De nieuwe slavenhandel - Fons Montevirgenes

Twee scheepsrampen nabij Lampedusa. Honderden levens verwoest. De wereld kijkt toe. Verontwaardiging wordt geuit. Barroso en Letta stappen ter plaatse af. Ze worden uitgejouwd. De beschuldigende vinger wijst naar Europa.

Ook mij laat de berichtgeving uit Lampedusa niet onberoerd. Vorig jaar reisde ik door tien landen in West Afrika. Ontelbare malen werd me gevraagd wat men moest doen om in Europa te geraken. Een Togolees die op een stoffige boulevard in zijn hoofdstad plastieken beeldjes van de Here Jezus verkocht, wilde met me mee in mijn valies. Vier flessen water en een exemplaar van zijn favoriete Plastic Jesus, meer had hij niet nodig, zo dacht hij. Jammer genoeg maakte de man geen grapje.

De bloedmooie receptioniste in mijn hotel in Cape Coast in Ghana vertelde me doodleuk dat haar werkrooster er op zat. Ze was te moe om naar huis te gaan, dus stelde ze voor om maar meteen bij me te blijven slapen. Een Ghanese taxichauffeur, met eigen huis, een eigen auto, een vrouw en twee kinderen wilde ook naar Europa. Ik vroeg hem waarom. Hij woonde in de rijkste stad in het rijkste land van West Afrika, en hij leefde een zeer comfortabel leven. In Europa zou hij niet met die taxi moeten rijden, en van de regering geld krijgen, zo wist hij. Veel meer dan hij met die taxi kon verdienen.

Geldtransfers

Overal in West Afrika wordt het beeld gecreëerd dat in Europa het geld aan de bomen groeit. Van Senegal tot Ghana kreeg ik dezelfde vragen en gaf ik dezelfde antwoorden. Alsof iemand onze conversaties had voorgekauwd. Van Guinee Bissau tot Benin zag ik mannen op splinternieuwe motorfietsen. Ze bellen met de nieuwste Iphone.

In de Senegalese stad Ziguinchor zag ik een man bij het loket van een kantoor dat geldtransfers regelt. Hij werd bij de deur van het bankkantoor door een groepje motorrijders opgewacht. Hun bende heeft de man er van overtuigd om een zoon naar Europa te sturen. In samenwerking met de zogenaamd religieuze groeperingen en met de Touareg hebben ze de tocht door de woestijn georganiseerd. Bij de Middellandse zeekusten van Libië of Algerije, is de gelukszoeker als slachtvee op een gammel bootje gezet. Bij aankomst in Europa werd de vluchteling opgevangen door mensen uit dezelfde bende. (Op de dienst bevolking in Antwerpen, valt het me iedere keer op dat veel nieuwkomers een begeleider bij hebben.) Zodra de papiermolen geregeld is, zal de landverhuizer geld overmaken naar zijn land. De nieuwe slavenhandel floreert. Een boot die kapseist is nauwelijks meer dan het verlies van lading.

Nevenactiviteiten

De bendes die zich met de mensenhandel bezighouden, hebben nog enkele interessante nevenactiviteiten. Ze houden zich niet alleen bezig met het smokkelen van mensen, maar ook van wapens, drugs en sigaretten door de woestijn. De omvang hiervan en impact op de Europese samenleving worden steevast onderschat. Het overgrote deel van drugs uit Latijns Amerika komt via Guinee Bissau aan land, en reist eerst door de woestijn vooraleer Europa te bereiken. Ook de gijzeling van westerlingen is een lucratieve nevenactiviteit van de mensensmokkelaars. Het losgeld dat gevraagd wordt, loopt op tot 20 miljoen euro per exemplaar.

Mensenhandelaars

Wie in Europa van de overheid net voldoende geld ontvangt om niet in armoede te leven, maar toch een substantieel bedrag overmaakt naar zijn thuisland, heeft de keuze tussen armoede, zwartwerk of criminaliteit. Het OCMW moet zoveel mogelijk rekeningen van de landverhuizer betalen, zodat de leefkwaliteit van de landverhuizer omhoog gaat. Bovendien haalt men zo de wind uit de zeilen van de mensensmokkelaars.

In Afrika is het - de traditie getrouw - nog erger gesteld. De mensenhandelaars leggen beslag op het toegestroomde geld. Indien de familie van de landverhuizer iets van het geld mag behouden, dan is dat nog altijd meer dan wat men in Afrika met eerlijke arbeid zou kunnen verdienen. De geldtransfers ontmoedigen de Afrikaan om in zijn eigen land te studeren en te werken. Wie wil zich moe maken voor anderhalve Euro per dag als je buurman met een nieuwe Iphone loopt te pronken? De enige mogelijkheid is een gewaagde verhuis naar Europa, of een lidkaart van de bende van de mensenhandelaars.

De opeenvolgende rampen in Lampedusa wijzen ons op de omvang van het probleem. Men mag Europa met de vinger wijzen, maar dan voornamelijk omdat het koloniale beleid in Afrika geen duurzame structuur of infrastructuur heeft nagelaten. Het is overigens nooit te laat om daaraan te beginnen. Men kan Europa niet verwijten dat mensen op de verkeerde boot stappen. Wat ik Europa wel verwijt, is dat er slechts in de marge melding gemaakt wordt van de mensenhandel. Ook de verzamelde pers zwijgt. Overal lees ik titels over rampen bij Lampedusa, nergens over massamoord door mensensmokkelaars.

(De auteur is wereldreiziger)
 

Meest gelezen