Europa pleegt zelfmoord in Griekenland - Bleri Lleshi

‘Ik voel me verraden’ reageerde Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie, nadat hij had vernomen dat Alexis Tsipras, de premier van Griekenland, een referendum had aangekondigd over het internationale steunprogramma aan de Grieken. De deal die door de trojka aan Tsipras werd voorgeschoteld, vond hij een ‘vernedering’ voor zijn land.

Juncker was niet de enige politicus die dramatische woorden bovenhaalde. Bij eurogroepvoorzitter Jeroen Dijsselbloem, onze eigen Marianne Thyssen, Guy Verhofstadt en ja zelfs bij Herman Van Rompuy bleven stevige uitspraken niet uit.

Als we eurocommissaris Thyssen, Verhofstadt en andere Europese politici mogen geloven, hebben de Grieken deze miserie aan zichzelf te danken. Een beeld dat mainstreammedia in alle Europese landen klakkeloos overnamen de afgelopen vijf jaar. Het maakt niet uit in welke Europees land u zich bevindt, als u de man op straat vraagt over de situatie in Griekenland, zult u ongetwijfeld te horen krijgen dat het hun eigen schuld is. Het is namelijk algemeen bekend dat de Grieken lui zijn, corrupt, cliëntelistisch, ze hebben geen oor naar de hervormingen opgelegd door de trojka enz.

Griekenland werd hard getroffen door de crisis in 2008. Ja, corruptie en cliëntelisme zijn een probleem in Griekenland en hebben hierin een rol gespeeld. Maar ook belangrijk in de Griekse schuldencrisis was de rol van de internationale sector, met op kop Goldman Sachs en Duitse en Franse banken. Of de Duitse defensiebedrijven die door middel van smeergelden een goede afzetmarkt vonden in Griekenland, dat hun producten voor opgeklopte prijzen wist te kopen.

Nadat miljarden euro’s nodig waren geweest in heel Europa en Griekenland om speculerende banken te redden, bleef weinig geld over voor de burgers. In het geval van Griekenland moest het land bij het IMF aankloppen. Het IMF zag dat helemaal zitten, maar aangezien het om een EU land ging moesten ECB en EC mee in zee. Wat ook gebeurde.

Als het IMF geld uitleent dan is dat niet uit goedheid en ook niet uit solidariteit. Als je bij het IMF aanklopt, dan weet je dat je als land in feite soevereiniteit kwijt bent, want het beleid dat je moet voeren, wordt je gedicteerd. Tot in de puntjes en komma’s zelfs.

Het is niet anders met Griekenland. Toen de ‘socialisten’ van Pasok aan de macht waren hebben ze braafjes de trojka gevolgd. De rechtse Nea Dimokratia, toen in de oppositie, sprak harde taal tegen de trojka. Bij de volgende verkiezingen kwamen ze aan de macht en opeens verdedigden ze vurig de maatregelen opgelegd door de trojka. Het kan snel verkeren in de politiek, maar dat weten we.

De hervormingen opgelegd door de trojka zijn neoliberaal. Het gaat om privatiseringen van publieke diensten, besparingen, afbouwen van de welvaartsstaat enz. Volgens de trojka zou Griekenland uit de crisis komen, schuld afbouwen, de economie zou aanzwengelen, de werkloosheid zou verminderen enz. Het moest gewoon hervormen.

Geen enkel ander land in Europa heeft meer hervormingen uitgevoerd dan Griekenland. De Grieken willen hervormen, maar niet blind besparen en privatiseren. Wat hebben die hervormingen opgeleverd vijf jaar later?

Griekenland zit nog steeds in een diepe crisis. De schulden blijven groeien. De gemiddelde Griek is de laatste vijf jaar 40 procent armer geworden. De werkloosheid is blijven groeien met een jongerenwerkloosheid tegen 60%. De lonen zijn blijven dalen en de middenklasse is aan het verdwijnen.

Van Rompuy zegt dat Griekenland zelfmoord pleegt door de meest recente hervormingen van de trojka niet te accepteren. Griekenland had een van de laagste zelfmoordcijfers in Europa. Na vijf jaar trojkahervormingen is Griekenland vandaag een van de landen met de hoogste zelfmoordcijfers in Europa.

Hoe zit het met die 240 miljard euro die Griekenland leende in 2010? 90% hiervan gaat naar vooral Duitse en Franse banken. Niet naar de Grieken dus.

Het is daarom dat de Grieken in januari dit jaar massaal op Syriza hebben gestemd. Een linkse partij die de opgelegde hervormingen niet zomaar wil accepteren, die de soevereiniteit en de waardigheid van de Grieken opeist door een zegje te hebben in de manier om die hervormingen in te vullen. Zelfs dat is te veel gevraagd voor de trojka.

Doordat Tsipras deze eenzijdig opgelegde neoliberale hervormingen niet langer accepteert, is hij de boeman van Europese politici, media en opiniemakers. Nu hij een referendum houdt over deze hervormingen is hij de lafaard die Europa de rug keert.

Waar hebben we dat nog gehoord? Telkens als een land niet doet wat de Europese instellingen eisen, dan is het tegen Europa. Het was niet anders met Ierland, toen ze tegen de Europese grondwet stemden. Ierland toen en Griekenland vandaag zijn niet tegen Europa. Ze willen een ander Europa.

Voor de neoliberale Europese heersers en hun collega’s bij het IMF is een ander Europa willen gelijk aan tegen Europa zijn. Dat is de makkelijkste manier om elke stem die het huidige neoliberale beleid in vraagt stelt te discrediteren en ten onder te brengen.

Het gaat om meer dan Griekenland. Het is geen toeval dat de Spaanse premier Rajoy van de rechtse Partido Popular luidop vraagt dat Tsipras opstapt. Hij weet dat Spanje het volgende land is dat het neoliberale beleid niet langer zal accepteren indien Podemos de volgende verkiezingen wint. De wind van verandering waait nu al in Spanje, want Madrid en Barcelona worden sinds kort geleid door twee linkse en progressieve vrouwen. Een nachtmerrie voor de neoliberale en conservatieve Rajoy. Spanje en Griekenland zijn niet de enige landen die het besparingsbeleid niet langer willen accepteren en dat weet de trojka wel.

Nochtans geven recente geheime documenten van de trojka Griekenland gelijk. De besparingen zullen niet werken en zonder schuldverlichting zal de economie niet herstellen. Een analyse die ook gedeeld wordt door de topeconomen Paul Krugman, Joseph Stiglitz en Thomas Piketty. En toch houdt de trojka het been stijf, want de belangen van de financiële, industriële en politieke elite primeren op die van de gewone burgers.

Het gaat dus om meer dan een stoute politicus of lui landje. Het gaat om de trojka die de neoliberale hegemonie wil behouden ten koste van alles. Ook mensenlevens.

(Bleri Lleshi is politiek filosoof en auteur van o.a De neoliberale strafstaat, EPO, 2014. Momenteel werkt hij aan een boek over racisme. Zijn blog vind je hier en je kan hem volgen op Facebook en Twitter.)