In Gaza is niets "normaal" - Wim De Ceukelaire

Het is exact zes maanden geleden dat een staakt-het-vuren een einde maakte aan 51 dagen van oorlog in de Gazastrook. Ik zit met Jabber Wishah in zijn tuin, enkele kilometer ten zuiden van Gaza City. We kijken samen naar de sterrenhemel terwijl we praten. “Het grootste probleem is de normalisatie,” zucht Jabber, “mensen beginnen de situatie hier in Gaza normaal te vinden. Zowel bij jullie in Europa als hier in Gaza zelf.”

Jabber is niet de eerste de beste. Hij is de onderdirecteur van het Palestinian Center for Human Rights, een gerespecteerde mensenrechtenorganisatie. Hij bracht 15 jaar door in een cel in Israël omwille van zijn politieke activiteiten. Ik verwachtte een confrontatie met een geharde vrijheidsstrijder, maar ontmoet een man met zachte ogen en met weemoed in zijn stem. Hij heeft te veel lijden gezien om nog veel vechtlust uit te stralen.

De cijfers zijn bekend. Honderdduizend mensen zijn nog dakloos. De werkloosheid klimt langzaam naar de 50%. Zestig procent van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Dagelijkse onderbrekingen in de elektriciteitsvoorzieningen kunnen tot 18 uur duren. Vierhonderdduizend kinderen hebben dringend nood aan psychosociale begeleiding.

Dr. Mahmoud Daher, hoofd van de WHO in Gaza, wikte zijn woorden niet. Toen ik hem eerder die dag ontmoette, had hij het over een aanhoudende crisissituatie. “In deze gigantische openluchtgevangenis staan alle aspecten van gezondheid onder druk”, zei hij in bewoordingen die ongewoon scherp zijn voor een vertegenwoordiger van de VN. Drinkbaar water wordt een probleem. De mensen besteden hun inkomen aan huisvesting, voedsel, water en gezondheid. Voor iets anders blijft niets over. “Dat is een aantasting van de waardigheid en zorgt voor frustratie, vernedering, stress en depressie”, besloot hij. Ook dat zijn elementen van gezondheid volgens de internationaal aanvaarde definitie van de WHO.

Wat internationaal aanvaard wordt, geldt niet voor de Palestijnen. Ondanks de modaliteiten van het staakt-het-vuren blijven de grensovergangen zo goed als potdicht. Van de 5,4 miljard dollar voor de wederopbouw die beloofd werd door de internationale gemeenschap, is minder dan 3% daadwerkelijk gestort. De VN moest al enkele vitale programma’s stopzetten wegens een tekort aan fondsen.

Een hoge functionaris van de Verenigde Naties die ter plaatse de humanitaire hulp coördineert, vatte voor mij het absurde van de situatie samen in één voorbeeld: “Met het geld dat we sinds de oorlog hebben uitgegeven aan brandstof voor generatoren, hadden we al lang een nieuwe elektriciteitscentrale kunnen bouwen, ware het niet dat we de bouwmaterialen gewoon niet kunnen invoeren.”
Als we de wijken bezochten die zes maanden geleden platgebombardeerd werden, zien we de frustratie in de ogen van de lokale bevolking. In de wijken van Beit Hanoun, Shujaiyeh en Khan Younis die het dichtst bij de grensstrook met Israël liggen, is nog nauwelijks puin geruimd. Mensen wonen er nog altijd in schoolgebouwen, containers of gewoon in de restanten van de gebouwen.

Op zoek naar woorden van hoop vertel ik Jabber over de resolutie die vorige maand werd gestemd door de federale Kamer over de erkenning van Palestina. Ik verzwijg dat die resolutie ook voorschrijft dat die erkenning er pas kan komen “op het ogenblik dat het meest geschikt wordt geacht”. Lees: als Israël daarmee akkoord gaat. Veel meer dan een doekje voor het bloeden heb ik niet te bieden.

“Ach, een erkenning”, schokschoudert Jabber. “Waar het op aankomt, is om een leven te kunnen leiden waarbij onze waardigheid gerespecteerd wordt.” De internationale gemeenschap zal daarvoor echter eerst moeten aanvaarden dat een aanhoudende bezetting en blokkade niet “normaal” is en dat de Palestijnen mensen zijn met rechten.

De donoren moeten met het beloofde geld over de brug komen, zodat de heropbouw eindelijk kan beginnen. Maar er is meer nodig. Als de bezettende macht moet Israël voldoen aan het overeenkomstige internationale recht. Dat betekent dat de blokkade, een vorm van collectieve bestraffing, moet worden opgeheven. Anders kunnen we zelfs nog niet beginnen te denken aan een oplossing voor de onderliggende conflicten.
Daarvoor zal druk nodig zijn op Israël. Maar als ik zie dat ons parlement zelfs de symbolische erkenning van de Palestijnse staat afhankelijk maakt van het akkoord van Israël, dan vrees ik dat de wil ontbreekt om van die laatste de naleving van het internationaal recht ook echt af te dwingen.
 

(Wim De Ceukelaire is directeur bij Geneeskunde voor de Derde Wereld. )