Een wachtknop op FB en Twitter graag - Pieterjan Huyghebaert
Ik heb de fout gemaakt om tussen het nieuws maken door de reacties op de Facebook-pagina van deredactie.be te lezen. Vooral aan de berichten over de verdwijning en later de dood van Steve Stevaert had ik een hele kluif. Ik was nauwelijks over de ene wansmakelijke opmerking of er stond al een nieuwe naar “likes” te hengelen. Ook op andere sociale media was Stevaert goed voor ontelbare misplaatste moppen en opmerkingen.
De social media lief en onschuldig?
Ik vind het nog altijd moeilijk te vatten wat mensen drijft om - vaak onder hun eigen naam - op dergelijke berichten gruwelijk wansmakelijke grappen en opmerkingen te maken. Sommige “trollen”, zoals ze in vaktermen heten, maken er zelfs een sport van om zo gevat mogelijk uit de hoek te komen. Dringt het bij die mensen dan niet door dat ook Stevaert gewoon een mens van vlees en bloed was? Dat ook hij familie en vrienden heeft? Zeker als het over gevoelige thema’s zoals zelfdoding gaat, is enige voorzichtigheid misschien wel op zijn plaats.
Stromae probeert ons met zijn nieuwste videoclip een geweten te schoppen over de sociale media. In de clip van “Carmen” stelt hij het blauwe twittervogeltje voor als iets wat lief en onschuldig begint, maar wel kan uitgroeien tot een niets en niemand ontziend monster. Hoe lelijk en venijnig dat monster uit de hoek kan komen, blijkt eens te meer door de reacties op de berichtgeving bij de verdwijning en dood van Stevaert. En spijtig genoeg is dit geen alleenstaand geval.
Een open riool
Bij bepaalde berichten lijkt de nieuwsstroom van Twitter en Facebook soms te veranderen in een open riool. Scheldtirades en woordenwisselingen - het liefst vol taalfouten - passeren met de regelmaat van de klok in deze digitale onderbuik van de samenleving. Waarom sommige mensen het bijvoorbeeld nodig vinden om onder een bericht over bijvoorbeeld het stoppen van K3 over pakweg Bart De Wever te beginnen (echt gelezen vorige week), het is mij een raadsel.
Een wachtknop graag
Dit is voor alle duidelijkheid geen pleidooi tégen de vrijheid van meningsuiting. Als journalist vind ik uiteraard dat iedereen zijn mening mag hebben, maar is het echt nodig om die ook onmiddellijk met de wereld te delen? Ik ben zelf een grote voorstander van een soort wachtknop op sociale media: een ingebouwde feature op Twitter of Facebook die u als mediagebruiker 5 minuten laat wachten voor u iets kunt posten. In een ideale wereld stelt het medium in kwestie u na die wachttijd nog even de vraag of u zeker bent dat u dit met de wereld wilt delen.
In afwachting tot Mark Zuckerberg en zijn collega’s zoiets aanbieden, kunt u als mediagebruiker daar natuurlijk ook zelf mee beginnen. Gun uzelf wat tijd om na te denken. Zet eens alles goed op een rijtje en vraag uzelf af: “Zou ik dit ook met naam en toenaam op straat lopen schreeuwen?” Vaak zal het antwoord op die vraag eerder “nee” zijn. Is het dan wel zo’n goed idee om het op sociale media te gooien? De bagger die daar passeert heeft immers ook vaak een zware menselijke prijs voor de betrokkenen en nabestaanden, maar ook voor degene die de reactie online plaatst. Is een “like” meer of minder al dat leed wel waard?
(Pieterjan Huyghebaert is journalist bij VRT Nieuws.)