Wie gelooft nog dat Israël een democratie is? - Brigitte Herremans

Ze onderstreept ook hoe broos de democratie in Israël is. Dit initiatief is vooral gericht tegen de Palestijnse minderheid en getuigt van weinig integriteit. De spanningen dreigen zo nog verder te escaleren.

Bovendien rijst de vraag hoe Europa nu verder omgaat met het conflict in het Midden-Oosten want tot nu toe was één van de belangrijke argumenten om Israël te steunen de opmerking dat het land de enige democratie is in het Midden-Oosten.

In de Israëlische onafhankelijkheidsverklaring van 1948 is het principe van politieke en sociale gelijkheid voor alle burgers, ongezien religie, ras of geslacht opgenomen. Ook één van Israëls basiswetten bepaalt dat Israël een democratische staat is. Sinds de regeringsvorming van 2013 dringen premier Netanyahu en zijn rechtse coalitiepartners van onder meer Israel Beitanu en Habayt Hayehudi aan op een wetsvoorstel. Ze pleiten ervoor om het land als een Joodse staat uit te roepen en bijvoorbeeld het Arabisch als tweede taal te schrappen. En wat met de Palestijnse minderheid, ongeveer twintig procent van de bevolking van 7 miljoen burgers? Die kan zich aanpassen of vertrekken, als het van minister van Buitenlandse zaken Lieberman afhangt.

Sinds 1948 discrimineert de Israëlische overheid systematisch de Palestijnse burgers van Israël. Zij zijn geen immigranten, maar Palestijnen die vóór 1948 in Palestina woonden en bij de oprichting van Israël op het grondgebied van de nieuwe staat bleven. Ook al werden ze Israëlische staatsburgers, toch bleven ze tot 1966 onder militair bestuur omwille van veiligheidsredenen. Ook vandaag worden Palestijnse burgers er voortdurend aan herinnerd dat ze als een vijfde colonne beschouwd worden. Eén illustratie hiervan is hun toegang tot het land. Zo mogen ze slechts op 3,5% van het land wonen en bouwen. Ze worden niet betrokken bij ontwikkelingsplannen en krijgen minder middelen toebedeeld. Bovendien wil de regering bedoeïenen uit ‘niet-erkende dorpen’, dorpen die Israël niet erkent maar veelal reeds vóór 1948 bestonden, verplaatsen. Dit is slechts de top van de ijsberg.

Volgens de mensenrechtenorganisatie Adalah drijven de nieuwe wetsvoorstellen de situatie van de Palestijnse minderheid op de spits. Het doel ervan is immers om Palestijnse burgers te doen voelen dat het staatsburgerschap geen recht maar een privilege is dat hen kan worden afgenomen. Nu reeds kunnen ze niet vrijuit deelnemen aan het politieke leven en worden Arabische Knessetleden verhinderd om hun mening te uiten.

Ook het politiek-maatschappelijke debat over het Joodse of zionistische karakter van Israël wordt systematisch in de kiem gesmoord. En als Israël als Joodse staat gedefinieerd wordt, vervalt eveneens het recht op terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen.

Dit is schrijnend voor alle Palestijnen, zowel in Israël, de Palestijnse gebieden als in de diaspora. Israël als Joodse staat erkennen betekent voor hen zoveel als de ontkenning van de Nakba (‘de ramp’ van 1948 waarbij 750.000 Palestijnen op de vlucht sloegen).

Niet alleen de Palestijnen in Israël zijn verongelijkt over het nieuwe wetsvoorstel. Ook de openbare aanklager Yehuda Weinstein meent dat de wet het democratische karakter van Israël aantast. En wat met België en de Europese Unie? Zullen ze nu eveneens erkennen dat er iets schort aan de democratie in Israël? België en de EU hebben sterke relaties met Israël, die traditioneel verdedigd worden vanuit de stelling dat ze als partners dezelfde normen en waarden delen. Ook al beseffen veel beleidsmakers dat er heel wat wishful thinking gepaard gaat met deze benadering, toch geloven ze dat Israël zal socialiseren en mettertijd de Europese waarden zal internaliseren. Pijnpunten worden geregeld aangekaart tijdens bilaterale gesprekken met Israël. Dat is waar. Maar daarna is het terug business as usual en worden de relaties met Israël versterkt: samenwerking met Europol, deelname aan civiele luchtvaartakkoorden, en het gaat zo maar door.

Wanneer zal de EU eindelijk beseffen dat Israël steeds minder democratisch wordt en dat een verdieping van de relaties ook een weerslag heeft op het democratische gehalte van de EU zelf?

(Brigitte Herremans, medewerker Midden-Oosten Broederlijk Delen-Pax Christi Vlaanderen.)