Nachten zonder leven - Maja Wolny

Nachtwerk in de distributiecentra zou een boost geven aan de e-commerce en daarbij extra jobs creëren. Want e-commerce is in volle expansie. E-commerce boomt. Elke maand stappen in België 105 nieuwe winkels in de virtuele wereld, waar ze dan echt geld verdienen. Maar de wetgeving is nog niet aangepast aan deze groei. Een bestelling die na 20 uur wordt geplaatst, kan pas de ochtend nadien worden verwerkt. De computer slaapt niet, maar de arbeider die het pakketje moet vullen met boeken, schoenen, smartphones en andere goederen, gaat met de kippen op stok.

Een ondernemer in de e-commercesector die zijn mensen na 20 uur laat werken, wordt vandaag beboet. Vele van deze zakenlui zijn vragende partij om net het zelfde te doen als de grote buitenlandse bedrijven zoals Amazon of Bol.com. Daar geldt de gouden regel: een bestelling geplaatst voor middernacht, ligt de volgende ochtend op de stoep van de klant.

Ons land valt in slaap om 22 uur. Dat leert elke buitenlandse nieuwkomer, zoals ikzelf, uit de brochure “Migreren naar Vlaanderen” (gratis en 24 uur op 24 te downloaden op migreren.inburgering.be) : “Vlamingen houden van rust. Na 10 uur ’s avonds mag er geen lawaai meer gemaakt worden”. Zulk een distributiecentrum van de e-commerce zou dus zeker heel stilletjes moeten werken, anders krijgt het evenveel problemen als koerierdienst DHL met hun nachtvluchten.

België. Een land zonder nachttreinen, zonder nachtbussen, zonder nachtopvang, zonder nachtsupermarkten (en de kleinere nachtwinkels die toch ’s nachts werken, krijgen al snel het label ‘imagoverlagend’), zonder nachtcinema’s, zonder nachtelijke tankstations met bediening en zelfs met een heel beperkt aantal nachtrestaurants. Probeer in een stad als Kortrijk of Oudenaarde maar eens een diner te scoren na 22 uur. Quasi onmogelijk. Het is nu eenmaal zo. Welk soort werkloze kan voor nachtwerk intekenen? Eentje met een rijbewijs en met een eigen wagen, want anders geraakt hij of zij nooit op de werkplek. Zeker geen alleenstaande met kinderen, want nachtelijke opvang kan slechts uiterst moeilijk geregeld worden. Ook niet iemand die net een relatie is begonnen, tenzij met iemand van hetzelfde distributiecentrum. En al zeker geen vijftigplusser, want nachtwerk is helaas ongezond. Waken zou volgens middeleeuwse mystici goed zijn voor de ziel, maar het is minder gunstig voor het lichaam.

Voorlopig plukken blijkbaar Nederlanders onze jobs in de e-distributie. Veel bedrijven leveren immers dag en nacht hun goederen aan Belgische klanten vanuit distributiecentra net over de grens. De vraag is of dit niet vooral te maken heeft met de lagere loonkosten en niet zozeer met de meer liberale attitude tegenover nachtwerk. Hoe duurzaam zijn die jobs buiten cadeautjesperiodes zoals Kerstmis of, zoals vorige week, Moederdag? Mijn goede vriend Chris bestelde online een moederdagcadeau voor zijn vrouw Nicole bij een Belgisch e-commerce bedrijf. Het pakje arriveerde al op vrijdag. Nicole mocht het pas op zondag openen. Maar genieten deed ze al voor het weekend.

Het is fantastisch dat dokters, verpleegsters, rioleringsspecialisten en wegarbeiders permanent over de gezondheid van onze installaties, snelwegen en organen waken. Wat moet, moet echt. Maar spoed bij de aflevering van pakjes lijkt mij een minder urgente noodzaak voor de mens die sowieso al in snelle tijden leeft.

Stel dat we allemaal geloven dat de levering ‘the morning after’ moet. En dat we
gewoon meespelen in een leven zonder nachtelijke rust: de lichten laten we ’s nachts branden, het openbaar vervoer reorganiseren we op zo’n manier dat het ook ’s nachts beschikbaar is, de wakkere bakker levert ook na middernacht belegde broodjes aan ijverige kantoorwerkers, de nachttrein brengt slaperige kleuters naar het internaat. Als we ons met z’n allen inspannen om dag en nacht te werken, zullen er minder mensen tijd hebben voor dringende e-shopping ’s nachts. Die ledige luieraards die ’s nachts toch thuis blijven, kunnen misschien online Quies oordoppen bestellen. Met één muisklik om 23 uur 59 krijgen ze hun pakje daags nadien om 8 uur thuis geleverd.

(Maja Wolny is een Pools-Belgische auteur en journaliste die sinds 2002 in België verblijft. Momenteel werkt ze aan een boek dat in juli 2016 bij De Bezige Bij verschijnt.)