gebruiksgegevens die elk van de internet- en mobiele diensten genereert. Door de positie die Google in Alphabet toegewezen krijgt, wordt deze geïntegreerde datastroom wellicht volledig behouden. Iets anders zou van waanzin getuigen.

Hier en daar opperden brave borsten - die geld verdienen in een of andere hippe sector die steeds meer door Google wordt gestuurd – dat Alphabet het leven van de eindgebruikers nog aangenamer zal maken. Dat vermoeden laat ik met graagte voor hun rekening. Ik beperkt me wel tot een gefronste wenkbrauw.

U ziet, ik kan geen sluitende antwoorden geven op de vraag wat Alphabet allemaal is. Zelf geloof ik dat het iets met visie en ondernemerschap, maar ook met een onstilbare honger naar dominantie te maken heeft. Het zou me niet verbazen dat Google zonet de toekomst heeft veiliggesteld. Die van Google, wel te verstaan.

(Ben Caudron is docent, technologiesocioloog en auteur over nieuwe media.)