Hoe pakken we het extremisme aan? - Bleri Lleshi

Het begin van dit jaar is er één om snel te vergeten. Willen we gebeurtenissen zoals onlangs in Parijs en Verviers vermijden, dan moeten we begrijpen waarom jongeren die hier geboren en getogen zijn, voor het extremisme kiezen.
opinie
Opinie

Angstmachine

Na de gebeurtenissen in Parijs leken de media op een angstmachine die op volle toeren draaide. Op sociale media en deze keer zelfs daarbuiten hoor ik mensen spreken over ‘WO III, een aanval op het Westen, een oorlog tussen het Westen en de moslims’… Ja, hier en daar wordt zelfs beweerd dat de terroristenacties in Parijs een teken zijn dat het einde van de wereld nabij is. De schaduwpremier, a.k.a burgemeester van Antwerpen, zou dolgraag voor dat voorspelde einde der tijden het leger in actie zien. De ministers van Defensie en Binnenlandse Zaken willen een wijziging van de wet zodat het leger in onze straten kan patrouilleren. De minister van Justitie wil privéberichten op Facebook en Skype aftappen. Met de gebeurtenissen in Verviers zal alles nog in een stroomversnelling komen.

Echter, meer angst pompen zal ernstige gevolgen hebben. Niet alleen voor de basisrechten en vrijheden maar ook voor ons dagelijks leven. Media en politici dragen een belangrijke verantwoordelijkheid in hoe ze duiding geven over gebeurtenissen zoals in Parijs en Verviers om dichter bij huis te blijven.

Extremisme

Europa is in crisis en dit heeft gevolgen, of we het nu leuk vinden of niet. Het kan positieve gevolgen hebben zoals innovatieve vormen van solidariteit en grassrootsprojecten. Maar ook negatieve gevolgen zoals extreemrechts dat blijft groeien overal in Europa, zelfs in Scandinavische landen. In Griekenland hebben we gezien dat het extremisme van Gouden Dageraad mensenlevens heeft gekost.

Als we kijken naar het profiel van de stemmers van Gouden Dageraad of UKIP in Engeland, dan merken we een stijgende populariteit bij de sociaal uitgeslotenen. De drie daders in Frankrijk hebben hetzelfde profiel, ze hebben hun leven in uitsluiting en/of gevangenis doorgebracht. We weten ook dat de overgrote meerderheid van de Europese jongeren die naar Syrië vertrekken in armoede en uitsluiting hebben geleefd. De vraag rijst dus of deze jongeren slachtoffers zijn van extremisme door hun sociale en economische status.

Het geval België

België heeft het hoogste aantal Syrië-strijders per capita van alle Europese landen. Dit is geen toeval, zoals Verviers ook geen toeval is. Volgens de OESO heeft geen enkel andere land in Europa zo weinig migranten actief op de arbeidsmarkt. Hiervoor zijn er twee redenen, zegt de OESO: racisme en discriminatie enerzijds en ongelijkheid binnen het onderwijs anderzijds. Volgens cijfers van de Universiteit van Antwerpen leeft de helft van de Turkse en Marokkaanse migranten in armoede. Volgens een onderzoek van Steunpunt Studie- en Schoolloopbanen verlaat tot 30% van de jongeren de school zonder een diploma. Het is weinig verbazend dat Brussel bijna de helft van de Syriëstrijders levert, aangezien de socio-economische problemen hier het grootst zijn.

Zelfs hooggeschoolde migranten worden met racisme en discriminatie geconfronteerd. 6% van de autochtone Belgen met een hoog diploma vindt geen job. Bij Belgen met een migratieachtergrond (niet-EU-landen) met dezelfde diploma’s is dat maar liefst 22%. Ook al is de overgrote meerderheid van de Syriëstrijders laaggeschoold, er zit ook een klein aantal hooggeschoolden tussen.
 

Geschiedenis

De sociaaleconomische miserie is niet de enige oorzaak. Geschiedenis is ook belangrijk, zoals elk dialoog met moslimjongeren zal laten zien. Moslims zijn onderdrukt in hun eigen landen door dictators zoals Muammar Kaddafi of Saddam Hoessein, beiden gesteund door westerse landen. Het Westen is verschillende oorlogen gestart in het Midden-Oosten, zoals de twee recente in Afghanistan en Irak. De oorlog in Irak is gebaseerd op leugens, aangezien de massavernietigingswapens nooit zijn gevonden. Palestina wordt bezet door Israël, dat op regelmatige basis Gaza aanvalt en verantwoordelijk is voor de dood van duizenden onschuldige burgers, van journalisten tot kinderen. De oorlog in Syrië is gaande en drie miljoen Syriërs zijn op de vlucht, duizenden zijn vermoord terwijl het Westen toekijkt. De moslimjongeren weten dit. Ze zien de beelden op internet en zijn gerevolteerd door de onrechtvaardigheid. Sommige van die jongeren vallen ten prooi aan ronselaars van IS en Al Qaeda. Dit is waarom we niet moeten focussen op straffen van jongeren, maar de ronselaars die onze jongeren brainwashen en weghalen bij hun families.

Negatieve beeldvorming

Lang voor 9/11 en vooral sindsdien worden moslims en islam als een gevaar voor het Westen voorgesteld. Het maakt niet uit waar deze moslims leven en ook niet of ze in Europa zijn geboren en getogen, ze blijven vreemden en een potentiële dreiging. Media, politici en auteurs hebben dit beeld gecreëerd en promoten het nog steeds. Velen in het Westen falen in het erkennen en inzien van de normale levens en positieve voorbeelden van de 99,9 % van de moslims, doordat ze alleen focussen op 0,1% extremisten. Het is een feit dat moslimjongeren revolteren, want terwijl ze iets proberen te maken van hun leven, zoals de meesten onder ons, worden ze gelabeld als ongewild en een gevaar.

Moslimgemeenschap

Een derde oorzaak is het feit dat de moslimgemeenschap op een aantal punten faalt, zoals jongeren kennis bijbrengen over de islam. De meeste van de jongeren die vertrokken zijn naar Syrië hebben geen of een heel beperkte kennis van de islam. Zoals Engelse media berichten, hadden verschillende jongeren uit het VK, voordat ze naar Syrië vertrokken, eerst het boek ‘Islam for dummies’ op Amazon gekocht. Er is een omkadering en netwerk nodig binnen de moslimgemeenschap om de jongeren te informeren en op te voeden wat betreft religie. De ouders hebben hier een belangrijke rol te spelen. De staat dient zowel de gemeenschap als de ouders te ondersteunen indien nodig.

Welke toekomst?

De beste manier om elke vorm van extremisme te bestrijden is door mensen een toekomst te bieden waarin ze geloven. De jongeren uit Europa die naar Syrië en Irak zijn vertrokken, hadden hier weinig of geen perspectieven. Wat de EU en de Europese landen moeten doen, is de socio-economische problemen, racisme en discriminatie aanpakken, en deze jongeren hier en nu perspectieven bieden. Het buitenlandbeleid van westerse landen blijft een groot probleem en het is een schande dat Obama en de EU de Nobelprijs voor de Vrede hebben ontvangen. Even belangrijk is dat media en politici hun verantwoordelijkheid nemen en beseffen dat hun discours over de islam en moslims ertoe doet. Het zou een stap vooruit zijn indien ze meer zouden focussen op de overgrote meerderheid van de moslims, hun problemen en uitdagingen, maar ook hun bijdrage aan Europese landen.

(Bleri Lleshi is politiek filosoof en auteur van o.a De neoliberale strafstaat, EPO, 2014. Zijn blog vind je hier en je kan hem volgen op Facebook en Twitter.)

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen