De diepe val van de oudste club van 't land - Frank Van Laeken

Diepe treurnis bij de oudste club van het land. Stamnummer 1, opgericht in 1880, 135 jaar oud, dat klinkt ontzettend mooi op een Wikipedia-pagina, maar je koopt er letterlijk niets mee wanneer je een rode kaart krijgt van de Licentiecommissie. Eerst moest de club aan bijkomende voorwaarden voldoen om een licentie voor het seizoen 2015-2016 in de tweede klasse te kunnen krijgen, nu blijkt dat dit niet gelukt is. Er rest de 'Great Old' nog één mogelijkheid: in beroep gaan bij het BAS, het Belgisch Arbitragehof voor de Sport, dat op heel korte termijn uitspraken doet.

O ironie van het lot, stel dat Antwerp ook via het BAS geen licentie verwerft, dan wordt dit najaar voor het eerst in elf jaar een 'grote' Antwerpse derby betwist, want aartsrivaal Beerschot-Wilrijk slaagde erin om in twee jaar tijd van eerste provinciale naar derde klasse te promoveren. Op dat niveau bevinden de bewoners van de Bosuil en het Olympisch Stadion zich over een paar maanden.

Tenminste, áls Antwerp niet failliet gaat, want dan tekent zich een ander scenario af: helemaal verdwijnen, herstart in vierde provinciale, fuseren (en het stamnummer opofferen) of het Beerschot-Wilrijk-scenario, met name de clubnaam laten overleven dank zij een lager geklasseerde adoptieclub uit het Antwerpse. Overname van een ander stamnummer lijkt geen optie, want daarvoor heb je geld nodig en dat heeft een club die volgens uiteenlopende berichten een schuldenlast van 15 tot 20 miljoen euro - waarvan meer dan drie miljoen euro op korte termijn - torst, niet.

Hoe dan ook, het project van de West-Vlaamse ondernemer Patrick Decuyper - de man die eerder Zulte-Waregem leidde en die twee jaar geleden bij het Antwerpse stadsbestuur kwam leuren met het stamnummer van die club - gaat niet door, de beloofde miljoenen komen er niet. Voorwaarde was immers dat de club haar licentie zou verwerven.

Aan de andere kant van 't stad zal gejuicht worden. Zo gaat dat in supporterskringen. Ook al omdat de rood-witte aanhang in het niet zo verre verleden uitbundig deed toen eerst het oude Beerschot van stamnummer 13 verdween, in 1999, en na het fusiegedrocht Germinal Beerschot ook het hernieuwde Beerschot AC overkop ging, in 2013. Fans met een paars-witte sjaal om de nek zullen ook niet vergeten zijn dat Antwerp-fans drie jaar geleden - dertien (!) jaar na het debacle van het oorspronkelijke Beerschot - een begrafenismars voor de Kielse club hielden.

Die wederzijdse pesterijen horen erbij. Wat die van Antwerp een paar jaar geleden niet beseften, was dat hun club het financieel niet breder had dan de rivaal, alleen slaagden de bestuurders er altijd op een of andere manier in om de schulden net op tijd tijdelijk te bevriezen. Wat die van Beerschot-Wilrijk vandaag moeten beseffen, is dat die typisch Antwerpse mengeling van grootheidswaanzin en geldverkwisting ook hen weer kan overkomen, want de kans is groot dat er door het succes van de voorbije twee jaar - met bij thuiswedstrijden gemiddeld meer dan zesduizend toeschouwers op de kolkende tribunes - nieuwe praatjesmakers opduiken, die zich met loze beloften en Monopolygeld een plaats in het bestuur veroveren.

Er zullen de komende dagen weer stemmen opgaan om te fuseren en één grote club op te richten, 'groot' in derde klasse dan. Die pleitbezorgers gingen er tot nog toe altijd van uit dat je van twee slecht geleide clubs één goed geleide club kunt maken, alsof wanbeleid door schaalvergroting automatisch zou verdwijnen. Daar komt nog bij dat Antwerp en Beerschot een veel rijkere traditie hebben dan pakweg Waterschei en Winterslag, toen die een kwarteeuw geleden opgingen in KRC Genk. Elf titels (vier voor Antwerp, zeven voor het Beerschot van tussen de twee wereldoorlogen), tegenover nul voor de twee Limburgse clubs van weleer, dat zegt genoeg. Bovendien is het Schelde-water echt wel heel diep tussen rood-wit en paars-wit, dat maak je niet goed door achter één project aan te lopen. Tenslotte: momenteel wordt Beerschot-Wilrijk wel voorbeeldig bestuurd, daar zit men echt niet te wachten op een aanbod uit Deurne.
Eendracht maakt macht, maar die eendracht hoef je niet direct te verwachten in de ook op voetbalvlak gepolariseerde metropool.

Als Antwerp vandaag met één been over de rand van de afgrond staat en Beerschot in het verleden pardoes naar beneden tuimelde, heeft dat alles te maken met slecht bestuur. Jarenlang boven je stand leven heeft gevolgen. Jarenlang de inkomsten systematisch hoger budgetteren dan de uitgaven, terwijl de harde realiteit seizoen na seizoen het tegendeel aantoont, veroorzaakt een bodemloze put. Jarenlang weigeren de tering naar de nering zetten, leidt tot menselijke en sportieve drama's.

Het Antwerpse voetbal is al vele decennia een speeltuin voor luidruchtige tafelspringers. Antwerp werd 42 jaar lang, van 1969 tot 2011, geleid door de autocratische Eddy Wauters, ex-speler, topman bij de Kredietbank (nu KBC), die er mits het nodige wheelen en dealen in slaagde te overleven. Dat de financiële put nu zo diep is, moet hij ooit toch maar eens verklaren, want die is vooral in zijn periode als voorzitter gegraven. Ondertussen passeerden er allerlei schimmige figuren de revue. Herinner u Maurits De Prins van de beurszeepbel Superclub, eind jaren tachtig. Of Albert Pans, een oplichter die met geld dat hij van rijke Amerikanen had afgetroggeld een machtspositie binnen de club wilde verwerven, tot hij werd gearresteerd. Twee jaar geleden daagde er dan weer ene Filip De Graeve op, die zogezegd een investeringsholding leidde, maar zich in de praktijk vooral onledig hield met vrouwenhandel. Hij werd veroordeeld tot één jaar cel en verloor voor vijf jaar zijn burgerrechten. De samenwerking werd afgeblazen, of wat dacht u?

Ook bij Beerschot wilden enkele duistere types zich profileren. Zo dook in 1991, in volle crisis, ene Guy Ivens op, een Fransman die tijdens een druk bijgewoonde persconferentie werd binnengereden in een rolstoel, gehuld in een kamerjas en met een arm in het gips. VRT-journalist Ivan Sonck kwam er toen achter dat die Ivens een ordinaire oplichter was, die zich schuldig had gemaakt aan valsheid in geschrifte en bedrieglijke bankbreuk. Recenter nog was er de Leuvense fantast Patrick Vanoppen, die met veel aplomb aankondigde dat het nouveau Beerschot était arrivé en die er in tweeënhalf bewogen jaren in slaagde om de boel om zeep te helpen. Dat berenpak stond hem niet echt.

Als er één stad in dit land het potentieel heeft om twee clubs te hebben in de hoogste klasse van ons voetbal, dan is het Antwerpen. In de jaren zeventig telde de stad zelfs drie eersteklassers, want ook Berchem Sport had zich toen bij de nationale voetbalelite gevestigd.

Een stad met een wereldhaven die tot de Top 5 van Europa behoort, met talloze belangrijke internationals die er ontstonden of er zich gevestigd hebben, daarvan verwacht je dat de sponsors staan te dringen om zich aan een club te verbinden. Niet, dus. De uitleg die historisch altijd gegeven werd, is dat bedrijven zich niet willen associëren met één club, omdat hen dat klanten zou doen verliezen onder de supporters van de andere 'grote' club.

In de jaren zeventig is er een korte periode geweest dat Bell Telephone de drie clubs (Antwerp, Beerschot, Berchem) sponsorde. Vandaag een grote vis vangen als hoofdsponsor, dat lukt maar niet. Integendeel zelfs. De clubs worden wel volop benaderd, maar dan door de reeds genoemde schimmige zakenlui die alleen maar geïnteresseerd zijn in patrimonium en prestige. Meer nog: het zou zomaar kunnen dat de zoektocht naar lucratieve sponsordeals wordt afgeremd omdát de clubs telkens opnieuw in zee (in dit geval: de Schelde) gaan met onbetrouwbare figuren. Ietwat gerenommeerd bedrijf ziet zich liever niet geassocieerd worden met halve of hele criminelen of leeghoofdige ruziestokers.

Het is zo'n zonde dat het maar niet lukt in Antwerpen. Het is vooral erg voor de trouwe supporters, want zowel Antwerp als Beerschot(-Wilrijk) hebben een potentieel waarop driekwart van de clubs uit de Jupiler Pro League stikjaloers zijn. Ondanks een kwakkelseizoen telt Antwerp in tweede klasse gemiddeld meer toeschouwers dan toekomstig kampioen STVV. Beerschot-Wilrijk speelde de topper tegen Esperanza Pelt voor 11.500 fans, ongezien in de lagere regionen van ons voetbal. Als je de harde, trouwe kern aanvult met de successupporters - nog zo'n typisch Antwerps fenomeen - draai je jaarlijks een mooie omzet.

Maar telkens weer krijgen die honds- of rattrouwe supporters (Beerschotfans noemen Antwerpfans 'honden', omgekeerd geldt 'ratten' als scheldnaam) een dolksteek door het hart. Ook in het nu begraven project van Patrick Decuyper hadden de rood-witte aanhangers, verzameld in Act As One, niet mogen participeren. Bij Beerschot-Wilrijk wordt nu voorzichtig een opening gecreëerd om supporters wel bij het beleid te betrekken.

Hoe wispelturig ze zich soms ook gedragen: supporters zouden beide clubs niet slechter geleid hebben dan de mannen met de dikke sigaren en het glas cognac in de hand, die het vele jaren hebben mogen doen en alleen maar ongeziene onbekwaamheid hebben geëtaleerd.

(Frank Van Laeken is freelancejournalist.)