Vuile diesels: De Wever is halfslachtig - Mathias Bienstman

Burgemeester Bart De Wever bant oude diesels uit de stad, meestal is dat een tweedehandswagen. Tegelijk ondersteunt De Wever de bedrijfswagens die evenveel vervuilen en nog meer vervuilende vrachtwagens. Begrijpe wie kan.
opinie
Opinie

In Antwerpen hangt een bakje op straat dat meet hoeveel giftige stikstofoxiden (NOx) de bewoners er inademen. In 2010 overschreed het meetpunt de Europese normen voor luchtkwaliteit. Het vele dieselverkeer zorgde voor de vervuiling. Daarop diende de Vlaamse regering een plan in bij Europa: ze beloofde plechtig in 2015 wel de norm te halen. In ruil voor het plan mocht er 5 jaar langer vuile lucht in 't Stad hangen. Intussen zijn we 2015. Nog steeds hangen er te veel stikstofoxiden in Antwerpen. De norm wordt niet gehaald. Hoe kan dat? Hebben de maatregelen uit het plan geen effect? Ontdek aan de hand van drie personen die voorbij Antwerpen rijden wat er fout loopt. Het verbazingwekkende verhaal van het recht om te dieselen in ’t Stad.

1 Mark

Mark werkt in de haven en rijdt iedere dag met een oude dieselwagen van zijn huis in Antwerpen naar de haven. Zijn wagen stoot heel wat NOx uit. Vanaf 2016 mag hij 't Stad niet meer binnen met z’n oude wagen, want er komt een Lage-Emissie-Zone (LEZ).

Een goede zaak voor iedereen die er woont maar niet zo prettig voor Mark. Hij moet een nieuwe (tweedehands)wagen kopen. Bij de wagenkeuze baseert hij zich best niet op de Vlaamse, ‘vergroende’ belasting op inverkeerstelling (BIV). Die belasting rekent minder aan voor moderne diesels - die bijna even veel NOx uitstoten als de wagen van Mark - dan voor moderne benzinewagens die helemaal geen NOx uitstoten.

Mark begrijpt het niet: de overheden geven tegenstrijdige signalen voor de keuze van een schoon voertuig.

2 Rita

Rita is zaakvoerder in Antwerpen. Iedere dag rijdt ze met een bedrijfswagen van Brasschaat naar 't Stad. Ze rijdt met een moderne dieselwagen. Die stoot dus bijna evenveel NOx uit als de oude wagen van Mark. Toch mag Rita Antwerpen nog binnen in 2016.

Meer zelfs, Rita tankt zo goed als gratis diesel met de tankkaart van haar bedrijf. Op een kilometer meer of minder kijkt ze bijgevolg niet. Haar wagen is onderhevig aan een verkeersbelasting en belasting op inverkeerstelling die geen rekening houden met de vervuiling door haar voertuig. Net zoals meer dan 90% van haar collega’s met een bedrijfswagens rijdt ze met een diesel. Dat is fiscaal het interessantst. Rita kan op beide oren slapen. Aan de bedrijfswagens en tankkaarten wil de burgemeester van Antwerpen niet raken.

3 Jef

Jef rijdt met z’n vrachtwagen langs de Antwerpse ring naar de haven. Hij rijdt net zoals de meeste van zijn collega’s met een Euro V-vrachtwagen. Die stoten tot 30 keer meer NOx uit dan recente Euro VI-vrachtwagens. Vanaf april 2016 zal hij voor de vervuiling van z’n vrachtwagen moeten betalen per kilometer.

Gelukkig heeft de Vlaamse regering er recent voor gekozen om Euro V- en Euro VI-vrachtwagens gedurende 2 jaar gelijk te belasten, hoewel de ene veel vuiler is dan de andere. De baas van Jef is dan ook niet van plan om de komende jaren zijn vrachtwagen te vervangen door een nieuw, proper Euro VI-model.

Bovendien is Jef zelfs helemaal geen heffing verschuldigd in de haven: die is vrijgesteld van de kilometerheffing voor vrachtwagens. Zelfs stokoude tientonners mogen er nog onbelast uitlaatgassen en NOx spuwen.

Mark begrijpt het niet

In Antwerpen waait vervuiling binnen van de haven, van de ring en van de omliggende straten. Vindt de overheid dat iemand met een bedrijfswagen of vrachtwagen meer recht heeft om te vervuilen dan de man in de straat? Waarschijnlijk niet, maar toch behandelt ze de ene vervuiler anders dan de andere. Zodra er een (ogenschijnlijk) economisch belang in te spel is, zwakt ze de normen af.

Dat is nefast voor het draagvlak voor een doeltreffend luchtkwaliteitsbeleid en nuttige maatregelen zoals de Lage-Emissie-Zone of de kilometerheffing voor vrachtwagens. Bovenal is het de verklaring waarom de normen niet op tijd gehaald worden. De overheden slagen er onvoldoende in milieubelangen in evenwicht te brengen met economische belangen.

Nochtans hoeft de regering geen economische kamikaze te plegen als ze voor gezonde lucht wil zorgen. Als de burgemeester van Antwerpen per se aan de bedrijfswagens wil vasthouden, dat hij er dan nu al voor zorgt dat het over een schoon elektrisch en hybride wagenpark gaat, niet over vuile diesels. Als de Vlaamse regering per se lage tarieven wil geven bij de kilometerheffing voor vrachtwagens, dat ze dan de laagste tarieven geeft aan de schone vrachtwagens, zodat minstens de prijssturing naar minder vervuiling behouden blijft.

Enkel als iedereen een bijdrage aan propere lucht levert, zal Mark begrijpen waarom hij naar een nieuwe wagen op zoek moet. Of misschien voortaan meerijdt met een collega naar de haven.

(De auteur is beleidscoördinator van Bond Beter Leefmilieu.)

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen