Tijd voor bezinning - Brecht Volders
Het onderzoek stelt dat de ondervragingstechnieken van de CIA verder gingen dan het Agentschap zelf toegaf: slaapdeprivatie tot 180 uur, fysieke bedreiging met handwapens, rectale voeding zonder enige medische noodzaak en beloftes om ‘hun moeder’s keel over te snijden’, zijn maar enkele voorbeelden. Dit was ineffectief. John McCain – nota bene een republikeins senator – onderschrijft dat ‘het misbruik van gevangenen meer slechte dan goede informatie produceert’.
Het is niet de eerste keer dat de buitenlandse inlichtingendienst van de Verenigde Staten onder vuur ligt. Denk maar aan het Watergate-schandaal, de moordplannen op de Cubaanse President Fidel Castro, de training van Nicaraguaanse Contras in hun strijd tegen de regering in Managua, of –meer recent – de controverse omtrent het gericht moorden via drones.
De derde wet van Newton
Ook in de internationale politiek geldt het principe ‘actie-reactie’. De actieve steun van de CIA aan de Afghaanse Moedjahedien tegen de Sovjet-Unie betekende de kiem voor Al Qaeda. Bijna vier decennia later is men nog steeds verwikkeld in de strijd tegen religieus geïnspireerd extremisme. Deze officiële onthullingen blijven niet zonder gevolg.
De meest prangende dreiging - de ‘Islamitische Staat’ in Irak en Syrië - heeft al meermaals bewezen te beschikken over een uitgekiend media-apparaat. Sociale media - zoals Facebook, Twitter, Ask.fm en Kik – zijn ideaal ter directe verspreiding van online boodschappen en visuele propaganda. Shami Witness, een bekend voorstander van deze radicale beweging, bereikt meer dan 17.000 volgers via Twitter met boodschappen zoals, ‘Onthoofden is 100x meer menselijk dan wat deze vuile rotzakken doen ten aanzien van Moslims’, of, ‘Moge Allah deze klootzakken vernietigen. Moge ik deze dag nog in mijn leven zien’.
Het mag dan niet verrassen dat zowel de directeur van de CIA – John Brennan – als het Pentagon terecht hebben gewaarschuwd voor een kans op verhoogde onrust en terroristische aanslagen. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry heeft om deze reden tot op het laatste moment geprobeerd om de publicatie van het rapport tegen te houden.
Een keerpunt?
De publicatie van deze informatie is echter niet de katalysator van mogelijks negatieve gevolgen. Het is het daadwerkelijke gebruik van foltertechnieken dat Amerikaanse levens in gevaar brengt en het breder buitenlands beleid van de VS ondermijnt.
De Verenigde Staten presenteren zich als globaal leider en wereldwijd vertegenwoordiger van de democratische waarden. In 1984 was het – ironisch genoeg - een drijvende kracht achter het ‘Verdrag tegen Foltering en andere Wrede, Onmenselijke of Onterende Behandeling of Bestraffing’. De recente interventies in Libië gebeurde onder het mum ter vrijwaring van universele mensenrechten.
Dergelijke folterpraktijken tastten de legitimiteit en geloofwaardigheid van de Verenigde Staten echter aan. Het speelt rechtstreeks in de kaart van religieus-extremistische groeperingen, maar compliceert eveneens andere vraagstukken van de internationale politiek. Ter illustratie, hoe geloofwaardig is de argumentatie tegen de gruwelijkheden van het Assad-regime in Syrië?
Het is tijd dat Washington zich bezint over de gevolgen van hun buitenlands beleid op de lange termijn. De vrees voor onrust en aanslagen op de korte termijn is terecht. De bredere gevolgen op de langere termijn vallen echter meer te vrezen. Verantwoordelijkheid opnemen voor hun folterpraktijken – ook in de hogere politieke echelons - is een eerste kleine stap in het herstel van hun internationale legitimiteit.
(Brecht Volders is doctoraatstudent aan de Universiteit van Antwerpen en werkt momenteel rond een thesis betreffende nucleair terrorisme.)
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.