De parabel van het ezelsoor - Ivan De Vadder

Vandaag stelt politiek journalist Ivan De Vadder zijn nieuwe boek "De parabel van het ezelsoor" voor, een eigenzinnig politiek jaaroverzicht aan de hand van cartoons van Karl Meersman.

Ik hou van politieke cartoonisten.

Karl Meersman –met wie ik "De parabel van het ezelsoor" schreef -is er zo één. Hij houdt niet van dat woord. Hij wil dat ik illustrator gebruik. Maar dat vind ik dan weer geen mooi woord. Laten we afspreken dat Karl aan politieke satire doet. Via cartoons.

Ik bewonder de politieke cartoonisten. Ze maken met één enkele pennentrek een treffende politieke analyse. Het is nochtans een niet te onderschatten opdracht. Je moet elke dag één tekening afleveren; of in het geval van een weekblad een per week. De tekeningen moeten een verhaal bevatten, liefst nog met een pointe. En de toeschouwer moet die pointe in één oogopslag kunnen "lezen". Maar het zou in het beste geval een aha-erlebnis moeten opleveren, een tiens, zo had ik er nog niet naar gekeken-moment.

Ik vind dat altijd een fantastisch als dat bij mij gebeurt. Als ik het zie wat de cartoonist bedoelt.

Vandaar dat ik eigenlijk jaloers ben op cartoonisten. Politieke journalisten hebben honderden woorden nodig om dat ene moment te bereiken. En één beeld zegt toch zoveel meer dan honderd woorden. Het beeld van "het ezelsoor" vat volgens mij dan ook hét moment van het politieke jaar 2014 perfect samen: de verkiezingsoverwinning van de N-VA, die eigenlijk al maanden vaststond, er was alleen twijfel over de omvang ervan. Uiteindelijk wordt het een stevige overwinning, en dus is er die kleine verbeten trek om de mond van Bart De Wever.

Karl heeft dat trekje van de N-VA-voorzitter perfect neergezet. Het trekje van een man die weet dat is uitgekomen wat hij gewenst heeft, wat hij betracht heeft, en wat hij voorspeld heeft. Tegelijk tekent Karl Elio Di Rupo alsof die nog niet beseft wat hem boven het hoofd hangt. Letterlijk. Want de tekening dateert van de dag na de verkiezingen. En op dat moment liggen alle mogelijkheden nog open.

De sprong van MR

Op deze tekening ontbreekt dus eigenlijk Charles Michel. Het is maar door de sprong van de Charles Michel dat het ezelsoorscenario-zoals ik het noem-zich heeft kunnen voltrekken.

Als er in de Belgische politiek ooit sprake is geweest van een Copernicaanse omwenteling, dan is de sprong van de MR misschien wel van die aard. Voordien werd de ongeschreven wet dat een regering een meerderheid moest hebben in de twee taalgroepen altijd min of meer gerespecteerd. En als er geen meerderheid was -zoals bij de vorige regering- dan ging het om één zetel of zo. Je moet al teruggaan tot de jaren 80 van de vorige eeuw om een taalgroep te hebben met een forse minderheid.

In 1981 had de Franstalige oppositie 49 zetels, de Franstalige meerderheidspartijen in de regering Martens-Gol hadden er 42. Nog verder terug is er de centrumrechtse regering-Tindemans I die in 1974 startte met maar 36 zetels Franstalige Kamerzetels op 93.

Maar in die periode staat de staatshervorming nog in zijn kinderschoenen. Er zijn nog geen autonome gewestregeringen of gewestparlementen. Het is de tijd van de dubbelmandaten, alles hoort nog samen. Intussen is dat federalisme verder geëvolueerd, en je zou kunnen argumenteren dat de Zweedse coalitie, ten tijde van de 6e staatshervorming, op een volwassener manier omgaat met het Belgische federalisme. Geen nodeloze meerderheden in taalgroepen, maar een simpele meerderheid.

Meerderheidsstelsel

Merkwaardig genoeg krijgt België daardoor een soort meerderheidsstelsel zonder er één te hebben. De hoogoplopende ideologische spanningen in dit parlement, en eigenlijk ook op straat, tonen aan dat we weinig ervaring mee hebben. Terwijl velen onder ons -en ik reken mezelf daarbij- dachten dat zo’n meerderheidssysteem het voordeel van de duidelijkheid had: je weet welk beleid er komt, maar je weet ook dat het de volgende keer een radicaal anders kan worden.

En dat is misschien het vervolg op deze omwenteling. Bij de volgende verkiezingen kan het ook in ons land anders. Wat belet de PS –tenzij ze een nieuwe staatshervorming mogelijk wil maken-, wat belet de PS om alle linkse partijen rond zich te verzamelen, en wellicht wordt de CD&V dan de meeste rechtse partij van zo’n coalitie, en dus een linkse coalitie te bouwen? Een linkse coalitie die een beleid met linkse symbolen kan vormen, zoals deze regering een beleid voert aan de hand van rechtse symbolen? En hoe zou Vlaanderen reageren op zo’n regering die in Vlaanderen geen meerderheid heeft? Sommigen spreken in nu al van een stresstest voor het Belgische federalisme.

2019 zou dus wel een het jaar kunnen worden waarin Elio Di Rupo op zijn beurt ezelsoren kan uitdelen…maar dat is dan voor een jaaroverzicht van 2019.

Meest gelezen