Bruxelles, woda 't Brussels toeis es - Christian Laporte

"Bruxelles, waar het Brussels thuis is" verscheen vorige week op deredactie.be en trok de aandacht van de Gazet van Brussel. De krant "verbrusselde" de tekst om ze ook te publiceren. De auteur vertelt hoe hij door "Leuven Vlaams" een Waal werd en Brusselaar bleef. U moet dit Brussels lezen alsof u Nederlands hoort: OU zoals "Ik hOU van jOU," en dus niet "Coucou". Accenten leest u alsof u Frans hoort. Vreemde woorden worden in italic gezet.

Vè gieleganst kleir te zaain es et dui de naaig umanistisse ‘Woêle boeite’, de gelukte veroeiskampanje van de Vloms-nasionaliste in de joêre sesteg mè onder andere, in de schoenste brooderlake giest van den Evangile (ne gruuten uup katoleeke dee uile franstoêlege alter-egos gewuun boeite gesmeiten emmen in Luiven in 1968), da kik ... ne Woêl gewëdde zaain. E woudeken oeitleg: den transfert van den UCL no Ottignies ei ma toogeloête van in et ètteke van Wolsj Braabant te studeire noê toch nog e giel plezant joêr in Luive gelak as dat et leeke zeit. Mè nog ne gruute mersi on de visionnaire bërgemiester Yves du Monceau dee de korrozjen aa van ’n universitaait binne t’oêlen in zan gemainte mè alle gevolge dee da doê on gekoppeld zaain.
Ik zen do blaaive plekke want do woeindege - en do wuune naa nog altaaid… - faain en interessante mense. En uuk toffe mokskes wovan dat er ien den ëlft van mannen traaboek gewëdden es…
Dat allemo vè aaile te zegge da’k in faaite nen Brusseleir zaain! Ik zaain gebouren in Ailsje ni vèr van de mythique place Flagey dee in daan taaid nog de weeg was van den NIR-INR, de précurseur van de VRT. Ze zaaie toon da de gemainte nen ‘oasis francophone’ was. De Vloêminge woêre do persees ni echt toeis oemda ze ’n klaain minderaaid vërmde. Ierlak gezeid, da laikt sloganesk, vandoêg in eeder geval zeede da ne mi: uuk Ailjse telt dinamikke Vlomse sosjetaaite. En ik tèr oupe da man Vlomse kompatriotte naa wel goo bedind wëdde op de gemainte!

Ne ketsjesspirit

Malgré da’k in man juigd in de periferee leifde zonder fasilitaaite mo uuk zonder diffikultaaite - ik kwam oeit e perfekt twietoêleg nest wa da ma tooleet man steudejoêre in de twie lanstoêle te kraaige - verbleif ek sertoe in Brussel.
Et was in daan taaid ‘le Bruxelles du FDF’, mo gelukkeg bleif ne zeikeren Brusselse ketsjesspirit ouverleive zoewel in ’t Frans as in 't Vloms. En ik zen altaaid nen ‘aficionado’ gebleive, ni allien van de twie ‘parlers’ mo uuk van de Brusselse filozofee, ne ‘goût de vivre’. Brussel, et relativeit alles ’n betsje mo stoêt - as et moot - op zan streipe, zonder den dikkenek oeit t’ange...
Ik zen dus membre d’honneur van zoewel de Franstoêlege as van de Vlomse Akademee van en vui et Brussels... As ek aaile dat allemo vertel es da vanaaiges ni par hasard: ‘De Weik van ’t Brussels’ lupt en de program es de mooite mè as apoteoos de tejoêterverbrusseling van “L'emmerdeur”, de film van Francis Veber wo da Lino Ventura moest liere leive mè nen echt onoeitstoênboêre Jacques Brel. Do neffest zaain er nen uup ander kultureil rendez-vous, tot èn mè ’n prestoêse van ‘de Fanfaar’ dee absoleut ni et muzikoêl ensemble es on wee da ge zait paaze mo wel ne modernen hardrockband... wovan da de muzikante joenge toffe Brusselse kette zaain.
‘n Konstatoêse: in daanen environnement veul ek ma dikkes mier op ma gemak as in soemegste ‘chique milieus’ van de schoenste waaike ‘où on se la pète’ gelak as da ze da vantaaid raar in et Frans zegge. Ik zaa dus on al man Vlomse mo uuk on man Franstoêlege kameroêde wille konsèjeire van ’n Brussels toêlbad te pakke de noste doêgen en weike.

Terug echte zinnekes

En iest en vëral on onze N-VA-concitoyens. Want as ze uile ’n betsje mier echt beizeg eele mè uile toêlgenuuten in d’uufstad, zooie ze masscheen rapper conscient wëdde van de stoemetaait vè van deis stad/deis région e sout konfèderoêl distrikt te moêke wo da de burgers zaaie moote ’n préférence linguistique keeze.
En dus vè ‘n subnasionalitaait - brrr... - keeze. Brusseleirs zaain vanèr mier en mier echte zinnekes van tefrente origine. Brussel es ni langer ne mi ‘n ouverweigend ekskluzeeve Franstoêlege stad en zal uuk nuut gin echte Vlomse stad zaain.

De Brusselse mooiertoêl

De resentste steudes bewaaizen et: ‘n derde van de aktueile Brusseleirs es ni iest Franstoêleg en uuk ni iest Neiderlanstoêleg en bei de noste elekses zaaie men echte surpreeze kunne konstateire, want waaineg neo-Brusseleirs zaain toêlfanateekers. Mier nog, soemegste probeiren uuk de lokoêle dialekte te klappe mè e famuis uusters of zoeiders rëkske.
Op et moment da de Brusselse polleteeke partaaie, zoewel F as N, uile laaisten onien on ’t timmere zaain, zaa g’et ni gedèplasseit zaain van efkes noê te paazen ouver dei neu gewestelake realitaaite...
Des te mier oemda veer joêr geleie de ‘Staten Generaal’ van Brussel uuk tot de konkleuze kwompe dat et uufsteidelak gewest naaig on ‘t veranderen es. Mo ja, polleteekers lëstere ni dikkes no de burgers boeite den taaid van d’elekses. En as ge gaa en ik dat is wilde doon verandere?

(Den auteur es commentateur politique bei de Libre Belgique)
 

Meest gelezen