"Amy, ik mis je nu nog meer" - Annelies Moons

Je weet dat het slecht zal aflopen. Toch blijf je hopen op een beter einde, tot op het onvermijdelijke moment waarop ambulanciers de brancard uit haar appartement rollen. En neen, dan hou je 't voor de zoveelste keer niet droog.

“Ik mis haar nog steeds,” zei mijn muzieksamensteller op Radio 1 ooit, nadat ik hem bedankte voor het Amy Winehouse-nummer dat hij in de playlist van Monschau had gezet. Die avond legde ik Back to Black nog een keer op. Ik miste Amy Winehouse ook nog steeds.

Na het zien van de documentaire ‘Amy', sinds deze week in de bioscoop, mis ik haar nog meer.

Amy Winehouse was hilarisch. Dat is misschien wel het belangrijkste dat de film mij heeft geleerd. Dat maakte haar ongelooflijk ontwapenend. Wanneer een talkshowpresentator haar aan het begin van haar carrière vraagt of de platenmaatschappij niet heeft geprobeerd om haar in één of andere pasvorm te duwen, antwoordt Amy dat ze haar wel eens in een driehoek hebben willen proppen, maar dat dat niet is gelukt. (Het Nederlands doet dit mopje weinig recht aan - kijk de film nu maar gewoon.) Producer Mark Ronson - de man achter het album Back to Black en de razend populaire cover van 'Valerie' van The Zutons) zei trouwens na het zien van de film dat hij zo blij was dat het publiek nu eindelijk 'zijn' briljante, hilarische Amy te zien kreeg.

Naast heel wat grappige momenten bevat het begin van de film vooral gewoon erg mooie scènes: we zien een trillende, jonge Amy met een veel te grote gitaar op auditie bij een platenmaatschappij, waar ze de kamer helemaal stil krijgt met vier akkoorden en een onberispelijke zanglijn, waar ondanks de situatie geen greintje nervositeit in te merken valt.

En toch weet je natuurlijk op voorhand al dat het gelach niet lang zal blijven duren. Dat Amy haar achtentwintigste verjaardag niet zal halen, dat een iets té rock ’n’ roll levensstijl met drank, drugs en slechte mannen de rest van de film zal uitmaken.

Een factor hierin die je als kijker misschien onderschat, is de verwoestende impact van Amy’s omgeving. Het hardst heb ik zelf gehuild om Mitch Winehouse, de opportunist die zichzelf Amy’s vader mocht noemen.

Op een bepaald moment in 2009 gaat het iets beter met Amy Winehouse: ze zit afgezonderd op het eiland Santa Lucia en heeft de drugs afgezworen. Wanneer ze haar vader uitnodigt om haar te komen bezoeken, brengt hij in zijn kielzog een volledige cameraploeg mee, die hem volgt voor een realityreeks over ‘de vader van’. Wanneer Mitch het zijn dochter kwalijk neemt dat ze niet met een brede smile op de foto wil met enkele fans, voelde je bij iedereen in de filmzaal de neiging om de man het dichtstbijzijnde ravijn of waterput in te keilen. Het is diezelfde vader die pas echt in Amy’s leven opdook op het moment dat ze beroemd werd, die haar half-bewusteloos op een vliegtuig zette om maar geen optreden te hoeven afzeggen en die zijn dochter vertelde dat 'rehab' niet echt nodig was - herinner je de frase 'my daddy thinks I'm fine' in het gelijknamige nummer.

Dat Amy's hart niet alleen op haar tong, maar nog het meest in haar songteksten lag, weet de film ook mooi op het voorplan te brengen, door regelmatig de lyrics over de archiefbeelden te projecteren. (Zonder deze ingreep had ik nooit geweten dat Amy Winehouse over onze eigen Stella zingt in 'You know I'm no good'. Ja, het bier. Maar dit terzijde.)

Mitch Winehouse was niet de enige die Amy geen moment rust gunde. Een dag nadat ik de film had gezien, waren mijn ogen niet enkel rood door de waterschade, maar ook door de flitsende camera’s die de hele film lang opduiken. Bij momenten waande ik mij in de Zillion in betere tijden, dankzij de stroboscopen die Amy achtervolgden bij elke stap. Vanaf het moment waarop het met Amy begon fout te lopen, keerde de pers zich tegen haar. De combinatie van haar levensstijl en het ironische succes van net de hit 'Rehab' gaven de tabloids genoeg munitie om hun slachtoffer elke dag op de voorpagina’s te zetten.

Verrassend ontroerend in de film zijn de getuigenissen van de bodyguards waarmee Amy zich omringde om zich tegen de paparazzi te beschermen en die haar bijstonden tot het allerlaatste moment. De spierbundels vertellen hoe eenzaam de zangeres was en hoe graag ze zelf beter wilde worden.

Daarnaast raakten de getuigenissen van Amy’s jeugdvriendinnen het meest. Eenvoudige Londense meisjes die hun vriendin zo graag wilden beschermen, tegen alles en iedereen maar vooral tegen zichzelf, maar daar niet in slaagden. Of toch wel: heel even ging het beter. Heel even waren er geen drank of drugs. Net op dat moment wint Amy een Grammy Award. De oprechte verstomming bij de zangeres wanneer haar naam op het kaartje blijkt te staan, zorgt voor een enorme krop in de keel. Wanneer haar vriendin later vertelt dat Amy haar nog geen kwartier daarna al toevertrouwde dat ze zich dood verveelde, zo zonder drank, wordt die krop alleen maar groter.

En dan, het mooiste moment. Amy Winehouse mag een nummer opnemen met Tony Bennett, één van haar grootste idolen. De kans waar Amy allang op wachtte: ze is immers steeds meer een jazz-zangeres geweest dan een popster. Hoewel ze uitgedost is zoals we haar kennen - het warrige haar, de beschilderde ogen -, verandert Amy hier heel even weer in het kleine meisje van in het begin van de film: aarzelend, bevend zelfs van de zenuwen.

Hoewel van de zenuwachtigheid niets te bespeuren valt in haar stem, slaat de onzekerheid toe bij Amy. Tony Bennett is haar grote idool, haar prestatie doet hem geen recht aan. Tony drukt haar op het hart dat het steeds beter gaat, dat ze het goed doet, maar Amy gelooft hem niet.

De paparazzi logeren voor haar deur, ze heeft miljoenen platen verkocht, en toch is Amy Winehouse nog steeds dat kleine pubermeisje. Het meisje dat nog zo veel ongelooflijk mooie platen in zich had. Het meisje dat wij zo erg missen.

(Annelies Moons is radiopresentatrice bij VRT.)