Sociale media ≠ publieke opinie - Evelien D'heer
Oproep tot ludieke actie
Los van het feit of er al dan niet militairen aanwezig waren op de Meir, zegt deze gelekte mail iets over het (gepercipieerde) belang van sociale media. Dat politici de beeldvorming trachten te beïnvloeden is niet nieuw. Via sociale media kunnen zij niet alleen de perceptie over zichzelf redigeren, maar ook de publieke opinie mobiliseren. Dat was alvast het opzet.
De doelstelling van de ludieke actie was erop gericht een negatieve perceptie te creëren ten aanzien van de antiterreurmaatregelen van Bart De Wever. Dit keer zou het niet Kris Peeters zelf zijn, maar de achterban zou zich (al dan niet op ludieke wijze) negatief uitlaten. De achterban is anoniemer, minder geprofileerd en zou in groten getale wel eens voor (een deel van) de publieke opinie kunnen doorgaan.
Dit kan op zijn beurt dan weer opgemerkt worden door traditionele media, die vervolgens kunnen rapporteren over “ongenoegen op Twitter”. Hiermee krijgt het protest een breder draagvlak en meer legitimiteit in het debat.
Sociale media als publieke opinie
Journalisten staven het nieuws geregeld met verwijzingen naar Twitter of Facebook. Soms worden deze media ook zelf onderwerp van het nieuws (bv. “Twitter ontplofte”). Ook politici zijn mee met deze logica en trachten op die manier via sociale media de traditionele media te beïnvloeden. Media baseren zich op een selectie van Twitteraccounts, zoals het aantal retweets van bepaalde berichten of trending hashtags. Dit zegt echter heel weinig over wie precies “buzz” creëert, maar wordt wel gebruikt om zicht te krijgen op wat er leeft bij de bevolking.
De anonimiteit van het internet zorgt ervoor dat het concept “publieke opinie” erg problematisch wordt, aangezien wij heel weinig zicht hebben op wie of wat achter die opinie zit. Naast het feit dat slechts een select deel van de bevolking “twittert”, komt het gros van de berichten vaak slechts van een klein aantal “twitteraars”. Die kleine groep kan dus zo'n “buzz” creëren.
De tango wordt complexer
Dat politici de media trachten te bespelen is niet nieuw. Wat wel nieuw is, is de huidige mediaomgeving. Behalve op televisie en in kranten willen politici ook op sociale media een imago uitbouwen en hun boodschap overbrengen. Politici kunnen via deze media onmiddellijk de burger aanspreken en beïnvloeden.
Daarnaast kunnen journalisten, ook aanwezig op die sociale media, de boodschap verder verspreiden op televisie en in de kranten en zo een breder publiek bereiken. Dit kan op zijn beurt onderwerp van discussie worden op sociale media. De tango, of verwevenheid, van politici, media en de publieke opinie wordt wel heel complex. Wat voorheen nog een lineaire relatie voorstelde: van politici, naar de media, naar publieke opinie heeft nu plaats gemaakt voor een cyclisch proces, waarbij het steeds moeilijker wordt te bepalen wie of wat invloed heeft of beïnvloed wordt.
(Evelien D’heer is doctoraatsstudente aan de Universiteit Gent, onderzoeksgroep iMinds – MICT.)
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.