Lezen om te genezen - Kristien Bonneure

De blonde Jane Davis met de levendige ogen was zelf een drop-out op school, en een veel te jonge single mom. Maar boeken hebben haar de weg gewezen en nu probeert ze dat vuur door te geven. Intussen telt haar Reader Organisation meer dan 300 leesgroepen in heel Groot-Brittannië. Dat zijn geen droogbloemige clubjes uit Midsomer Murders. Davis komt uit het ruige Liverpool, waar meer dan een kwart van de bevolking eigenlijk niet goed genoeg kan lezen.

Ze richt zich naar gevangenen, mensen in de psychiatrie, laaggeletterden, verslaafden, dementerenden. Al die zeer gemengde groepen komen elke week een uurtje samen en lezen gedichten of romans. Shakespeare. Tolstoj. Met vallen en opstaan lezen ze om beurt stukken voor, en praten over het boek of over zichzelf. Dat kan lang duren: ‘Oorlog en Vrede’ nam achttien maanden in beslag. Maar iedereen haalde er iets uit, herkende situaties, personages, toestanden. En vulde elkaar aan, want in zo’n groep “lees je niet alleen boeken, maar ook mensen”.

Jane Davis gelooft heilig in literatuur als therapie, voorbij het esthetische. Een boek is een schatkist, maar ook een gereedschapskist. Voorbeelden te over. Een drugsverslaafde zweeg weken en ontdooide toch bij een mooie zin. Een gepensioneerde dokwerker pakte de hand van een vrouw die kraakte toen een gedicht over de dood te dicht bij haar eigen verlies kwam. Een jonge halfanalfabete moeder kwam na een jaar in de leesgroep zeggen dat zij en haar kinderen de pub hadden ingeruild voor een … bibliotheekkaart.

Ik zat tussen toekomstige leerkrachten vorig week, toen Jane Davis een heerlijk kinderboek bovenhaalde, over een beer die zijn hoed zoekt. Na één bladzijde waren we al veranderd. De beer was onze geest, onze verbeelding binnengeslopen, en liet ons veranderd achter. Dàt is de kracht van woorden en verhalen. En wie daar echt van houdt, zal ook anderen doen gloeien. Kooltjes steken elkaar aan. Sorry dat ik als een ouwe hippie klink, zei Jane Davis, maar “love is the answer”.

2013 is het Voorleesjaar. Wat is dat toch een ontzettend mooi en intiem gebaar. Hoewel mijn kinderen intussen tieners zijn las ik onlangs nog eens wat sprookjes voor, in bed, voor dat publiek van gespitste oren, dichtvallende ogen, hersens vol verbeelding. Momenten met een gouden rand, net als al die avonden toen ze nog echt klein waren. Voorlezen doe je voor mensen die je graag ziet.
 

Het project van Jane Davis (“simple, but not easy”) krijgt navolging in Vlaanderen. Leesgroepleiders worden opgeleid door Britse collega’s. In de herfst gaan de eerste groepen van start, onder de noemer ‘De leesrevolutie’. Ik wens ze veel inspiratie, moed en vooral vreugde toe. Misschien wil ik zelf ook wel eens in zo’n groep zitten. Ter afwisseling van wat ik doorgaans doe, alleen en in stilte lezen. Hoewel ik dan onbereikbaar ver weg ben, gaan er inwendig allerlei deuren en vensters open. Ik loop achter geen enkele vlag en er zijn zelden slogans die me kunnen bekoren. Tenzij deze: Boeken Kunnen Je Leven Redden.

(De auteur werkt voor cobra.be, de cultuursite van de Vrt.)

@Allen: reageren op deze bijdrage impliceert dat u zich schikt naar de regels voor deelname aan onze discussieforums; lees dus de regels - mod