Business not as usual in Athene - Dimitris Verdelis

Zelden heeft een volk zich zo duidelijk kunnen uitspreken. Het is belangrijk om te weten, en dat doen de meeste Grieken ook wel, dat de problemen nu alles behalve van de baan zijn. Ondanks de lichte voorsprong die het ja-kamp de laatste dagen in peilingen heeft gehad, zijn er veel Grieken die een "ja" toch nog hebben veranderd in een "neen". De overdreven propaganda van zowel de Europese leiders als van de lokale private media, die hebben ingespeeld op de angst van de Griekse bevolking, lijkt zo haar doel gemist te hebben. Maar wat gebeurt er nu?
opinie
Opinie

Naar een beter compromis

Zowel ex-minister van Financiën Varoufakis als premier Tsipras hebben benadrukt dat, welke de uitslag van het referendum ook zou zijn, er maandag nog naar Brussel wordt gevlogen. Gezien de lege reserves van de bankautomaten mag dit uiteraard niet verbazen. Met een half miljard euro in kas wordt het moeilijk om de volgende dagen te overleven. Kwatongen spreken zelfs van een afroming van 30% op spaartegoeden boven de 8.000 euro.

De overwinning van het neen-kamp moet zich vertalen in een beter compromis. Ter herinnering: er waren 5 grote twistpunten voor het ondertekenen van een deal, die uiteindelijk tot het organiseren van een referendum hebben geleid.

  • afschaffing van de sociale correctie waar de armste pensioenen recht op hadden
  • verhoging van btw op geneesmiddelen
  • verhoging van btw-tarief voor eilanden (op toerisme dus: de laatste steunpilaar van de Griekse economie)
  • de duur van een derde bail-out (eind 2016 voor Tsipras vs november 2015 voor de schuldeisers)
  • het bespreken van een gedeeltelijke schudkwijtschelding (het IMF erkent ondertussen dat dit noodzakelijk zal zijn)

De reactie van de schuldeisers

Afgelopen week is er heel wat veranderd in de houding van de schuldeisers, die er maar niet in slagen om met één stem te spreken. Eerst waren er Franse stemmen die een onvoorwaardelijke Grieks lidmaatschap van de Grieken voor zowel EU als de Eurozone nastreefden, ongeacht het resultaat. De Duitser Schäuble was begin deze week dezelfde mening toegedaan, maar bij het horen van de eerste resultaten heeft ook hij het geweer weer van schouder veranderd.

Nu is het finaal tijd voor serieuze onderhandelingen. Niemand heeft na de uitslag van het referendum nog baat bij grote uitspraken. Morgen staat er weer een Euroworking Group op het programma, waarna Merkel en Hollande nog zullen dineren in Parijs.

Een mogelijke oplossing

Gezien het feit dat het IMF ondertussen heeft toegegeven dat schuldkwijtschelding bespreekbaar is, gezien het feit dat het Griekse volk een duidelijke keuze heeft gemaakt en gezien het feit dat de onderhandelaars enkele keren op centimeters van een akkoord stonden, kan ik me moeilijk inbeelden dat er geen akkoord uit de bus zal komen. Des te meer omdat we ondertussen weten dat deze situatie wel degelijk gevaren meebrengt voor de beurzen en dat een grexit een zeer reëel gevaar voor het voortbestaan van de eurozone en op termijn zelfs van de EU met zich meebrengt.

Het zou echter kunnen dat de voorwaarden voor een derde bail-out op technisch niveau niet kunnen onderhandeld worden op enkele dagen. Ik acht het mogelijk dat er een "tussenovereenkomst" zal komen die Griekse banken enkele weken respijt geeft en die de beurzen kan kalmeren tot een finaal akkoord gepresenteerd kan worden.

Als de schuldeisers blijven weigeren om water bij de wijn te doen, en dus blijven vasthouden aan de oude mislukte recepten, valt niets uit te sluiten. Ik kan me gewoonweg niet inbeelden dat het effectief tot een grexit zal komen. De Italiaan Carlo M. Cipolla, economisch historicus in de VS en in Italië, heeft ooit geargumenteerd dat een domme daad een daad is waar zowel de dader als het slachtoffer bij verliezen. Een grexit zou niets minder dan dom en schadelijk zijn. Niet alleen voor de betrokkenen, maar ook voor niet direct betrokken partijen.

De terugkeer van de drachme

Een andere "oplossing" zou het tijdelijk invoeren van de drachme kunnen zijn, al wil premier Tsipras hier niets van weten. Het voordeel is dat de Griekse economie een flexibele munt zal hebben die inspeelt op de nationale financiële realiteit. Het nadeel, dat volgens mij toch zwaarder doorweegt, blijft het reële risico op een onmiddellijke hyperinflatie die kan leiden tot sociale onrust (die tot op heden als bij wonder is uitgebleven).

De mogelijkheid van een tijdelijke regering van nationale eenheid is met deze uitslag zo goed als uitgesloten. Voormalig premier en huidig voorzitter van Nea Demokratia, Antonis Samaras, staat ondertussen onder enorme druk om op te stappen, ook binnen zijn partij.

Hoe je het ook draait of keert, de ratio moet onmiddellijk terugkeren naar de onderhandelingstafel. Grote uitspraken in de media zullen alles bemoeilijken en ik hoop dan ook dat de regering-Tsipras geen al te groot feest maakt van deze overwinning. Daar is geen tijd voor. Bovendien zal hij ook de ja-stemmers nodig blijven hebben.

Wat doen we met het referendum?

In de eerste plaats moet het Griekse volk gefeliciteerd worden met wat de meest essentiële vorm van democratie in decennia is geweest. Na 7 jaar van tevergeefse verkiezingen is deze stem de sterkste en de meest duidelijke die ze sinds het uitbreken van de crisis hebben kunnen uitbrengen. De vieringen mogen echter niet leiden tot een verdere verdeling van de Griekse samenleving. Maandag moeten de Grieken weer verenigd staan om een waardig en geloofwaardig lidmaatschap bij de eurozone mogelijk te maken.

Het lijkt me uitgesloten dat de schuldeisers zo'n duidelijke uiting van democratie zullen negeren. Bovendien is er nog druk van buitenaf: de VS (bij monde van president Obama en van Jack Lew, Secretary of Treasury), tal van internationaal gerenommeerde economen (Krugman, De Grauwe, Pikkety, Stiglitz,...) en nationale oppositiepartijen (Die Linke, Podemos, onze eigen linkse partijen,...) voeren de druk op om tot een eerbaar resultaat voor de Grieken te komen.

De sleutel blijft echter wederzijds respect en koelbloedigheid. Het ziet ernaar uit dat de Griekse oplossing een consensus à la belge zal worden. Al blijft het belangrijk om besluitvorming eenvoudiger te maken. Het zal altijd moeilijk blijven om tegelijkertijd te onderhandelen met een eurogroep met 19 leden, de 19 politieke leiders van de eurolanden, de mensen van het ECB en die van het IMF. Wie terugkijkt naar de eerste redding van de Griekse banken, zal zich ongetwijfeld herinneren dat één Belg de knopen destijds heeft doorgehakt. Met rustige vastheid.

De auteur is student Taal- en Letterkunde, vertaler en copywriter én heeft Griekse roots, maar dat had u al begrepen.

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen