Wat wil Ben Weyts? - Khalid El Jafoufi

Het debat over ritueel slachten is opnieuw opgeflakkerd. Verschillende kranten kopten dat moslims in ons land ‘woedend’ zijn op Vlaams minister van Dierenwelzijn Weyts, met als exponent ‘Moslims verklaren Weyts oorlog’. Het is dus tijd om het debat weer op de rails te krijgen. Zal het totaalverbod op onverdoofd slachten er ooit komen?
opinie
Opinie
Dieter Telemans

Over zes weken vieren honderdduizenden Vlaamse moslims het Offerfeest. Traditiegetrouw hoort daar de maandenlange ophef rond het onverdoofd slachten van het offerdier bij. Zeker nu Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) heeft beslist om het onverdoofd slachten op tijdelijke slachtvloeren te verbieden, dreigt het offerfeest een bittere nasmaak te krijgen.

Ingebrekestelling

Sinds de dag dat minister Weyts zijn beleidsnota bekendmaakte, waren verschillende moslimorganisaties vragende partij om een constructieve dialoog met de minister op te starten om zo gezamenlijk naar een oplossing te zoeken. Die kwam er volgens 48 moslimorganisaties niet of nauwelijks, dus voelden ze zich uiteindelijk gedwongen om die dialoog via het gerecht te forceren, met een ingebrekestelling als logische eerste stap.

De moslimorganisaties klagen niet zozeer de maatregel op zich aan, ze zijn vooral misnoegd over de houding van minister Weyts. Die legt volgens hen niet de nodige verantwoordelijkheid, transparantie en openheid aan de dag om tot een oplossing te komen voor het aankomende Offerfeest.

Aan die genuanceerde feiten hebben sommige media natuurlijk niets. In de naam van het dierenwelzijn is dit onderwerp al jaren een dankbaar recept om spanningen tussen bevolkingsgroepen verder op te drijven en een religieuze minderheid te criminaliseren. Tijd om het debat weer op de rails te krijgen en ons af te vragen: is er geen uitweg?

Europees dictaat?

Weyts stelde begin dit jaar het onverdoofd slachten van dieren op tijdelijke slachtvloeren te zullen verbieden. In verschillende debatten verdedigde de minister zijn beslissing, ook al staat er in zijn beleidsnota uitdrukkelijk dat in erkende slachthuizen het onverdoofd slachten wél mogelijk blijft.

Minister Weyts begint zijn betoog gewoonlijk met een soort van spijtbetuiging, als zou hij met tegenzin de maatregel genomen hebben. Het is een Europese richtlijn die hem dat oplegt. Ratificeert hij als bevoegde minister van Dierenwelzijn de vermeende Europese verordening niet, dan zou tegen hem een proces worden aangespannen die dierenrechtenorganisaties “met de vingers in de neus zullen winnen”, aldus de minister.

Bij die bewering kunnen vraagtekens worden gezet. Het is inderdaad zo dat, in de Europese verordening inzake de bescherming van dieren bij het doden, het onverdoofd slachten enkel in officiële slachthuizen wordt toegelaten. Het is naar deze verordening waar de minister van Dierenwelzijn in al zijn media-optredens verwijst.

Wat hij er echter niet bij vertelt is dat die verordening enkele clausules bevat (zie onderaan, red.) die nog altijd een zekere mate van autonomie overlaat aan de nationale overheden. Daarbij kan de minister bijvoorbeeld het gebruik van tijdelijke slachtvloeren in een overgangsregeling laten uitdoven.

Het verbod is dus in de eerste plaats de wil van de minister zelf, die als wetgever de juridische zekerheid verkoos boven de sociale chaos. Zeker omdat de Raad van State sinds kort te kennen gaf dat ook hij de tijdelijke slachtvloeren als onwettig beschouwt. Het lijkt er dus inderdaad op dat de moslimgemeenschappen zich er hoe dan ook bij zullen moeten neerleggen dat het verbod op onverdoofd slachten buiten erkende slachthuizen zal standhouden.

Totaalverbod

Vele bewuste moslims zagen dit natuurlijk aankomen. Verschillende stemmen binnen de moslimgemeenschap hebben zelfs laten weten dat ze willen investeren in de bouw van nieuwe erkende slachthuizen. Daarmee willen ze enerzijds het Offerfeest op een wettige wijze organiseren en anderzijds willen ze de halalmarkt nog steviger op de kaart zetten. Het is misschien iets wat de moslimgemeenschappen al lang hadden moeten overwegen, dan was er ook dit jaar geen polarisering mogelijk geweest.

Als het echter van minister Weyts afhangt, zal ook daar op lange termijn geen sprake van zijn. Minister Weyts zei onlangs in een interview dat hij overweegt om te evolueren naar een totaalverbod op onverdoofd slachten. Ook op erkende slachthuizen dus.

Maar komt dat er echt, of zegt hij dat doelbewust, om bijvoorbeeld dierenrechtenorganisaties te paaien? Feit is dat de moslimgemeenschap bij een totaalverbod geen heil vindt in de bouw van nieuwe erkende slachthuizen.

In datzelfde interview gaf minister Weyts zowaar een beschavingsles aan de moslimgemeenschap. Hij nam het onverdoofd slachten op de korrel, maar wees er meteen op dat er geen draagvlak is voor een totaalverbod.

Als de minister overtuigd is dat het verdoofd slachten er overal moet komen in het belang van het ‘dierenwelzijn’, dan is het opmerkelijk dat hij daarin nog rekening houdt met ‘het draagvlak’. Waaraan de minister dat gebrek aan ‘draagvlak’ meet, is voorlopig een raadsel.

Bondgenoten?

In elk geval, als minister Weyts het onverdoofd slachten ‘tout court’ viseert – zowel binnen als buiten erkende slachthuizen en zowel het eigen geslacht vlees als het geïmporteerde vlees – en als hij effectief stappen in die richting wil ondernemen, dan moet de minister zeer goed beseffen dat hij in dat geval geen enkel rechtscollege aan zijn zijde heeft.

Bovendien zal het dan ook veel duidelijker worden wie er – naast de moslimgemeenschappen – allemaal belang heeft bij het in stand houden van het onverdoofd slachten. Intussen lieten bijvoorbeeld al prominenten van de Joodse gemeenschap in Antwerpen hun ongenoegen blijken over een eventueel totaalverbod op onverdoofd slachten. De Joden slachten hun vlees immers ook ritueel en in geen geval verdoofd, waar ook ter wereld.

Verder zal bijvoorbeeld de vleesindustrie aan de ‘no way!’-bel trekken. Vermits de consument de prijs van het vlees systematisch laag wilt houden, zal de industrie genoodzaakt zijn om ook deels onverdoofd te blijven slachten. Wellicht is dit het ‘gebrek aan draagvlak’ waar minister Weyts het over heeft. Ethiek heeft in een ‘beschaafde samenleving’ kennelijk ook zijn prijs…

(Khalid El Jafoufi is reporter bij Stampmedia.)

Wat zegt Europa?

Clausules bij de Europese verordening inzake de bescherming van dieren bij het doden:

1. “In Protocol nr. 33 wordt de noodzaak onderstreept om bij het opstellen en uitvoeren van het communautaire beleid inzake onder andere de landbouw en de interne markt, de wettelijke of bestuursrechtelijke bepalingen en gebruiken van de lidstaten te respecteren met betrekking tot religieuze riten, culturele tradities en regionaal erfgoed. Het is derhalve wenselijk om culturele evenementen van het toepassingsgebied van deze verordening uit te sluiten indien de naleving van de vereisten voor het dierenwelzijn een negatief effect zou hebben op het wezenlijke karakter van het betreffende evenement.”

2. “In Richtlijn 93/119/EG is een uitzondering toegestaan voor het bedwelmen bij religieuze slachtingen die in slachthuizen plaatsvinden. Aangezien de communautaire voorschriften die van toepassing zijn op religieus slachten, afhankelijk van de nationale contexten verschillend zijn omgezet en gezien het feit dat in de nationale regels rekening wordt gehouden met dimensies die verder gaan dan het doel van deze verordening, is het van belang dat de uitzondering op het bedwelmen voorafgaand aan het slachten gehandhaafd blijft; hierbij behouden de lidstaten echter een bepaalde mate van subsidiariteit. Deze verordening respecteert derhalve de vrijheid van godsdienst, evenals het recht voor iedereen om zijn godsdienst te belijden of overtuiging tot uitdrukking te brengen in erediensten, in onderricht, in de praktische toepassing ervan en in het onderhouden van geboden en voorschriften zoals verankerd in artikel 10 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.”

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen