Kunnen we met de taxshift naar Tomorrowland? - Michel Maus

Deze maatregel zou al in 2016 worden ingevoerd en de bedrijven de nodige financiële armslag moeten geven om meer werkgelegenheid te creëren. De verhoging van de koopkracht wordt gerealiseerd door de verlaging van de arbeidsfiscaliteit. Deze verlaging moet in 2018 netto 100 euro per maand opleveren voor wie gaat werken en zou worden gerealiseerd via een verschuiving van de belastingschijven van de personenbelasting.

Deze maatregelen kosten natuurlijk heel wat centen voor de overheid en moeten dus gefinancierd worden. In het akkoord is vooreerst voorzien dat de taxshift zal worden betaald met nieuwe of verhoogde belastingen die eigenlijk in hoofdzaak een groene tint hebben. De accijnzen op tabak, alcohol en diesel gaan omhoog en er komt een nieuwe belasting op ongezonde voeding. Daarnaast werd er ook voorzien in een verhoging van de btw op elektriciteit die van 6 procent opnieuw naar 21 procent wordt opgetrokken.

Op het vlak van de vermogensfiscaliteit werd voorzien in een speculatiebelasting voor de individuele beleggers die aandelen met een meerwaarde verkopen binnen de zes maanden na de aankoop. Daarnaast werd in dit verband ook voorzien in een verhoging van de roerende voorheffing die van 25 procent naar 27 procent wordt opgetrokken, met uitzondering van de intresten op spaarboekjes en auteursrechten die verder aan 15 procent zullen worden belast. Naast nieuwe fiscaliteit werd ook voorzien in een aanzienlijke besparing op het overheidsapparaat.

En het moet gezegd dit is niet niks. Samen met de reeds eerder genomen maatregelen zal de taxshift uiteindelijk 7,2 miljard euro omvatten en daar kan men al mee buiten komen. Het is dan ook te begrijpen dat de regeringspartijen zeer euforisch op het akkoord hebben gereageerd. Tijdens de persconferentie van de regering werd zelfs gesproken van een historisch akkoord, maar is dat wel zo? En hierbij stelt zich de cruciale vraag: kunnen we met de huidige taxshift naar Tomorrowland? Kunnen we nu inderdaad gaan stellen dat met het politieke akkoord rond de taxshift maatregelen werden genomen die ons land klaarstomen voor de toekomst, de fiscale rechtvaardigheid herstellen en die tezelfdertijd de loonhandicap voor onze bedrijven in één klap wegwerken? Het antwoord op deze vraag is jammer genoeg negatief.

Vooreerst kan hier worden opgemerkt dat de taxshift een absolute noodzaak was. Sinds jaar en dag staat ons land met stip op nummer 1 in de internationale hitlijsten van de landen met de hoogste belastingdruk op arbeid. Dat is natuurlijk niet om fier op te zijn vandaar dat er wel stappen moesten worden gezet. Het is de verdienste van de huidige regering dat die dat ook doet, dit in tegenstelling tot de vorige regering. Maar het is één dag na het politiek akkoord reeds voor heel wat commentatoren duidelijk dat de taxshift niet ver genoeg gaat om echt significant te zijn op internationaal niveau. Om het in koerstermen uit te drukken, we kunnen terug wat aansluiting vinden bij het peloton maar kunnen het gat niet dichtrijden, laat staan ontsnappen of meedoen in de finale.

Volgens de werkgeversorganisatie Voka zal de loonhandicap door de maatregelen van de regering effectief dalen met twee procentpunten maar nog altijd blijven steken op 10 procent. Kunnen we daar dan mee genoegen nemen? Zal dit effectief een substantieel effect hebben op onze loonhandicap, die gewoon verder blijft bestaan. Bovendien stelt zich ook de vraag naar de financiering van de vermindering van de patronale RSZ-lasten.

Indien het werkelijk de bedoeling is van de regering om die van 33 procent naar 25 procent te brengen, dan is dit enkel budgettair haalbaar door de specifieke doelgroepverminderingen op vlak van RSZ voor o.a. de aanwerving van jongeren en oudere of langdurig werklozen te schrappen.

Wat de fiscale maatregelen betreft, is de taxshift eigenlijk te omschrijven als hét akkoord van de gemiste kansen. Wie had gedacht dat de regering met de taxshift het fiscaal systeem zou hervormen en het stelsel van de fiscale koterijen van de lobby’s grondig zou gaan saneren is er duidelijk aan voor de moeite. Op dat vlak is de regering blijven steken in allerlei taboe’s waardoor de taxshift op zich ook een taboe is geworden.

Wie een taxshift-programma moet realiseren met untouchables zoals bedrijfswagens, onroerend goed en spaarboekjes weet op voorhand dat er geen fiscale aardverschuivingen kunnen gerealiseerd worden. Het resultaat is er dan ook naar. De huidige taxshift is eigenlijk nauwelijks voelbaar op de fiscale schaal van Richter. Nochtans lagen hierin duidelijke kansen voor de regering om de taxshift tot boven de 10 miljard euro te doen uitstijgen.

De totale kostprijs van onze fiscale gunstregimes bedroeg vorig 59 miljard euro en van veel van die gunstregimes kan de maatschappelijke wenselijkheid echt in vraag worden gesteld. Vrijstellingen of pseudo-vrijstellingen zoals de meerwaarden op aandelen, intresten op spaarboekjes, het kadastraal inkomen hebben hun beste tijd gehad. Hetzelfde geldt voor heel wat aftrekposten. Wat voor nut heeft het bijvoorbeeld om in de Inkomstenbelastingen nog langer huispersoneel, de aankoop van een tweede verblijf, dienstencheques, giften, etc fiscaal te begunstigen? En wat is het nut van het verlaagd BTW-tarief van 6% voor bijvoorbeeld de toegang tot een wellness, de aankoop van kunst en antiek, de afhaalchinees, etc? Om nog maar te zwijgen van de gunstregimes die een maatpak zijn voor de multinationals, maar waar de lokale KMO’s niet in passen.

Met een grondige opkuis van de fiscale snoepwinkel had de regering niet alleen veel centen kunnen vinden om de taxshift te financieren, maar ook de fiscale rechtvaardigheid kunnen herstellen. De huidige taxshift is hopelijk niet meer dan een eerste aanzet en niet het eindpunt van een belangrijke fiscale hervorming zonder taboes. Maar ja kan het paard  wel naar het water leiden, maar als het paard liever iets anders drinkt is het allemaal tevergeefs.

(Michel Maus is advocaat, gespecialiseerd in fiscaliteit.)