Wij reizen om te leren - Kolet Janssen
Regels & gewoonten
Elk land heeft zijn eigen regels en gewoontes. En ook al weet je dat het meestal niet meer dan afspraken zijn, toch denk je instinctief dat er achter de onze een hogere logica of een diepere waarde zit. Een prijsetiketje op elk winkelproduct, en een kassierster bij wie je alles netjes kunt afrekenen. Een taxi met een meter. Eten waarvan je weet hoe het smaakt en waarmee je het kunt combineren. Mes en vork om dat eten mee naar je mond te brengen. Nette kleding en vrijetijdskleding en het onderscheid tussen beide. Verkeer dat rechts rijdt, stopt voor rode verkeerslichten en binnen de rijvakken blijft. Een kerk waar zelfs de gezangen ingetogen klinken. Gelovigen die zelden te koop lopen met hun geloof. Pas als dat alles er niet meer is, merk je hoe vanzelfsprekend je het vond.
Vermoeiend & riskant
Op vakantie mag je bij elke aankoop afbieden. Voor wie er een sport van maakt, kan dat ongetwijfeld wel eens leuk zijn. Maar na een poosje is het vooral vermoeiend en tijdrovend. Je ergert je aan de talloze personeelsleden in winkels of musea die bonnetjes moeten uitschrijven en door weer iemand anders moeten laten afstempelen, voordat jij verder kunt. Je krijgt genoeg van inhalige taxichauffeurs.
Je vindt het exotische eten lekker en apart, maar na twee weken smeekt je maag om een ordinaire biefstuk met friet en sla. Je slaagt er na vele pogingen min of meer in om eten met je vingers naar je mond te brengen zonder je kin en je kleren te besmeuren, maar je blijft een lepel of een vork toch handiger vinden. Je begrijpt eerlijk waar niet waarom je per se je décolleté en je benen moet bedekken, terwijl inlandse vrouwen van alle leeftijden grote stukken blote rug en buik (uitgelubberd en wel) aan de buitenwereld tonen.
Je riskeert je leven in voertuigen die toeterend en met ware doodsverachting alle verkeersregels negeren, langs alle kanten inhalen en toch net zo goed in de file terecht komen. Je wordt bestookt met moskeegeluiden en tempelgezangen op alle uren van de dag en de nacht. En je ziet hoe bloemen, dans, geschilderde tekeningen op voorhoofd of vloer, en zelfs kommetjes rijst en fruit ook een manier kunnen zijn om je geloof te uiten. En hoe die uitingen van geloof overal opduiken, tot op het dashboard van je taxi toe.
Heerlijk & voorspelbaar
Een vakantieland blijft vreemd. Je kunt het leuk, mooi en interessant vinden, maar je bent er nooit thuis. Pas op vakantie merk je – soms met enige schaamte – hoe sterk je gehecht bent aan je oude, vertrouwde omgeving en je ingebakken, vastgeroeste gewoontes. Aan de heerlijke voorspelbaarheid van thuis.
Het grootste effect van vakantie krijg je vaak pas als je weer thuiskomt. Want dan zie je – heel even, alleen de eerste dagen – je eigen land met nieuwe ogen. De ongelooflijk schone stoepen. Het overzichtelijke winkelaanbod. De veilige zekerheid van het openbaar vervoer, ook als er vijf minuten vertraging is. De manier waarop mensen meer dan elders naast elkaar heen kijken en zelden spreken met vreemden. Het gebrek aan leven in heel wat kerken. De afwezigheid van geloof in het straatbeeld. De charme van de grijze lucht op een regenachtige dag.
Die scherpe en onthullende blik krijg je alleen na een reis ver weg. Alleen al daarom is het de moeite waard om af en toe op vakantie te gaan.
(Kolet Janssen is auteur.)