De V van Vervellen - Carl Devos

Misschien denken heel wat dames en heren die ervoor gestudeerd hebben of lang werkzaam zijn in de sector er anders over, maar die N-VA is een verdomd goede strategisch communicator. N-VA is electoraal succesvol omdat ze doet wat dominante soorten in het dierenrijk doen: zich best aanpassen aan wijzigende omstandigheden.

Dat doet ze langs uitgekiende communicatie. N-VA is vandaag de grootste partij van het land terwijl ze in haar korte bestaan al heel wat bochten, zelfs haarspeldbochten, heeft genomen. Vaak werd gedacht dat de partij daar nooit mee zou wegkomen, steeds had ze de volgende zet klaar. Bijvoorbeeld: eerst zou dit land niet meer te redden zijn zonder staatshervorming, vandaag zijn N-VA’ers mee sterkhouders van dat Belgisch model en lijkt het volgens hen nog te werken ook. Maar: enkel omdat de democratie in een landsdeel buitenspel moest worden gezet.

Denk ook aan de aanloop naar het gehypte confederalismecongres van begin februari 2014. Maanden vooraf waren die ontwerpteksten onderwerp van discussie. Daarin werd de militantere basis zachtjes voorbereid op de ontdubbeling van het confederalismeconcept: staatkundig en beleidsmatig. Vanaf een befaamd kranteninterview met Siegfried Bracke schoof het laatste voor het eerste, pas nadat Bracke eerst openlijk op de vingers werd getikt. Na het confederalismecongres regende het stoere verklaringen van N-VA-toppers waarin ze allerlei (uiteenlopende) staatshervormingsvoorwaarden voor regeringsdeelname stelden. Een jaar later waren die zo afgezwakt en vergeten dat N-VA simpelweg ‘niet aan de kant kon blijven staan’, precies omdat de anderen het niet over staatshervorming wilden hebben.

Wie dat en veel meer kan organiseren kan communiceren. Het gaat soms ver. De nationalistische partij die – op termijn en geleidelijk – pleit voor een onafhankelijk dus afgescheiden dus separaat Vlaanderen kan zelfs zonder veel tegenkanting de term ‘separatisme’ afschudden. De partij communiceert vooral emotioneel, hoezeer ze ook met cijfers en komma’s, facts and figures en ‘de realiteit’ zwaait. Zoals gisteren.

Het verzetsteken is verbonden met de overwinning van 2014 en de succesvolle slogan ‘kracht van verandering’. Met de partij die het systeem wou openbreken en als een wervelwind er doorheen trekken. Dat is niet langer functioneel. De partij zit binnen en krijgt de keet ook niet ondersteboven. Dus moet het anders. Want met die V en ‘kracht van verandering’ raak je niet meer weg in 2019. Wegens versleten en niet meer geloofwaardig. En wie iets nieuw wil, moet het niet in oktober 2018 lanceren. Die moet het nieuwe maanden, jaren, zelfs vele jaren vooraf aanbrengen. Bij N-VA rekenen de campagnestrategen als historici. Een jaar is daarin een kleine eenheid.

Deze vrij dure campagne, opdat niemand ze zou missen, heeft een defensieve en offensieve ondertoon. Defensief omdat N-VA zich wapent tegen enkele voor haar vervelende analyses. Anderen hebben niet veel moeite om N-VA weg te zetten als een harde, zelfs hardvochtige partij die niet meteen veel warmte of sociale bekommernis uitstraalt. De partij van de pijnlijke maatregelen. Daarom moet deze campagne vooral warmte uitstralen, een zachter imago lanceren. Dat is meteen ook handig omdat het coalitiepartners in de regering niet voor het hoofd kan stoten. De ondertoon is niet aanvallend of deloyaal. Integendeel: het gaat om samen, verbinden. Er zijn ook verwijzingen naar het middenveld waarin de partij geen diepe wortels heeft.

Ten tweede verdedigt N-VA zich tegen de veelgemaakte analyse dat van haar kracht van verandering niet veel te zien is. Die grote, structurele hervormingen die overheid en samenleving op ongeziene wijze zouden hertekenen blijven uit. Dat komt, aldus N-VA, omdat de meerderheid zelf teveel wijst op wat er niet is en te weinig op wat wel al beslist of voorzien is. De Wever heeft daarover al meermaals openlijk zijn ergernis en zelfs frustratie geuit. Deze campagne moet dus offensief onderlijnen dat het met N-VA anders dan anders is. Dat zij wel de motor is die zaken realiseert. Maar ondertussen erkent ook N-VA elke dag hoezeer ze heeft moeten toegeven op haar programma.

De #Helfie zegt: N-VA is nu deel van het systeem, niet langer de Verzetspartij die van buitenaf tegen dat systeem moest strijden. De #Helfie roept op om ‘samen’ met N-VA die verandering van binnenin te ondersteunen. Want alleen kan de partij het ook niet. Van Alexis de Tocqueville is het niet ver naar verenigingen en sociaal kapitaal.

En zo positioneert N-VA zich ook als centrumpartij. Ze is al volkspartij in de zin dat ze het meest volk verzamelt, uit vele lagen van de bevolking, maar niet in de zin dat ze de belangen van alle geledingen en flanken afdekt, zoals CD&V dat meer doet. Dat moet veranderen: zonder eigen zuil wil N-VA zich als centrumpartij installeren, die bovendien bewijst wél te kunnen besturen.

N-VA was sinds haar ontstaan geconcentreerd en professioneel met communicatie bezig, ze voert als het ware permanent campagne. Zo begint N-VA tijdig aan haar vervelling die al enige tijd bezig is. Na lokale verankering in 2012, Vlaams en federaal in 2014, wil ze zich nu consolideren als besturende centrumpartij, op naar 2018 en 2019.

(De auteur doceert politieke wetenschappen in Gent.)