Kies de raarste familienaam! - Lucas Vanclooster
Een andere Duitser, Thomas Mann, laat op een onvindbare plek in zijn vele duizenden pagina's tellende oeuvre iemand verzuchten dat vrouwen beter af zijn dan mannen. Vrouwen kunnen immers, als ze trouwen, een nieuwe naam aannemen. De wondermooie Alma Schindler trouwde met componist Gustav Mahler en was vanaf dan Alma Mahler. Dat bleef ze, ook na haar latere trouwerijen met architect Walter Gropius en auteur Franz Werfel. Alma geloofde in het huwelijk, maar één keer van naam veranderen volstond.
Schrijvers, zangers en verzetstrijders kennen hetzelfde geluk. Zij hebben recht op een pseudoniem of een nom de plume. In de krant zie je soms nog overlijdensberichten van vrouwen die, zoals Johan Anthierens ooit opmerkte, in de loop van hun leven niet alleen van naam maar ook van geslacht zijn veranderd. "Wij melden met droefheid het overlijden van mevrouw Robert Van Massenhoven, geboren Evelyne Cruyscalseyde. " Ja, het bestaat nog, in 2014. Ongeveer even vaak als: "Heden is zacht in de heer ontslapen, zuster Theophila, geboren Agnes Van de Caveye".
Een verre tante van mij heeft elf kinderen. Ze heet Roza De Nolf en is nu een kranige en aardige 90-jarige. Na de geboorte van de elfde spruit overleed haar man, de heer Van Hoorne. Blijkbaar vonden die elf kinderen zo'n groot gezin best leuk en gezellig, want ze zorgden ook voor flink wat nageslacht. Alles samen heeft Roza zeventig nakomelingen. Geen enkele draagt de naam De Nolf.
De voornaam speelde tijdens mijn kindertijd geen rol. Klasmakkers richtten zich tot elkaar met de familienaam, of iets wat er op leek. Cloistre, pas op!! Stel je voor dat wij twee namen hadden meegesleurd. Hey, Van de Portaele-De Duytschaever, kom hier, da'k je een toek op je muile geef! Er waren zelfs vrouwen die hun man of zoon niet Oscar of Eugene noemden, maar Poortre! Zijn we nu beschaafder dan toen?Tegenwoordig spreken ministers en lobbyisten journalisten aan met de voornaam. Ik hou het liever bij meneer of mevrouw.
Familienaam als tweede voornaam
Ik was altijd voorstander van dubbele naamgeving. Vader én moeder hebben het kind gemaakt, toch? Maar dat kon nog niet toen mijn twee kinderen werden geboren. Ik moest ze aangeven in de gemeente waar ze het nachtlicht zagen. In ons geval was dat Jette. Omdat het grote ziekenhuis daar een erg goede naam heeft op het vlak van gynaecologie en de ruimdenkende no nonsense-aanpak wijd en zijd bekend is, komen heel veel zwangere vrouwen naar het UZ Jette.
Gevolg: in het gemeentehuis van Jette was het enorm druk en de loketbedienden kregen het verschrikkelijk op de heupen. Ik wou mijn zoon een dubbele naam geven, maar toen ik de ambtenaar van de burgerlijke stand zag zweten en hoorde knarsetanden, hield ik het bij: Frederik Vanclooster. De jongen lijkt daar best tevreden mee en stuurt niet aan op een toevoeging. Tot mijn afgrijzen noemen zijn vrienden en vriendinnen hem wel soms … Fredje.
Bij de geboorte van onze dochter hadden we een "most cunning plan". We zouden de naam van de moeder gebruiken als tweede voornaam, of middle name. Het ondeugende kind gaat nu door het leven als Flora Bonneure Vanclooster. Ik kan me voorstellen dat Van Compernolmans als tweede naam voor een lief wichtje wat gek klinkt.
In principe ben ik nog altijd voorstander van een dubbele naam. Zo ken ik koppels waar de kinderen dan Reynaert-De Vos en Maes-Artois zouden heten.
En stel je voor: In De Herberghe-Van Eerdewegh. Lang geleden maakte Freek De Jonghe in een sketch zich vrolijk over mogelijke combinaties. In een fake kwis had hij een vrouw aan de lijn die Stuk heette. Wat een geluk dat uw man niet Klap heet, lachte geestige Freek. Tot kijk mevrouw Klapkut, euh, sorry.
Kies de mooiste en de raarste
Uiteraard kan die dubbele naamgeving problemen veroorzaken. Slepen de babys van de toekomst dan een staart van namen mee? Mogen ze kiezen? Op basis van welke criteria? Mijn voorstel: kies de mooiste. Mijn schoonouders heten Bonneure-Lanckriet. Bonneure verwijst naar een zijrivier van een zijrivier van de Loire, La Bonneure. Lanckriet is Gezelliaans poëtisch mooi, "o 't ruischen van het ranke riet". Allebei prachtigi. Wat kies je dan? De zeldzaamste, diegene die het meest met uitsterven is bedreigd. Op www.familienaam.be vind je welke naam waar vaak voorkomt.
Slingeneyer moet het dus halen op Peeters. Sweertvaegher is waardevoller dan Desmet. Goegebeur klinkt positiever dan Quagebeur of Malfait. En dan heb je nog Schoonheyt, Goeminne, Hemelsoet, Spincemaille, Clinckemaille, Quickenborné, Goetgeluck. Sommige namen zijn echt met uitsterven bedreigd. Op www.naamkunde.be leer ik dat onder meer Dolleslaeghers in groot gevaar is. Willem Vermandere heeft ooit een mooi lijstje achternamen gezongen, stuk voor stuk immaterieel erfgoed. Als u Peeters en uw partner Schietecat heet: niet aarzelen. Noem uw kind Wesley, Wiebe of Wivina, dat zal mij worst wezen, maar bewaar Schietecat voor het nageslacht!
't is gedaan zei Balcaen
ba toet zei Cloet
salu zei Sercu
c'est ça zei Tyteca
mijn schoen zei Calcoen
'k ben flauw zei Dauw
mijnen buik zei Balduck
mijn neuze zei Degeuze
mijn ore zei d'Hoore
mijn oge zei d'Hoghe
mijn gat zei Schietecat
z' is zot zei Verlodt
z' is wijs zei Seys
z' is preus zei Degeus
dat lawaai zei Vanderstaey
't is 't een en 't andere zei Vermandere
(De auteur is VRT-journalist).