Z. de Syrische vluchteling - Bleri Lleshi

Z. is een Syrische vluchteling die ik vier jaar geleden heb ontmoet. Net voordat de burgeroorlog begon in Syrië, kon hij het land ontvluchten. In Syrië was hij een jonge advocaat en mensenrechtenactivist. De veiligheidstroepen van het Bashar-regime hadden verschillende van zijn vrienden die voor mensenrechten streden gevangengenomen. Z. kon ontsnappen en eindigde in Brussel.
opinie
Opinie

Zijn eerste twee jaren waren een hel. Geen papieren, geen geld en geen plek om te verblijven. Sommige mensen probeerden hem te helpen door een plek te bieden voor een aantal dagen, of een beetje geld te geven, maar zijn trots was gekrenkt.

Zijn verhaal van hoe hij Syrië was ontvlucht en de reis naar België, dat hij overigens in vloeiend Engels vertelde, klonk als een nachtmerrie die je aan niemand wenst. De Belgische regering was minder onder de indruk want die weigerde hem papieren te geven.

Er zijn vele Z. in Europa. Brussel heeft 19 gemeenten, maar als we over mensen zonder papieren hebben, spreken we weleens over de 20ste gemeente, misschien een van de grootste in de stad.

Overvloed aan vluchtelingen

Mensen overal in Europa geloven dat de meeste vluchtelingen van de wereld naar hun landen komen. Dit is geen toeval gezien er in die landen vele politici zijn die dergelijke leugens vertellen. En dit is niet de enige leugen want vluchtelingen en migranten worden vaak voorgesteld als mensen die van de staat profiteren en jobs pikken van de autochtone bevolking.

Laten we naar de feiten en cijfers kijken. Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er nog nooit zoveel vluchtelingen geweest. Voor de eerste keer in de menselijke geschiedenis is de belangrijkste reden niet oorlog maar klimaatverandering. Volgens cijfers van Verenigde Naties zijn er 51 miljoen vluchtelingen, de helft zijn kinderen. Alleen in 2013 waren er 17 miljoen mensen naar een ander land gevlucht. In Europa waren er slechts 435.385 asielaanvragen in alle 28 lidstaten van de Europese Unie. Het rijkste deel van de wereld ontvangt dus slechts 2,5 % van alle vluchtelingen.

Volgens data van UNCHR zijn er ongeveer 3,9 miljoen Syrische vluchtelingen. 3,7 miljoen van deze vluchtelingen is geregistreerd in Turkije, Libanon, Jordanië, Egypte en Irak. Sinds het begin van de burgeroorlog in Syrië in de lente van 2011 tot december 2014 zijn in Europa slechts 5,6% ofte 217.000 vluchtelingen geregistreerd.

Kerkhof

Honderden Syriërs, duidelijk politieke vluchtelingen, hebben hun leven gelaten onderweg naar Europa. Sinds het begin van dit jaar zijn minstens 400 mensen gestorven in Middellandse zee. Vluchtelingenorganisaties zoals Migrant Offshore Aid Station schatten dat 2015 het dodelijkste jaar wordt tot nu toe. Volgens onderzoek zijn er sinds 2000 minstens 40.000 vluchtelingen die gestorven zijn onderweg naar Europa. Dit is waarom Europa de meeste gevaarlijke bestemming ter wereld is voor vluchtelingen.

De reactie van de EU op dit feit is het stopzetten van een fonds voor Mare Nostrum, een zoek- en reddingsoperatie die intussen vervangen is door Triton. Echter, Triton focust niet op het zoeken en redden van vluchtenlingen en opereert niet op regelmatige basis in internationale wateren. Als gevolg verdrinken honderden vluchtelingen . Anderzijds heeft de EU bijna 2 miljard euro’s in de bufferzone rond de EU geïnvesteerd om zijn eigen grenzen te beschermen.

De toekomst van Europa

Het is hoogtijd dat Europa toegeeft dat haar migratiebeleid heeft gefaald en acties onderneemt om meer tragedies te vermijden. Ik besef dat dit moeilijk zal worden gezien de huidige situatie in Europa.

Ten eerste, het is nodig dat sociaal-democraten, christen-democraten, liberalen en andere politieke partijen van centrum-rechts hun discours en beleid over migratie dringend over een andere boeg zwieren. Uit angst om stemmers aan extreemrechtse partijen te verliezen, hebben al deze partijen hun discours over migratie verhard. Vanaf begin jaren ‘90 tot vandaag verschuiven deze partijen richting een extreemrechts discours. Het migratiebeleid in Europa zal niet wijzigen indien traditionele partijen niet het lef hebben om een nieuw positief discours over migratie te hanteren.

Ten tweede, het debat over migratie wordt gevoerd op basis van valse cijfers, stereotypes en een vaak zelfs racistisch discours. We hebben een debat nodig op basis van correcte cijfers. Dergelijke cijfers bestaan, maar politici negeren ze. Burgers hebben echter het recht om correct geïnformeerd te worden. De media hebben daar ook een rol in te spelen.

Ten derde tonen de cijfers duidelijk aan dat slechts een kleine minderheid vluchtelingen binnenkomt in Europa. Gezien Europa een van de welvarendste regio’s ter wereld is, moet ze haar verantwoordelijkheid nemen en meer vluchtelingen ontvangen. Coördinatie en solidariteit tussen de EU-lidstaten is hierin essentieel, en exact wat er op dit moment ontbreekt.

Ten vierde, de miljarden euro’s die momenteel in beveiliging van grenzen worden gespendeerd, kunnen gebruikt worden om legale trajecten te voorzien naar Europa. Door veilige toegangswegen mogelijk te maken, zullen niet alleen meer levens worden gered, het is ook effectief in de strijd tegen mensenhandelaars. François Crépeau, speciaal rapporteur voor VN inzake migratie, had dezelfde boodschap voor de Europese politici tijdens zijn bezoek onlangs in Brussel.

Ten vijfde, Crépeau, maar ook OESO, maken duidelijk dat Europa migranten nodig heeft. De vergrijzing slaat toe en een groot deel van de werkkrachten moet vervangen worden. Een OESO-studie toonde aan dat in tweederde van de Europese landen, een groter aandeel van migranten dan autochtone bevolking naar de universiteit gaat. Deze migranten zullen meer kansen hebben om werk te vinden dan om te ‘profiteren’ van de staat. Zeker als racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt worden aangepakt. Andere studies in verschillende Europese landen tonen aan dat migranten veel meer belastingen betalen dan steun ontvangen van de staat.

Z. en solidariteit

Sinds twee jaar heeft Z. een verblijfsvergunning en mag hij werken in België. Hij heeft intussen Nederlands en Frans geleerd, heeft een voltijdse job en is daarbuiten actief als vrijwilliger bij verschillende organisaties.

Vluchtelingen hebben de solidariteit van Europa nodig. Morgen zullen zij diegenen zijn die bijdragen voor een betere toekomst in Europa. Al wat ze nodig hebben, zijn kansen. Om te beginnen, de kans geven om te leven.


(Bleri Lleshi is politiek filosoof en auteur van o.a De neoliberale strafstaat, EPO, 2014.)

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen