Smartphonevirus - Luckas Vander Taelen
Het smartphonevirus lijkt vooral bij jonge mensen steeds erger te worden. Ik zie geen tiener meer die zijn telefoon niet als een verlengstuk van zijn arm draagt en er voortdurend naar kijkt en op tokkelt. Vooral tijdens concerten zijn er steeds meer toeschouwers die evenveel naar hun telefoon als naar de muzikanten kijken. Laatst zag ik bij een optreden een meisje dat zowat elke drie minuten haar Facebook-pagina bekeek en een boodschap verstuurde. Waarschijnlijk om te zeggen hoe fantastisch ze de groep wel vond.
Ik besefte hoe erg het wel gesteld was met dit verschijnsel toen ik opmerkte dat een student in mijn les druk in de weer was met zijn tablet. Ik vroeg hem daarmee op te houden. Dat wou hij niet, zei hij volledig complexloos, want hij was net iets heel belangrijks aan het downloaden. Hij begreep niet dat ik dat niet begreep. Evenmin begreep hij dat ik hem de les uitstuurde.
Sindsdien verbied ik aan mijn studenten elk gebruik van een smartphone in mijn les. Het is een moeilijk moment bij het begin van het schooljaar omdat zowat alle studenten hun telefoon naast zich neerleggen, zoals wij dat vroeger deden met een pennenzak. Hun verbazing wordt nadien nog groter als ik hen meld dat het gebruik van een computer ook niet toegestaan is. Dan vragen steeds enkele studenten enige toegeeflijkheid van mijn kant: er moeten toch nota's genomen worden, meneer. Ik repliceer dan dat ik dit in al mijn naïviteit vroeger toeliet en een woud van Apple-logo's voor mij zag. Het volstond echter dat ik onverwacht de klas inliep om te zien hoe Facebook de helft van de schermen sierden en hoeveel e-mails er verstuurd werden tijdens de les. Studenten zijn steeds minder in staat zich op één ding tegelijk te concentreren. Verdieping is verdwenen, verstrooiing is de regel ... Maar mijn voornaamste argument tegen het gebruik van computers in een klas is dat een onderzoek heeft uitgewezen dat wie met de hand schrijvend samenvat wat een lesgever vertelt, dat veel beter doet en er veel meer aan overhoudt.
In een goed Brussels restaurant zaten onlangs vier Spaanse toeristen die de hele maaltijd lang geen woord tegen elkaar zegden maar tijdens het eten voortdurend bezig waren met hun telefoons en tablets. Eerst hadden ze natuurlijk foto's van hun gerecht genomen en die meteen de wereld ingestuurd. Het vastleggen van het beeld heeft meer belang gekregen dan de beleving van de realiteit. Het grote verschil met de vroegere fotografie is de huidige obsessionele behoefte om wat je ziet of beleeft aan de hele wereld te tonen. Met als ultieme karikatuur van deze afwijking de selfie: iets heeft slechts waarde als je het aan iedereen kan tonen.
Het lijkt wel dat mensen hoe langer hoe afhankelijker zijn van hun smartphones en zich daar hoe langer hoe minder bewust van zijn. In die mate dat telefoonverslaafden soms verontwaardigd reageren als men er hen opmerkzaam op maakt dat er momenten zijn dat het even zonder kan.
Misschien moesten er wat meer Patty LuPones zijn, die nog durven zeggen dat het mogelijk is om iets te beleven zonder een smartphone in je hand ...
(De auteur is gewezen parlementslid voor Groen en muzikant)