Waar is de kracht van verandering? - Bart Maddens

Wat begon als een spannende thriller is stilaan aan het verworden tot een voorspelbare soap. Hoe historisch deze regering ook mag zijn in tal van opzichten, vandaag lijkt die toch op een heel gewone manier te functioneren.
opinie
Opinie

Ach ja, er is wat gekibbel tussen de coalitiepartners. Iedereen wil zich profileren in de regering. De ene partij voelt zich al wat beter in haar vel dan de andere. Er is een uitgelekte mail die een kortstondig mediastormpje veroorzaakt. De sociale partners bereiken een akkoord, maar het ABVV haakt af. Er worden grootse veranderingen aangekondigd, maar de berg baart hoogstens een muis. Om dat te camoufleren is er wat symbolisch spierballengerol. De nieuwe oppositie vindt haar draai niet meteen. En de volgende begrotingscontrole zal zeker cruciaal zijn. Geeuw. Konden de scenarioschrijvers echt niets originelers bedenken?

Na de turbulente start van Michel I lijken we inderdaad in een toestand van normalisering te zijn terechtgekomen. Want veel gebeurtenissen die de media nu sterk uitvergroten en dramatiseren, zijn in de grond heel gewoon. Regeringspartners die vechtend over de vloer rollen? De opendebatcultuur van Paars is terug van nooit weggeweest. Een partij die het eigen beleid afvalt? Onder Di Rupo waren er zelfs die zich uitdrukkelijk excuseerden voor het gevoerde beleid. Een regering die naar links bijstuurt onder druk van de vakbonden? Ook dat is van alle tijden. Spektakelpolitiek om de aandacht af te leiden van de eigen middelmatigheid? Guy Verhofstadt had er ook al een handje van weg.

Breuk met het verleden?

Voor de N-VA is deze normalisering een tweesnijdend zwaard. Als het de bedoeling was om aan de kiezer te bewijzen dat de N-VA een normale Belgische partij is die ook federaal verantwoordelijkheid kan nemen, met de bluts en de buil, dan lijkt deze operatie te zullen slagen. Met wat geluk trekt de economie weer aan tegen 2019 en zal de kiezer het misschien door de vingers zien dat de Verandering wat mager is uitgevallen. Als het daarentegen de bedoeling was om te bewijzen dat België niet werkt, en dat we dus confederalisme nodig hebben, dan is deze normalisering natuurlijk tot en met contraproductief voor de N-VA. Want als het systeem normaal lijkt te functioneren, waarom heb je dan een "systemische" hervorming nodig?

Ik noemde deze regering hier eerder een stresstest voor België. Als België vooralsnog lijkt te slagen hiervoor, dan komt dat niet per se omdat het Belgische systeem goed standhoudt onder extreme stress, maar wel omdat die stress niet bepaald hoog wordt opgedreven. Ook al worden er dan onmiskenbaar rechtse accenten gelegd door deze regering, een echte breuk met het verleden kun je dit bezwaarlijk noemen. Zelfs Elio Di Rupo gaf toe dat het huidige beleid voor twee derden naadloos aansluit bij dat van zijn regering. En van het resterende derde is er intussen alweer wat afgepietst onder druk van de vakbonden. Als deze regering nu ook nog de belasting op vermogen verhoogt, dan schuift ze nog wat meer op naar links.

Toch communautaur conflictpotentieel

Via het ACV heeft de Waalse linkerzijde kunnen beletten dat het federale beleid te ver naar rechts is doorgeslagen. Het beeld van een Vlaamse meerderheid die een rechts beleid oplegt aan de linkse Waalse minderheid strookt hoe langer hoe minder met de werkelijkheid. Het gevolg is dat de PS op een normale manier oppositie kan voeren en niet naar de noodrem van de belangenconflicten of de blokkeringen hoeft te grijpen. Bovendien beseft de partij maar al te goed dat het net dat is waar de flaminganten in de N-VA op hopen. Je voelt duidelijk dat de PS dit als een valstrik ziet waar ze absoluut niet in wil trappen. Een mooie self-denying prophecy.

Toch blijft het conflictpotentieel tussen de federale regering en de PS-deelregeringen erg groot. Tot nu toe zijn die regeringen elkaar vooral uit de weg gegaan. Het federale Overlegcomité is nog maar één keer kort samengekomen. Maar dit kan niet blijven duren. De conflictstof stapelt zich op: het begrotingstekort van de deelstaten, de fiscale hervorming (die automatisch gevolgen zal hebben voor de inkomsten van de deelstaten), de verdeling van de klimaatdoelstellingen, de gemeenschapsdienst voor werklozen, de afschaffing van de OCMW’s, het museum van moderne kunst in Brussel, de vliegroutes, de energienorm,… Er zijn eindeloos veel heikele dossiers waarbij zowel de federale regering als de PS-deelregeringen betrokken zijn. In veel gevallen verdedigen ze diametraal tegenovergestelde standpunten. Dat moet eerst of laatst uitdraaien op een botsing.

Als de scenarioschrijvers op zoek zijn naar inspiratie om toch weer wat echte suspense te creëren en te vermijden dat de kijkers massaal afhaken, dan moeten ze het misschien in die richting zoeken.

(Bart Maddens is professor politieke wetenschappen in Leuven.)
 

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen